ระบบการลงคะแนน
From Wikipedia, the free encyclopedia
ระบบการลงคะแนน (อังกฤษ: voting system) หรือ ระบบการเลือกตั้ง (electoral system) คือ กฎเกณฑ์ที่ระบุถึงการลงคะแนนเสียงเพื่อทำการเลือกตั้งหรือลงประชามติ รวมทั้งวิธีการหาผลลัพธ์เพื่อหาผู้ชนะ ระบบการเลือกตั้งนั้นอยู่ในกำกับของรัฐบาล ในขณะที่การลงคะแนนที่ไม่เกี่ยวกับการเมืองนั้นสามารถใช้ในธุรกิจองค์กรต่าง ๆ รวมถึงองค์การไม่แสวงหาผลกำไรด้วย
กฎเกณฑ์เหล่านี้รวมถึงสิ่งที่เกี่ยวข้องกับระบบการลงคะแนนโดยองค์รวมตั้งแต่การเลือกตั้ง ว่าผู้ใดสามารถมีสิทธิ์ลงคะแนน ผู้สมัครเข้ารับการเลือกตั้ง วิธีการลงคะแนนเสียง วิธีการนับคะแนนเสียง วิธีการคำนวณเพื่อหาผู้ชนะการเลือกตั้ง การควบคุมและจำกัดงบประมาณที่เกี่ยวกับการหาเสียง และปัจจัยอื่น ๆ ที่อาจจะมีผลต่อการเลือกตั้งได้ ระบบการเลือกตั้งทางการเมืองนั้นได้รับการระบุอยู่ในรัฐธรรมนูญและกฎหมายการเลือกตั้ง โดยปกติจะอยู่ในอำนาจของคณะกรรมการการเลือกตั้ง และสามารถใช้ระบบการเลือกตั้งหลายระบบให้เหมาะสมกับการเลือกตั้งในแต่ละประเภท
ในบางระบบการเลือกตั้งนั้นใช้การเลือกบุคคลเพียงคนเดียวเพื่อดำรงตำแหน่งสำคัญ เช่น นายกรัฐมนตรี ประธานาธิบดี หรือผู้ว่าราชการ ในขณะที่การเลือกตั้งแบบอื่น ๆ ใช้ในการเลือกตั้งผู้สมัครจำนวนหลายคนในคราวเดียว เช่น สมาชิกสภาผู้แทนราษฎรหรือคณะผู้บริหารบริษัท ระบบการเลือกตั้งแบ่งเป็นหลายระบบมากมาย โดยระบบที่พบทั่วไปได้แก่ ระบบแบ่งเขตคะแนนสูงสุด (first-past-the-post) ระบบสองรอบ (two-round system) ระบบสัดส่วน (proportional representation system) และแบบจัดลำดับ (ranked voting) นอกจากนี้ยังมีระบบผสม (mixed System) ที่ใช้ข้อดีของทั้งระบบคะแนนเสียงข้างมากและระบบสัดส่วนเข้าด้วยกัน