พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมขุนเจริญผลพูลสวัสดิ์[1] (28 สิงหาคม พ.ศ. 2370 - 1 เมษายน พ.ศ. 2435) เป็นต้นราชสกุลชมพูนุท
ข้อมูลเบื้องต้น พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมขุนเจริญผลภูลสวัสดิ์, ประสูติ ...
ปิด
พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมขุนเจริญผลพูลสวัสดิ์ เป็นพระราชโอรสลำดับที่ 49 ในพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว ประสูติแต่เจ้าจอมมารดาสัมฤทธิ์ เมื่อวันอังคาร ขึ้น 7 ค่ำ เดือน 10 ปีกุน ตรงกับวันที่ 28 สิงหาคม พ.ศ. 2370 พระนามเดิม พระองค์เจ้าชมพูนุท [2] พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว โปรดเกล้าฯสถาปนาเป็น กรมหมื่นเจริญผลพูลสวัสดิ์[3] ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว โปรดเกล้าฯ ให้ทรงกำกับมหาดเล็ก ช่างกระดาษ ช่างเขียนผู้หญิง และคลังพิมานอากาศ แล้วทรงเลื่อนเป็น กรมขุนเจริญผลพูลสวัสดิ์
กรมขุนเจริญผลพูลสวัสดิ์ ทรงเป็นแม่กองสร้างวัดเทพศิรินทราวาสราชวรวิหาร และปฏิสังขรณ์วัดพระศรีรัตนศาสดาราม วัดราชโอรสารามราชวรวิหาร วัดมหาพฤฒารามวรวิหาร และนอกจากนี้ยังได้รับราชการพิเศษหลายอย่าง ไม่ว่าจะเป็นทรงเชี่ยวชาญด้านการพระเมรุต่าง ๆ รวมถึงการเป็นธุระในงานพระราชพิธีสำคัญแทบทุกคราว
พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมขุนเจริญผลภูลสวัสดิ์ สิ้นพระชนม์ในรัชกาลที่ 5 ตรงกับปีมะโรง วันที่ 1 เมษายน พ.ศ. 2435 เวลาย่ำรุ่ง 10 นาที[1] ด้วยพระชันษา 67 ปี พระราชทานเพลิงพระศพ ณ วัดสระเกศราชวรมหาวิหาร เมื่อวันที่ 27 มกราคม พ.ศ. 2438[4]
พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมขุนเจริญผลภูลสวัสดิ์ ทรงเป็นต้นราชสกุล ชมพูนุท พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวโปรดเกล้าฯ พระราชทานแก่ หม่อมเจ้าโสตถิผล และหม่อมเจ้าชนม์เจริญ ผู้ขอเมื่อวันที่ 19 มกราคม พ.ศ. 2459 เป็นสกุลอันดับที่ 3685 ตามประกาศวันที่ 15 เมษายน พ.ศ. 2460
พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมขุนเจริญผลภูลสวัสดิ์ มีพระโอรสและพระธิดา 5 พระองค์ ได้แก่[5]
- หม่อมเจ้าหญิงใหญ่ ชมพูนุท (พระราชทานเพลิง ณ วัดสระเกศ เมื่อวันที่ 28 มกราคม พ.ศ. 2438)
