ประเทศจอร์เจีย

บทความนี้เกี่ยวกับประเทศในคอเคซัส สำหรับรัฐของสหรัฐ ดูที่ รัฐจอร์เจีย สำหรับการใช้งานแบบอื่น ดูที่ จอร์เจีย (แก้ความกำกวม)

42°00′N 43°30′E

จอร์เจีย საქართველო  (จอร์เจีย)
ธงชาติ ตราแผ่นดิน
คำขวัญ:  ძალა ერთობაშია Dzala ertobashia ("พลังอยู่ในเอกภาพ")
เพลงชาติ:  თავისუფლება Tavisupleba ("อิสรภาพ")
พื้นที่ภายใต้การควบคุมอยู่ในสีเขียวเข้ม พื้นที่อ้างสิทธิแต่ไม่ได้ควบคุมอยู่ในสีเขียวอ่อน
เมืองหลวง และเมืองใหญ่สุด	ทบิลีซี 41°43′N 44°47′E
ภาษาราชการ	จอร์เจีย (ทั่วประเทศ) อับคาเซีย (อับคาเซีย)[1][2]
กลุ่มชาติพันธุ์ (ค.ศ. 2014[a])	86.8% ชาวจอร์เจีย 6.2% ชาวอาเซอร์ไบจาน 4.5% ชาวอาร์มีเนีย 0.7% ชาวรัสเซีย 2.1% อื่น ๆ
ศาสนา (ค.ศ. 2014)	88.1% คริสต์ —83.4% ออร์ทอดอกซ์จอร์เจีย —5.7% นิกายอื่น ๆ 10.7% อิสลาม 1.2% อื่น ๆ / ไม่มี[3]
การปกครอง	รัฐเดี่ยว ระบบรัฐสภา สาธารณรัฐรัฐธรรมนูญ
• ประธานาธิบดี	ซาลอเม ซูราบิชวีลี
• นายกรัฐมนตรี	อีรากลี ฆารีบัชวีลี
• ประธานรัฐสภา	Shalva Papuashvili
สภานิติบัญญัติ	รัฐสภา
วันก่อตั้ง
• Colchis และ Iberia	ประมาณ 13 ปีก่อนคริสต์ศักราช – ค.ศ. 580
• ราชอาณาจักรอับคาเซียและBagratid Iberia	ค.ศ. 786–1008
• จอร์เจียที่รวมเป็นหนึ่ง	ค.ศ. 1008
• การแบ่งไตรภาคี	ค.ศ. 1463–1810
• การผนวกของรัสเซีย	12 กันยายน ค.ศ. 1801
• เป็นเอกราชจากจักรวรรดิรัสเซีย	26 พฤษภาคม ค.ศ. 1918
• การโจมตีของกองทัพแดง	25 กุมภาพันธ์ ค.ศ. 1921
• เป็นเอกราชจากสหภาพโซเวียต ประกาศ ขั้นสุดท้าย	9 เมษายน ค.ศ. 1991 25 ธันวาคม ค.ศ. 1991
• รัฐธรรมนูญฉบับปัจจุบัน	24 สิงหาคม ค.ศ. 1995
พื้นที่
• รวม	69,700 ตารางกิโลเมตร (26,900 ตารางไมล์) (อันดับที่ 119)
ประชากร
• ค.ศ. 2021 ประมาณ	3,728,573 [a][4] 4,012,104 [b] (อันดับที่ 128)
• สำมะโนประชากร ค.ศ. 2014	3,713,804 [a][5]
• ความหนาแน่น	57.6 ต่อตารางกิโลเมตร (149.2 ต่อตารางไมล์) (อันดับที่ 137)
จีดีพี (อำนาจซื้อ)	ค.ศ. 2019 (ประมาณ)
• รวม	46.05 พันล้านดอลลาร์สหรัฐ[a][6] (อันดับที่ 112)
• ต่อหัว	12,409 ดอลลาร์สหรัฐ[a][6] (อันดับที่ 101)
จีดีพี (ราคาตลาด)	ค.ศ. 2019 (ประมาณ)
• รวม	17.83 พันล้านดอลลาร์สหรัฐ[6] (อันดับที่ 118)
• ต่อหัว	4,285 ดอลลาร์สหรัฐ[a][7] (อันดับที่ 107)
จีนี (ค.ศ. 2019)	35.9[8] ปานกลาง
เอชดีไอ (ค.ศ. 2019)	0.812[9] สูงมาก · อันดับที่ 61
สกุลเงิน	ลารี (₾) (GEL)
เขตเวลา	UTC+4 (เวลาจอร์เจีย GET)
รูปแบบวันที่	วว/ดด/ปปปป
ขับรถด้าน	ขวา
รหัสโทรศัพท์	+995
รหัส ISO 3166	GE
โดเมนบนสุด	.ge, .გე
เว็บไซต์ www.gov.ge
^ ข้อมูลไม่รวมพื้นที่ที่อ้างสิทธิ์ ^ ข้อมูลรวมพื้นที่ที่อ้างสิทธิ์

