Loading AI tools
จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
เจ้าคุณจอมมารดาสำลี (สกุลเดิม บุนนาค, พ.ศ. 2378 – 21 มกราคม พ.ศ. 2443) เป็นพระสนมเอกในพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว และเป็นพระชนนีในสมเด็จพระปิตุจฉาเจ้า สุขุมาลมารศรี พระอัครราชเทวี ท่านจึงได้รับการยกย่องเป็น "เจ้าคุณจอมมารดา" ใน พ.ศ. 2443
เจ้าคุณจอมมารดา สำลี ในรัชกาลที่ 4 | |
---|---|
เกิด | พ.ศ. 2378 กรุงเทพมหานคร อาณาจักรสยาม |
เสียชีวิต | 21 มกราคม พ.ศ. 2443 กรุงเทพมหานคร อาณาจักรสยาม |
คู่สมรส | พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว |
บุตร |
|
บิดามารดา | สมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาพิไชยญาติ (ทัต บุนนาค) ขรัวยายคล้าย |
ครั้นเจ้าคุณจอมมารดาสำลีถึงแก่พิราลัยเมื่อ พ.ศ. 2443 พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวโปรดเกล้าให้ชักศพไปไว้ที่หอวิเพทพิทยาในพระบรมมหาราชวัง เพื่ออำนวยความสะดวกแก่สมเด็จพระปิตุจฉาเจ้า สุขุมาลมารศรี พระอัครราชเทวี และสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าสุทธาทิพยรัตน์ กรมหลวงศรีรัตนโกสินทร รวมทั้งพระราชทานพระโกศกุดั่นน้อยประกอบศพเป็นกรณีพิเศษ
เจ้าคุณจอมมารดาสำลี เป็นธิดาของสมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาพิไชยญาติ (ทัต บุนนาค) และขรัวยายคล้าย (บางแห่งให้ข้อมูลว่ามารดาชื่อ น้อย)[1] เกิดเมื่อ พ.ศ. 2378 ในสมัยรัชกาลที่ 3 ได้รับราชการฝ่ายในเป็นบาทบริจาริกาในพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว มีพระราชโอรส-ธิดา 5 พระองค์ คือ
นอกจากเจ้านายพระญาติมีศักดิ์เป็นลูกพี่ลูกน้อง ของสมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาศรีสุริยวงศ์ (ช่วง บุนนาค) เป็นบุตรชายคนโตของสมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาประยูรวงศ์ (ดิศ บุนนาค)ทรงเป็นพี่ชายร่วมมารดาในสมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาพิไชยญาติ (ทัต บุนนาค)ในส่วนลูกพี่ในสมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาศรีสุริยวงศ์ (ช่วง บุนนาค) เป็นผู้สำเร็จราชการแผ่นดินในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวอีกด้วย
พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงสถาปนาเจ้าจอมมารดาสำลีเป็น เจ้าคุณจอมมารดาสำลี เมื่อวันที่ 21 กันยายน พ.ศ. 2443 ซึ่งพระนางเจ้าสุขุมาลมารศรีได้มีพระหัตถเลขาถึงสมเด็จเจ้าฟ้าบริพัตรสุขุมพันธุ์ในเรื่องนี้ ความตอนหนึ่งว่า
...ด้วยแม่มีความยินดีที่จะบอกลูกว่า ในการถือน้ำเมื่อวานนี้ได้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้คุณยายเป็นเจ้าคุณโดยยกเหตุว่า เป็นผู้มีบรรดาศักดิ์และเป็นพระญาติวงศ์ กับทั้งเป็นเจ้าจอมทูนหม่อมปู่ เป็นมารดาของแม่ ให้เรียกกันโดยสามัญว่า เจ้าคุณตำหนักเดิม (เพราะเหตุว่าอยู่ตำหนักเดิมของทูนหม่อมปู่) ในบาญชีเบี้ยหวัดเรียกเจ้าคุณจอมมารดา แม่รู้สึกดีมากในข้อที่ทรงยกว่าเป็นพระญาติวงศ์ เพราะคนใหม่ ๆ โดยมากไม่ใคร่รู้สึกว่าตระกูลข้างแม่เราเป็นพระญาติสนิทแก่พระเจ้าอยู่หัวทั้ง ๔ รัชกาลอย่างไร...[3]
เจ้าคุณจอมมารดาสำลีถึงแก่พิราลัยในรัชกาลที่ 5 เมื่อวัน 21 มกราคม พ.ศ. 2443 เวลาเที่ยง ณ บ้านตำบลหน้าวัดชิโนรสารามวรวิหาร สิริอายุ 65 ปี เวลาหนึ่งทุ่มพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว พระบรมวงศานุวงศ์ และข้าราชการผู้ใหญ่ ได้ร่วมรดน้ำศพ แล้วย้ายศพมาไว้ที่หอนิเพทพิทยา ในพระบรมมหาราชวัง ซึ่งขัดต่อพระราชประเพณีในการที่จะนำศพสามัญชนที่เสียชีวิต เข้ามายังพระบรมมหาราชวัง แต่พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงให้เหตุผลว่าเพื่ออำนวยความสะดวกแก่พระราชเทวีและสมเด็จเจ้าฟ้าฯ กรมหลวงศรีรัตนโกสินทร ในการบำเพ็ญกุศลศพ และยังทรงพระกรุณาฯ ให้ใช้คำว่า พิราลัย แก่เจ้าคุณจอมมารดาเป็นกรณีพิเศษ นอกจากนี้ยังได้รับพระราชทานโกศกุดั่นน้อยประกอบศพ[4] อีกด้วย
ได้รับพระราชทานเพลิงบุพโพเมื่อวันที่ 1 ธันวาคม ร.ศ. 120[5] และรับพระราชทานเพลิงศพ ณ เมรุผ้าขาวจตุรมุขยอดมณฑป ท้องสนามหลวง ได้รับพระราชทานโกศกุดั่นใหญ่ประกอบศพ เมื่อวันที่ 15 มกราคม ร.ศ. 120[6]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.