ทอนซิลอักเสบ

ทอนซิลอักเสบ (อังกฤษ: tonsillitis) เป็นการอักเสบของต่อมทอนซิลที่มักพบได้ทั่วไปและบ่อยครั้ง ผู้ป่วยอาจมีอาการเจ็บคอและเป็นไข้ร่วมด้วย มักมีสาเหตุมาจากการติดเชื้อไวรัสหรือแบคทีเรีย ซึ่งแบคทีเรียที่พบในอาการนี้ ส่วนมากเป็นแบคทีเรียชนิด Streptococcus pyogenes ทั้งนี้หากปราศจากการรักษา ในผู้ป่วย 40% อาการจะบรรเทาลงเองภายในสามวัน และในผู้ป่วย 85% อาการจะบรรเทาลงเองภายในหนึ่งสัปดาห์^[1]

ทอนซิลอักเสบ
ภาพแสดงความแตกต่างของต่อมทอลซิลภาวะปกติ (ซ้าย) กับผู้ป่วย (ขวา)
บัญชีจำแนกและลิงก์ไปภายนอก
ICD-10	J03, J35.0
ICD-9	463
DiseasesDB	13165
MedlinePlus	001043
eMedicine	article/871977
MeSH	D014069

อาการ

ต่อมทอนซิลที่กำลังอักเสบ

สัญญาณและอาการที่พบโดยทั่วไปในผู้ป่วย มักประกอบด้วย:^[2][3][4][5]

เจ็บคอ ต่อมทอนซิลบวมและแดง อาการเจ็บขณะกลืน อุณหภูมิร่างกายสูง (มีไข้) อาการไอ ปวดหัว

อ่อนเพลีย รู้สึกหนาว มีจุดขาวบริเวณต่อมทอนซิล ต่อมน้ำเหลืองในลำคอเกิดการบวม เจ็บในหูหรือลำคอ น้ำหนักตัวลด

สัณญาณและอาการที่พบได้ในผู้ป่วยส่วนน้อย ประกอบด้วย:

คลื่นไส้ หมดแรง เจ็บกระเพาะอาหาร อาเจียน ลิ้นเป็นคราบ

มีกลิ่นปากรุนแรง เสียงเปลี่ยน อ้าปากได้ลำบาก ไม่อยากอาหาร กระวนกระวายใจ

การรักษา

การรักษาทอนซิลอักเสบโดยทั่วไปจะใช้ยาต้านการอักเสบ เช่น ไอบิวพรอเฟน (ibuprofen) เพราะส่วนใหญ่เกิดจากเชื้อไวรัส และคนไข้ส่วนใหญ่ก็จะหายได้หรืออาการดีขึ้นจากการให้ยา หรือหากมีสาเหตุมาจากเชื้อแบคทีเรีย จะมีการรักษาโดยการใช้ยาปฏิชีวนะ สำหรับยาปฏิชีวนะก็มีหลายชนิด ซึ่งควรรับประทานตามที่แพทย์สั่งและรับประทานให้นานพอ เช่น 7–10 วัน นอกจากการรักษาแบบให้ยาปฏิชีวนะแล้วต้องให้การรักษาแบบประคับประคองรวมด้วย เช่น การให้ยาลดไข้, การให้ดื่มน้ำมาก ๆ หรืออาจต้องให้น้ำเกลือถ้าผู้ป่วยทานอาหารไม่ค่อยได้ และให้ทานอาหารอ่อน ๆ

ในกรณีที่ต่อมทอนซิลมีการอักเสบบ่อยครั้ง ผู้ป่วยมักได้รับคำแนะนำจากแพทย์ให้ตัดทอนซิลออก ซึ่งจะไม่มีผลกระทบต่อระบบภูมิคุ้มกันของร่างกายแต่อย่างใด อย่างไรก็ตาม มีรายงานการศึกษาวิจัยพบว่าหลังจากตัดต่อมทอนซิลแล้ว ภูมิคุ้มกันจะลดลงชั่วคราว ทั้งนี้ที่บริเวณคอยังมีต่อมน้ำเหลืองอีกหลายร้อยต่อม ซึ่งจะช่วยกันทำงานหลังจากตัดต่อมทอนซิลไปแล้ว