จอร์เจีย (อังกฤษ: Georgia; จอร์เจีย: საქართველო, อักษรโรมัน: Sakartvelo, ออกเสียง: [sɑkʰɑrtʰvɛlɔ] ^ⓘ) เป็นประเทศที่ตั้งอยู่ในภูมิภาคคอเคซัส ซึ่งเป็นจุดตัดระหว่างยุโรปตะวันออกและเอเชียตะวันตก จอร์เจียมีพรมแดนทางทิศตะวันตกติดกับทะเลดำ ทางทิศเหนือและทิศตะวันออกติดกับรัสเซีย ทางทิศตะวันตกเฉียงใต้ติดกับตุรกี ทางทิศใต้ติดกับอาร์เมเนีย และทางทิศตะวันออกเฉียงใต้ติดกับอาเซอร์ไบจาน จอร์เจียครอบคลุมพื้นที่กว่า 69,700 ตารางกิโลเมตร (26,900 ตารางไมล์) และมีประชากรราว 3.7 ล้านคน (ไม่นับรวมดินแดนจอร์เจียที่ถูกรัสเซียยึดครอง)^[10] จอร์เจียเป็นประเทศประชาธิปไตยแบบมีผู้แทน ซึ่งปกครองในรูปแบบสาธารณรัฐรัฐเดี่ยวในระบอบรัฐสภา^[12][13] โดยมีทบิลีซีเป็นเมืองหลวง และยังเป็นที่ตั้งของประชากรจอร์เจียประมาณหนึ่งในสามของประชากรทั้งหมด

ภูมิศาสตร์

ที่ตั้ง

ทางตอนใต้ของเทือกเขาคอเคซัส

• ทิศเหนือ จรดพรมแดนรัสเซีย
• ทิศตะวันออก จรดพรมแดนอาเซอร์ไบจาน
• ทิศใต้จรดพรมแดนอาร์มีเนีย และตุรกี
• ทิศตะวันตก ติดชายฝั่งทะเลดำ

พื้นที่

69,700 ตารางกิโลเมตร หรือ 26,911 ตารางไมล์ ความหนาแน่นของประชากร 206 คนต่อตารางไมล์

การแบ่งเขตการปกครอง

จอร์เจียแบ่งเป็น 9 จังหวัด (mkhare) จังหวัดต่าง ๆ แบ่งย่อยลงไปเป็นเขต (raioni) 2 สาธารณรัฐปกครองตนเอง (avtonomiuri respublika) และ 1 นคร (k'alak'i) * ดังนี้

หมายเลข	เขตการปกครอง	เมืองหลวง
1	สาธารณรัฐปกครองตนเองอับฮาเซีย (Abkhazia)	ซูฮูมี (Sukhumi)
2	ซาเมเกรลอ-เซมอสวาเนตี (Samegrelo-Zemo Svaneti)	ซุกดีดี (Zugdidi)
3	กูเรีย (Guria)	โอซูร์เกตี (Ozurgeti)
4	สาธารณรัฐปกครองตนเองอัดจารา (Adjara)	บาตูมี (Batumi)
5	ราชา-เลชคูมีและคเวมอสวาเนตี	อัมบรอลาอูรี (Ambrolauri)
	(Racha-Lechkhumi and Kvemo Svaneti)
6	อีเมเรตี (Imereti)	คูไตซี (Kutaisi)
7	ซัมซเค-จาวาเคตี (Samtskhe-Javakheti)	อะคัลต์ซีเค (Akhaltsikhe)
8	ชีดาคาร์ตลี (Shida Kartli)	กอรี (Gori)
9	มซเคตา-มเตียเนตี (Mtskheta-Mtianeti)	มซเคตา (Mtskheta)
10	คเวมอคาร์ตลี (Kvemo Kartli)	รุสตาวี (Rustavi)
11	คาเคตี (Kakheti)	เตลาวี (Telavi)
12	ทบิลิซี* (Tbilisi)

