คยา

คยา (อังกฤษ: Gaya) คือตำบลหนึ่งในอำเภอคยา จังหวัดมคธ รัฐพิหาร ประเทศอินเดีย ตั้งอยู่ 100 กิโลเมตร ทางใต้ของเมืองปัฏนา ตัวเมืองทอดยาวไปตามชายฝั่งของแม่น้ำเนรัญชรา เมืองแห่งนี้เป็นเมืองสำคัญทั้งของศาสนาพุทธและศาสนาฮินดู เพราะเป็นทั้งที่ตั้งของสถานที่เกิดเหตุการณ์สำคัญ ๆ ของพระพุทธศาสนา และสถานที่ ๆ ถูกกล่าวถึงในตำนานปรัมปราในคัมภีร์รามายณะของศาสนาฮินดู โดยภูมิประเทศของคยาเต็มไปด้วยภูเขาหินขนาดเล็ก คยาเป็นเมืองที่เป็นทั้งที่ตั้งของคยาสีสะ สถานที่พระพุทธองค์ทรงแสดงอาทิตตปริยายสูตรเพื่อโปรดแก่เหล่าชฏิล 1,003 รูป และวัดวิษณุบาท วัดฮินดูที่เป็นที่ประดิษฐานของหิน ที่ชาวฮินดูนับถือว่าเป็นรอยบาทของพระวิษณุ สถานที่ศักดิ์สิทธิ์สำคัญ 1 ใน 7 แห่งของศาสนาฮินดู

คยา गया
เขตปริมณฑล
ภาพถ่ายทางอากาศของคยา
คยา ที่ตั้งของคยาในรัฐพิหาร
พิกัด: 24.75°N 85.01°E / 24.75; 85.01
ประเทศ	อินเดีย
รัฐ	พิหาร
แคว้น	มคธ
เขต	มคธ
อำเภอ	คยา
การปกครองสำนักงานเทศบาล
• ประเภท	คยานาคารนีกัม
พื้นที่[1]
• ทั้งหมด	50.17 ตร.กม. (19.37 ตร.ไมล์)
ความสูง	111 เมตร (364 ฟุต)
ประชากร  (พ.ศ. 2554)
• ทั้งหมด	463,454 คน
• ความหนาแน่น	7,800 คน/ตร.กม. (20,000 คน/ตร.ไมล์)
เดมะนิม	คยา
รหัสไปรษณีย์	823001 - 06
รหัสพื้นที่	91-631
สถานีรถไฟ	สถานีคยา
ท่าอากาศยาน	ท่าอากาศยานคยา
เว็บไซต์	gaya.bih.nic.in

ความสำคัญ

คยาสีสะ (หรือเขาพรหมโยนีตามตำนานของฮินดู) สถานที่พระพุทธองค์ทรงแสดงอาทิตตปริยายสูตรแก่หมู่ภิกษุชฎิล 1,003 รูปจนสำเร็จพระอรหันต์ทั้งหมด

ในอดีตสมัยที่พระพุทธเจ้าตรัสรู้ แถบตำบลนี้เป็นที่อยู่ของชฎิลสามพี่น้อง คือ อุรุเวลากัสสปะ, นทีกัสสปะ, คยากัสสปะ และบริวารของตนรวม 1,003 รูป ที่ตั้งสำนักบูชาไฟของตนเรียงกันไปตามแม่น้ำเนรัญชรา เป็นที่เคารพศรัทธาของคนในแคว้นมคธเป็นอย่างมาก พระพุทธองค์ได้เสด็จกลับมาโปรดชฎิลเหล่านี้^[2] หลังจากตรัสรู้ที่ตำบลที่ใกล้กับที่ตั้งสำนักของอุรุเวลกัสสปะและบริวาร (อุรุเวลาเสนานิคม) โดยเสด็จไปโปรดปัญจวัคคีย์และจำพรรษาแรกที่ป่าอิสิปตนมฤคทายวันก่อน และทรงกลับมาทรงกระทำการทรมานทิฏฐิมานะของชฎิลด้วยการแสดงอภินิหารหลายประการ^[3] จนเหล่าชฎิลทั้งหมดยอมรับนับถือและบรรพชาในพระพุทธศาสนาและพระพุทธองค์ได้ทรงแสดงอาทิตตปริยายสูตรแก่เหล่าชฎิลจนบรรลุเป็นพระอรหันต์ทั้งหมดที่คยาสีสะ ซึ่งตั้งอยู่ที่ตำบลคยาในปัจจุบัน

ปัจจุบัน คยาสีสะ สถานที่ที่พระพุทธองค์ทรงแสดงธรรมแก่ชฎิลจนบรรลุพระอรหันต์ ยังคงมีชื่อเรียกว่าคยาสีสะเหมือนในพุทธกาล โดยมีสถูปเล็ก ๆ ตั้งอยู่ในจุดที่ชื่อว่าเป็นสถานที่พระพุทธองค์แสดงธรรมในครั้งนั้นด้วย

นอกจากสถานที่ทางพระพุทธศาสนาแล้ว ยังมีวัดฮินดูชื่อว่าวัดวิษณุบาท ที่ชาวฮินดูเชื่อว่าเป็นสถานที่ประดิษฐานรอยบาทของพระวิษณุ ตามคัมภีร์รามายณะด้วย โดยมีชาวฮินดูมาสักการะเป็นประจำ

ดูเพิ่ม

• อาทิตตปริยายสูตร ธรรมที่พระพุทธเจ้าแสดง ณ เขาคยาสีสะ
• พุทธคยา (ตำบลพุทธคยา) สถานที่สำคัญทางพระพุทธศาสนาที่อยู่ใกล้กับตำบลคยา