- หม่อมเจ้าภุชงค์ ชมพูนุท ทรงผนวชเป็นพระภิกษุ ในสมัยรัชกาลที่ 5 ทรงได้รับสถาปนาขึ้นเป็นพระองค์พระสถาพรพิริยพรต (พ.ศ. 2449) ต่อมาทรงเลื่อนกรมเป็นกรมหมื่นชินวรศิริวัฒน์ และในสมัยรัชกาลที่ 6 ทรงได้รับสถาปนาขึ้นเป็นพระเจ้าวรวงศ์เธอ กรมหลวงชินวรสิริวัฒน์ สมเด็จพระสังฆราชเจ้า) (ประสูติเมื่อวันที่ 16 ธันวาคม พ.ศ. 2402 สิ้นพระชนม์เมื่อวันที่ 25 สิงหาคม พ.ศ. 2480) ประสูติจากหม่อมปุ่น ชมพูนุท ณ อยุธยา
- หม่อมเจ้าหญิงสงวน ชมพูนุท หรือ หม่อมเจ้าหญิงสงวนวงศ์วัฒนา ชมพูนุท (ประสูติ พ.ศ. 2428 สิ้นชีพิตักษัยเมื่อวันที่ 3 มิถุนายน พ.ศ. 2434)
- หม่อมเจ้าโสตถิผล ชมพูนุท ท.ช.,ต.จ.(ประสูติเมื่อวันที่ 10 มกราคม พ.ศ. 2431 สิ้นชีพิตักษัยเมื่อวันที่ 1 ตุลาคม พ.ศ. 2505) รับราชการเป็นผู้ว่าราชการจังหวัดอุดรธานี ทรงเสกสมรสกับหม่อมเพิ่ม ชมพูนุท ณ อยุธยา (สกุลเดิม : ศรุตานนท์) ธิดาพระประชุมรุกขพันธ์ และมีหม่อมอีก 1 คน ไม่ทราบนาม มีโอรสและธิดา คือ
- หม่อมราชวงศ์สุตถิพัทธ์ ชมพูนุท มีหม่อมเพิ่มเป็นหม่อมมารดา
- หม่อมราชวงศ์หญิงวัฒนพันธุ์ ชมพูนุท มีหม่อมเพิ่มเป็นหม่อมมารดา
- หม่อมราชวงศ์หญิงนันทสวัสดิ์ ชมพูนุท มีหม่อมเพิ่มเป็นหม่อมมารดา
- หม่อมราชวงศ์ทัศนีย์ผล ชมพูนุท มีหม่อมเพิ่มเป็นหม่อมมารดา
- หม่อมราชวงศ์หญิงกมลสวาสดิ์ ชมพูนุท มีหม่อมเพิ่มเป็นหม่อมมารดา
- หม่อมราชวงศ์หญิงพาสน์พูลศรี ชมพูนุท มีหม่อมเพิ่มเป็นหม่อมมารดา
- หม่อมราชวงศ์หญิงสุรภีพรรณ ชมพูนุท มีหม่อมเพิ่มเป็นหม่อมมารดา
- หม่อมราชวงศ์สรรพภิสริฐ ชมพูนุท มีหม่อมเพิ่มเป็นหม่อมมารดา
- หม่อมราชวงศ์หญิงพิศวาท ชมพูนุท มีหม่อมเพิ่มเป็นหม่อมมารดา
- หม่อมราชวงศ์สุชาติชาญ ชมพูนุท มีหม่อมเพิ่มเป็นหม่อมมารดา
- หม่อมราชวงศ์บรรณสารพุฒ ชมพูนุท มีหม่อมเพิ่มเป็นหม่อมมารดา
- หม่อมราชวงศ์หญิงบุษบงก์ ชมพูนุท มีหม่อมเพิ่มเป็นหม่อมมารดา
- หม่อมราชวงศ์สุสุดจัยย์ ชมพูนุท ไม่ทราบหม่อมมารดา
- หม่อมราชวงศ์หญิงนงคราญ ชมพูนุท ไม่ทราบหม่อมมารดา
- หม่อมเจ้าชนม์เจริญ ชมพูนุท จ.ช.,จ.ม.(ประสูติเมื่อวันที่ 12 พฤศจิกายน พ.ศ. 2434 สิ้นชีพิตักษัยเมื่อวันที่ 23 สิงหาคม พ.ศ. 2506 พระราชทานเพลิง ณ วัดมกุฎกษัตริยาราม) ประสูติจากหม่อมเป้า ชมพูนุท ณ อยุธยา ทรงเสกสมรสกับหม่อมเขียน ชมพูนุท ณ อยุธยา หม่อมเรียม ชมพูนุท ณ อยุธยา และหม่อมลัดดา มีโอรสและธิดา ดังนี้
- หม่อมราชวงศ์หญิงชมพู ชมพูนุท มีหม่อมเขียนเป็นหม่อมมารดา
- หม่อมราชวงศ์หญิงฟูผล ชมพูนุท มีหม่อมเขียนเป็นหม่อมมารดา