จอร์เจียตะวันตกเฉียงเหนือ

ประวัติศาสตร์

ประวัติศาสตร์ของจอร์เจียมียาวนานกว่า 2,500 ปี และภาษาจอร์เจียก็เป็นหนึ่งในภาษาเก่าแก่ที่สุดในโลกที่ยังมีการใช้อยู่ กรุงทบิลิซี (เมืองหลวง) ซึ่งมีอายุกว่า 1,500 ปี ตั้งอยู่ในหุบเขาที่งดงามซึ่งถูกแบ่งโดยแม่น้ำคูรา/มึตควารี (Mtkvari) พื้นที่ส่วนใหญ่ของจอร์เจียถูกยึดครองโดยเปอร์เซีย ตุรกี อาหรับและมองโกล ในระหว่างคริสต์ศตวรรษที่ 7 ถึง 18 ซึ่งเป็นเวลา 11 ศตวรรษที่จอร์เจียถูกปกครองโดยเผ่าต่าง ๆ ทั้งนี้ ในระหว่างศตวรรษที่ 11 ถึง 12 จอร์เจียได้รับการคุ้มครองจากรัสเซีย ซึ่งในที่สุดรัสเซียก็ได้ผนวกจอร์เจียเป็นส่วนหนึ่งของรัสเซีย และเนรเทศราชวงศ์จอร์เจียในปี ค.ศ. 1801 (พ.ศ. 2344) อย่างไรก็ตาม ยังมีประชาชนจอร์เจียจำนวนหนึ่งที่ต่อต้านการปกครองของรัสเซีย เมื่อระบบกษัตริย์ (Tsarist) ของรัสเซียถูกโค่นลง สาธารณรัฐประชาธิปไตยจอร์เจียก็ได้ก่อตั้งขึ้นในวันที่ 26 พฤษภาคม ค.ศ. 1918 (พ.ศ. 2461) และภายในเดือนมีนาคม ค.ศ. 1921 (พ.ศ. 2464) กองทัพแดง (Red Army) ของสหภาพโซเวียตก็ได้เข้ายึดครองจอร์เจียอีกครั้งหนึ่ง ทำให้จอร์เจียเป็นสาธารณรัฐหนึ่งของสหภาพโซเวียต ในวันที่ 9 เมษายน ค.ศ. 1991 (พ.ศ. 2534) สภาสูงสุดของสาธารณรัฐจอร์เจียก็ได้ประกาศเอกราชจากสหภาพโซเวียต

จอร์เจียประสบปัญหาความขัดแย้งด้านเชื้อชาติตั้งแต่ประกาศเอกราช และเพิ่งเริ่มมีเสถียรภาพในปี ค.ศ. 1995 (พ.ศ. 2538) อย่างไรก็ตาม ปัญหาคนพลัดถิ่นภายใน (internally displaced persons--IDPs) กว่า 230,000 คน ก็ยังคงเป็นอุปสรรคต่อพัฒนาการการเมืองท้องถิ่น ปัญหาความขัดแย้งในดินแดนอับฮาเซียและเซาท์ออสซีเชียซึ่งต้องการแยกตัวออกจากจอร์เจียยังคงเป็นเรื่องที่ละเอียดอ่อน ยังคงต้องอาศัยกองกำลังสันติภาพของรัสเซีย และองค์การระหว่างประเทศในการรักษาสันติภาพ ซึ่งต้องมีการเจรจาอย่างต่อเนื่อง ปัจจุบัน การเจรจาระหว่างจอร์เจียกับเซาท์ออสซีเชียมีความคืบหน้าพอสมควร ในขณะที่การเจรจาระหว่างจอร์เจียกับอับฮาเซียยังคงหาผลสรุปไม่ได้

รัฐบาลจอร์เจียยึดมั่นในแนวทางการปฏิรูปเศรษฐกิจให้สอดคล้องกับนโยบายของ IMF และ World Bank และให้ความสำคัญกับการบูรณะเส้นทางสายไหม ในฐานะที่เป็น Eurasian corridor โดยจะใช้ที่ตั้งทางภูมิศาสตร์ของจอร์เจียเป็นสะพานเชื่อมการค้าระหว่างยุโรป และเอเชีย

การเมือง

ซาลอเม ซูราบิชวีลี
ประธานาธิบดีจอร์เจีย
(ตั้งแต่ พ.ศ. 2561)

