ซันกง

ซันกง (จีน: 三公; พินอิน: Sāngōng) แปลว่า สามเจ้าพระยา เป็นคำเรียกขุนนางชั้นสูงสุดสามตำแหน่งในจีนโบราณ

ความเป็นมา

ขุนนางชั้นสูงสุดสามตำแหน่งนั้นมามีแต่โบราณ ขุนนางทั้งสามรับผิดชอบกันคนละฝ่าย ถือเป็นที่ปรึกษาที่รับใช้ใกล้ชิดเบื้องยุคลบาท แต่อำนาจหน้าที่มักทับซ้อนกัน ภายหลังมีการนำตำแหน่งไปขายเพื่อเพิ่มเงินในท้องพระคลัง ดังนั้น ใน ค.ศ. 208 เฉา เชา (曹操) จึงยุบซันกงทิ้งเสีย แล้วตั้งตำแหน่งเฉิงเซี่ยง (丞相) หรืออัครมหาเสนาบดี ขึ้นแทน เป็นอันสิ้นสุดตำแหน่งซันกง

องค์ประกอบ

ในแต่ละสมัย สามเจ้าพระยาหมายถึงตำแหน่งแตกต่างกันไป ดังนี้

ราชวงศ์โจว

สมัยราชวงศ์โจว (周朝) สามเจ้าพระยา ได้แก่

• ไท่ชือ (太師) คือ มหาราชบัณฑิต
• ไท่ฟู่ (太傅) คือ มหาราชครู
• ไท่เป่า (太保) คือ มหาโยธิน

ราชวงศ์ฮั่นตะวันตก

สมัยราชวงศ์ฮั่นตะวันตก (西漢朝) สามเจ้าพระยา ได้แก่^[1]

• เฉิงเซี่ยง (丞相) คือ อัครมหาเสนาบดี
• ยฺวี่ฉื่อต้าฟู (御史大夫) คือ สมุหพระอาลักษณ์
• ไท่เว่ย์ (太尉) คือ มหาเสนา

ราชวงศ์ฮั่นตะวันออก

สมัยราชวงศ์ฮั่นตะวันออก (東漢朝) สามเจ้าพระยา ได้แก่

• ซือหม่า (司馬) คือ เจ้ากรมกลาโหม
• ซือถู (司徒) คือ เจ้ากรมการศึกษา
• ซือคง (司空) คือ เจ้ากรมโยธา

เนื่องจากตำแหน่งทั้งสามมีคำว่า "ซือ" (司) ในสมัยนี้จึงมักเรียก "ซันซือ" (三司 สามเจ้ากรม) มากกว่า "ซันกง"^[2]

ชั้นยศ

ราชวงศ์ฮั่นแบ่งขุนนางออกเป็น 20 ขั้น (ลดเหลือ 16 ขั้นตั้งแต่หลัง 32 ปีก่อนคริสตกาล) แต่ละขั้นได้รับศักดินา (石) ต่างกันไป ข้าราชการในกลุ่มซันกงถือศักดินาสูงสุด คือ 10,000 ไร่^[3]

ดูเพิ่ม

• จิ่วชิง (九卿)
• การปกครองราชวงศ์ฮั่น