- หม่อมราชวงศ์ชนม์สวัสดิ์ ชมพูนุท มีหม่อมเขียนเป็นหม่อมมารดา
- หม่อมราชวงศ์มนัศปรีดี ชมพูนุท มีหม่อมเขียนเป็นหม่อมมารดา
- หม่อมราชวงศ์หญิงฉวีเฉลิม ชมพูนุท มีหม่อมเขียนเป็นหม่อมมารดา
- หม่อมราชวงศ์เสริมจิตร์ ชมพูนุท มีหม่อมเขียนเป็นหม่อมมารดา
- หม่อมราชวงศ์ชิดฉันท์ ชมพูนุท มีหม่อมเขียนเป็นหม่อมมารดา
- หม่อมราชวงศ์จันทร์ศรี ชมพูนุท มีหม่อมเรียมเป็นหม่อมมารดา ต่อมาหม่อมราชวงศ์จันทร์ศรีได้เปลี่ยนนามใหม่เป็นหม่อมราชวงศ์ชัยวัฒน์
- หม่อมราชวงศ์ฤดีมน ชมพูนุท มีหม่อมเขียนเป็นหม่อมมารดา
- หม่อมราชวงศ์อนุผลพัฒน์ ชมพูนุท มีหม่อมเรียมเป็นหม่อมมารดา
- หม่อมราชวงศ์วัฒนากร ชมพูนุท มีหม่อมเขียนเป็นหม่อมมารดา
- หม่อมราชวงศ์อนุจรจรัส ชมพูนุท มีหม่อมเขียนเป็นหม่อมมารดา
- หม่อมราชวงศ์หญิงรัตนวดี ชมพูนุท มีหม่อมลัดดาเป็นหม่อมมารดา
- หม่อมราชวงศ์หญิงมณีกัญญา ชมพูนุท มีหม่อมลัดดาเป็นหม่อมมารดา
- หม่อมราชวงศ์หญิงอังคณานาฎ ชมพูนุท มีหม่อมลัดดาเป็นหม่อมมารดา
ข้อมูลเบื้องต้น ธรรมเนียมพระยศของ พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมขุนเจริญผลภูลสวัสดิ์, การทูล ...
ธรรมเนียมพระยศของ พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมขุนเจริญผลภูลสวัสดิ์ |
---|
ธงประจำพระอิสริยยศ |
การทูล | ใต้ฝ่าพระบาท |
---|
การแทนตน | ข้าพระพุทธเจ้า |
---|
การขานรับ | พ่ะย่ะค่ะ/เพคะ |
---|
ปิด
ข้อมูลเพิ่มเติม พงศาวลีของพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมขุนเจริญผลภูลสวัสดิ์ ...
พงศาวลีของพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมขุนเจริญผลภูลสวัสดิ์ |
|
ปิด
ธำรงศักดิ์ อายุวัฒนะ. ราชสกุลจักรีวงศ์ และราชสกุลสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช. กรุงเทพ : สำนักพิมพ์บรรณกิจ, พิมพ์ครั้งที่ 3 พ.ศ. 2544. 490 หน้า. หน้า หน้าที่. ISBN 974-222-648-2
สำนักวรรณกรรมและประวัติศาสตร์ กรมศิลปากร. ราชสกุลวงศ์. พิมพ์ครั้งที่ 14, กรุงเทพฯ : สำนักวรรณกรรมและประวัติศาสตร์ กรมศิลปากร, 2554. 296 หน้า. หน้า 48-49. ISBN 978-974-417-594-6
ศุภวัฒย์ เกษมศรี, พลตรี หม่อมราชวงศ์, และรัชนี ทรัพย์วิจิตร. พระอนุวงศ์ชั้นหม่อมเจ้าในพระราชวงศ์จักรี. กรุงเทพ : สำนักพิมพ์บรรณกิจ, พิมพ์ครั้งที่ 3 พ.ศ. 2549. 360 หน้า. หน้า 146-147. ISBN 974-221-818-8