อีรากลี ฆารีบัชวีลี
นายกรัฐมนตรีจอร์เจีย
(ตั้งแต่ พ.ศ. 2567)

จอร์เจียเป็นประเทศที่แยกตัวออกมาจากสหภาพโซเวียต (คอมมิวนิสต์) ช่วงหลังสงครามเย็น ซึ่งก่อนที่จะแยกออกมานั้นมีชื่อประเทศว่า "สาธารณรัฐสังคมนิยมโซเวียตจอร์เจีย" แต่ก็ยังไม่ได้การรับรองจากประเทศใด ๆ ทำให้เกิดการต่อสู้เพื่อแบ่งแยกดินแดนจากคนต่างเชื้อสายในประเทศเดียวกันเองอยู่เสมอ ส่วนเมืองที่รัสเซียให้การสนับสนุนก็ได้ออกมาในรูปแบบของชนกลุ่มน้อยที่ต่อต้านรัฐบาลจอร์เจียซึ่งทางรัสเซียถือหางอยู่ จอร์เจียถือเป็นรัฐกันชนอีกแห่งที่จะสามารถเชื่อมต่อไปยังยุโรปตะวันออกได้ และในอดีตทางยุโรปตะวันออกก็ถือได้ว่าเป็นเขตอิทธิพลของระบอบคอมมิวนิสต์ ซึ่งถือได้ว่าเป็นภัยต่อความมั่นคงของชาวยุโรปและโดยเฉพาะกับยุโรปตะวันตกเป็นอย่างมาก และเมื่อวันที่ 8 สิงหาคม 2551 ก็ได้ประกาศสงครามและสู้รบอย่างเป็นทางการกับทางรัสเซียแล้ว เพราะเนื่องจากถูกทหารรัสเซียบุกเข้าโจมตีทางเซาท์ออสซีเชียก่อนหน้านี้เป็นเวลา 2 วันแล้ว

นโยบายต่างประเทศ

แม้ว่าจอร์เจียจะเป็นประเทศเล็ก ๆ ในภูมิภาคคอเคซัส แต่ในบริบทของการช่วงชิงอิทธิพลทางการเมืองระหว่างประเทศมหาอำนาจ อาทิ รัสเซีย สหรัฐฯ รวมถึงสหภาพยุโรป จอร์เจียมีบทบาทสำคัญด้วยที่ตั้งที่ใกล้กับอิรัก อิหร่าน และตุรกี และยังตั้งอยู่บนเส้นทางขนส่งน้ำมันและก๊าซธรรมชาติบากู-ทบีลีซี-เจย์ฮาน นอกจากนี้ ปัญหาการแบ่งแยกดินแดนภายในจอร์เจีย (ดินแดนอับฮาเซีย, เซาท์ออสซีเชีย และ อัดจารา) ยังทำให้จอร์เจียสามารถเป็นเครื่องมือในการต่อรองระหว่างรัสเซียกับสหรัฐฯ และชาติตะวันตกอื่น ๆ ได้

ความสัมพันธ์

จอร์เจีย - ไทย

ไทยได้สถาปนาความสัมพันธ์ทางการทูตกับจอร์เจียเมื่อวันที่ 21 กรกฎาคม ค.ศ. 1992 ฝ่ายไทยจึงมอบหมายให้สถานเอกอัครราชทูต ณ กรุงมอสโก (รัสเซีย) รับผิดชอบดูแลความสัมพันธ์ทวิภาคีไทย-จอร์เจียในช่วงแรก ต่อมา รัฐบาลไทยได้ปรับเปลี่ยนโดยมอบหมายให้สถานเอกอัครราชทูต ณ กรุงอังการา (ตุรกี) ดูแลความสัมพันธ์ไทย-จอร์เจียมาจนปัจจุบัน ในขณะที่ฝ่ายจอร์เจียได้มอบหมายให้สถานเอกอัครราชทูตจอร์เจีย ณ กรุงนิวเดลี (อินเดีย) ดูแลความสัมพันธ์จอร์เจีย-ไทย และได้แต่งตั้งนาย Tatsuya Nishimura ดำรงตำแหน่งกงสุลกิตติมศักดิ์จอร์เจียประจำประเทศไทยเมื่อวันที่ 18 มีนาคม ค.ศ. 2003 ต่อมา ได้เปลี่ยนกงสุลกิตติมศักดิ์จอร์เจียประจำประเทศไทยเป็น นายวิกร ศรีวิกรม์ ในวันที่ 8 ตุลาคม ค.ศ. 2019 ได้มีการเที่ยวบินระหว่างไทย และ จอร์เจีย โดยทำการบินจาก ท่าอากาศยานนานาชาติดอนเมือง บินตรงมายัง ทบิลีซี ในเที่ยวบิน XJ008 สายการบินไทยแอร์เอเชียเอกซ์

ในวันที่ 8 ตุลาคม ค.ศ. 2022 ได้มีการเที่ยวบินระหว่างไทย และ จอร์เจีย โดยทำการบินจาก ท่าอากาศยานนานาชาติสุวรรณภูมิ บินตรงมายัง ทบิลีซี ในเที่ยวบิน XJ908 สายการบินไทยแอร์เอเชียเอกซ์

จอร์เจีย - รัสเซีย

จอร์เจียมีความขัดแย้งกับรัสเซียสืบเนื่องมาจากปัญหาแบ่งแยกดินแดนในจอร์เจีย โดยจอร์เจียกล่าวหารัสเซียว่าเข้าไปแทรกแซงในปัญหาเหล่านี้ ทั้งในทางลับและโดยการส่งกองกำลังเข้าไป และยังกังวลว่ารัสเซียพยายามที่จะผนวกดินแดนจอร์เจียเข้าไปในดินแดนของตน ในขณะที่รัสเซียเห็นว่าดินแดนชายแดนของจอร์เจียบางแห่งเป็นฐานที่มั่นของกลุ่มก่อการร้ายเชชเนีย และเห็นว่ารัฐบาลจอร์เจียไม่ให้ความร่วมมือในการกวาดล้างกลุ่มกองโจรเชชเนียเหล่านี้ในดินแดนของตน

เมื่อวันที่ 6 ส.ค. 2007 เครื่องบินขับไล่ SU-25 จำนวน 2 ลำ ได้บินเข้าไปในน่านฟ้าจอร์เจีย พร้อมกับยิงขีปนาวุธ 1 ลูกไปที่หมู่บ้านแห่งหนึ่งซึ่งตั้งอยู่ไม่ไกลจากเซาท์ออสซีเชีย ทางการจอร์เจียเชื่อว่าเป็นการกระทำของรัสเซีย ส่วนทางฝ่ายรัสเซียปฏิเสธข้อกล่าวหาดังกล่าว และระบุว่ามีความเป็นไปได้ที่เครื่องบินขับไล่เป็นของจอร์เจียที่ต้องการยั่วยุให้เกิดความตึงเครียดขึ้นในพื้นที่เซาท์ออสซีเชีย เพื่อโน้มน้าวให้สหภาพยุโรปและ NATO เห็นว่า รัสเซียเป็นภัยคุกคามต่อภูมิภาคและเข้ามาให้ความช่วยเหลือจอร์เจียในกรณีที่มีความขัดแย้งกับรัสเซีย อย่างไรก็ดี ล่าสุด เมื่อวันที่ 13 ม.ค. 2551 ประธานาธิบดีซาคัชวีลี ได้ให้สัมภาษณ์แก่รายการโทรทัศน์รัสเซีย ประกาศว่า “การมีความสัมพันธ์ฉันมิตรกับรัสเซียถือเป็นผลประโยชน์แก่จอร์เจีย” และเชื่อว่าการเข้าร่วม NATO ของจอร์เจียจะไม่ส่งผลกระทบต่อความสัมพันธ์กับรัสเซีย นอกจากนี้ ยังให้ความเห็นของตนเกี่ยวกับการเมืองในบริบทโลกว่า จะสนับสนุนความสัมพันธ์กับทั้ง NATO และประเทศอื่น ๆ ทั้งตะวันออกและตะวันตก และเชื่อว่านโยบายต่างประเทศของจอร์เจียควรจะมีหลายมิติ

จอร์เจีย - สหรัฐอเมริกา

จอร์เจียมีความร่วมมือทางวิชาการ (technical cooperation) กับสหรัฐ ฯ ตั้งแต่ปี ค.ศ. 2000 โดยสหรัฐ ฯ ได้ให้ความช่วยเหลือด้านยุทโธปกรณ์แก่จอร์เจีย อาทิ เฮลิคอปเตอร์ และหลังจากเหตุการณ์วินาศกรรมในสหรัฐ ฯ เมื่อวันที่ 11 กันยายน ค.ศ. 2001 ความร่วมมือระหว่างสองประเทศก็เพิ่มขึ้นมาโดยตลอด

กองทัพ

บทความหลัก: กองทัพจอร์เจีย

กองทัพบก

บทความหลัก: กองทัพบกจอร์เจีย

กองทัพอากาศ

บทความหลัก: กองทัพอากาศจอร์เจีย

กองทัพเรือ

บทความหลัก: กองทัพเรือจอร์เจีย

กองกำลังกึ่งทหาร

เศรษฐกิจ

เศรษฐกิจจอร์เจียมีแนวโน้มในทางที่ดีขึ้นในระยะหลังมานี้ โดยเฉพาะหลังจากการขึ้นสู่อำนาจของประธานาธิบดี Saakashvili ในปี 2546 เนื่องจากรัฐบาลมีเป้าหมายที่แน่วแน่ในการปฏิรูปเศรษฐกิจ โดยมีนโยบายและเครื่องมือสำคัญ ได้แก่ การใช้งบประมาณอย่างมีประสิทธิภาพเพื่อกระตุ้นเศรษฐกิจประเทศ การปฏิรูปภาษี (ตั้งแต่เดือนมกราคม 2548) ที่ลดอัตราภาษีลงเพื่อให้ประชาชนลดการหลบเลี่ยงภาษี กระตุ้นให้ภาคเอกชนเข้ามาลงทุนเพิ่ม และยังพัฒนาบรรยากาศการลงทุนในหมู่นักลงทุนต่างชาตินอกจากนี้ รัฐบาลยังประสบความสำเร็จในการแปรรูปรัฐวิสาหกิจ และในระยะหลังยังมีการลงทุนเพิ่มขึ้นในโครงการท่อขนส่งน้ำมัน Baku-Tbilisi-Ceyhan ซึ่งจะทำให้จอร์เจียเป็นเส้นทางผ่านสำคัญสำหรับการค้าและการลงทุนระหว่างภูมิภาคเอเชียและยุโรป

อย่างไรก็ดี ความยากจน ธุรกิจผิดกฎหมาย ตลาดมืด และการฉ้อราษฎร์บังหลวง ยังคงเป็นปัญหาสำคัญของจอร์เจีย ที่สืบทอดมาตั้งแต่สมัยประธานาธิบดี Shevardnadze ทั้งนี้ มีการประเมินว่า มีการดำเนินธุรกิจโดยมิได้ผ่านการลงทะเบียนของรัฐในจอร์เจียอยู่ถึงร้อยละ 30-50

ประชากร

ศาสนา

นับถือศาสนาคริสต์ นิกายอีสเทิร์นออร์ทอดอกซ์ 75% นับถือศาสนาอิสลาม 11% อื่น ๆ 14%

การศึกษา

ระบบการศึกษาของจอร์เจียอยู่ในช่วงทำให้ทันสมัยตั้งแต่ ค.ศ. 2004 แม้ว่าจะมีข้อโต้แย้งก็ตาม^[14][15] โดยเป็นเรื่องบังคับสำหรับเด็กทุกคนที่มีอายุ 6–14 ปี^[16] ระบบโรงเรียนแบ่งออกเป็น ชั้นปฐม (6 ปี; อายุระดับ 6–12 ปี), พื้นฐาน (3 ปี; อายุระดับ 12–15 ปี) และมัธยม (3 ปี; อายุระดับ 15–18 ปี) หรืออาชีวศึกษา (2 ปี) นักเรียนที่มีปริญญาโรงเรียนมัธยมสามารถเข้าเรียนการศึกษาขั้นสูงได้ เฉพาะนักเรียนที่ผ่านการสอบระดับชาติแบบครบวงจรเท่านั้นที่จะเรียนในสถาบันการศึกษาระดับสูงกว่าที่ได้รับการรับรองจากรัฐได้ โดยตรวจวัดจากคะแนนแบบข้อสอบ^[17]

มหาวิทยาลัยรัฐทบิลีซี, Corpus I

กีฬา

กีฬาที่นิยมในจอร์เจีย เช่น ฟุตบอล บาสเกตบอล รักบี้ มวยปล้ำ ยูโด และ ยกน้ำหนักในอดีต จอร์เจียมีชื่อเสียงทางกีฬาทางกายภาพ

ดูเพิ่ม

• กากรา
• สงครามเซาท์ออสซีเชีย พ.ศ. 2551