ประธานาธิบดีสหภาพโซเวียต

ประธานาธิบดีสหภาพโซเวียต (รัสเซีย: Президент Советского Союза, อักษรโรมัน: Prezident Sovetskogo Soyuza) หรือชื่ออย่างเป็นทางการว่า ประธานาธิบดีแห่งสหภาพสาธารณรัฐสังคมนิยมโซเวียต (Президент Союза Советских Социалистических Республик) เป็นประมุขแห่งรัฐของสหภาพโซเวียตตั้งแต่วันที่ 15 มีนาคม พ.ศ. 2533 ถึง 25 ธันวาคม พ.ศ. 2534 มีฮาอิล กอร์บาชอฟเป็นบุคคลเดียวที่ดำรงตำแหน่งดังกล่าว นอกจากนี้กอร์บาชอฟยังเป็นเลขาธิการพรรคคอมมิวนิสต์สหภาพโซเวียตระหว่างเดือนมีนาคม พ.ศ. 2528 ถึงเดือนสิงหาคม พ.ศ. 2534 เขาได้รับส่วนแบ่งอำนาจเพิ่มขึ้นจากตำแหน่งประธานาธิบดีกระทั่งเขาลาออกหลังความพยายามรัฐประหารในโซเวียตเมื่อปี พ.ศ. 2534

ประธานาธิบดี แห่งสหภาพสาธารณรัฐสังคมนิยมโซเวียต
Президент Союза Советских Социалистических Республик
ตราแผ่นดินของสหภาพโซเวียต
ผู้ดำรงตำแหน่งคนเดียว มีฮาอิล กอร์บาชอฟ 15 มีนาคม ค.ศ. 1990 – 25 ธันวาคม ค.ศ. 1991
การเรียกขาน	ท่านประธานาธิบดี (ไม่ทางการ) ฮิสเอ็กเซลเลนซี (การทูต)
จวน	วุฒิสภาเครมลิน มอสโก[1]
ผู้แต่งตั้ง	การเลือกตั้งทางตรง (ตามรัฐธรรมนูญ)[2][3] สมัชชาใหญ่ผู้แทนประชาชน (14 มีนาคม ค.ศ. 1990)[4]
ตำแหน่งก่อนหน้า	Presidium of the Supreme Soviet (ในฐานะประมุขแห่งรัฐ)
สถาปนา	15 มีนาคม 1990; 35 ปีก่อน (1990-03-15)
คนแรก	มีฮาอิล กอร์บาชอฟ
คนสุดท้าย	มีฮาอิล กอร์บาชอฟ
ยกเลิก	25 ธันวาคม 1991; 33 ปีก่อน (1991-12-25)
ตำแหน่งที่มาแทน	ไม่มี (สหภาพโซเวียตล่มสลาย) สภาประขุขแห่งรัฐของเครือรัฐเอกราช ประธานาธิบดีรัสเซีย

ตำแหน่งประธานาธิบดีเป็นตำแหน่งบริหาร โดยยึดตามระบบประธานาธิบดีของสหรัฐอเมริกาและฝรั่งเศสผสมกัน

ก่อนหน้าการสถาปนาตำแหน่งประธานาธิบดี ประมุขแห่งรัฐสหภาพโซเวียตโดยนิตินัยคือ ประธานคณะผู้บริหารสูงสุดแห่งสภาโซเวียตสูงสุด (Chairman of the Presidium of the Supreme Soviet) ซึ่งสื่อนอกโซเวียตมักเรียกว่า "ประธานาธิบดี" ทว่าเกือบระยะเวลาของสหภาพโซเวียต อำนาจการเมืองฝ่ายบริหารที่มีผลทั้งหมดอยู่ในมือของเลขาธิการพรรคคอมมิวนิสต์สหภาพโซเวียต โดยประธานคณะผู้บริหารสูงสุดใช้อำนาจในหน้าที่เชิงสัญลักษณ์และแต่ในนามเป็นส่วนมาก เลขาธิการพรรคสี่คนสุดท้ายตั้งแต่ปี พ.ศ. 2520 เลโอนิด เบรจเนฟ, ยูรี อันโดรปอฟ, คอนสตันติน เชียร์เนนโคและกอร์บาชอฟดำรงตำแหน่งเป็นประมุขแห่งรัฐโดยนิตินัยร่วมกับเลขาธิการพรรคระหว่างสมัยดำรงตำแหน่งด้วย

เดิมประธานาธิบดีมาจากการเลือกตั้งโดยสมัชชาใหญ่ผู้แทนประชาชน (Congress of People's Deputies)^[5] และประธานาธิบดีเป็นประธานของสภาดังกล่าวโดยตำแหน่ง ทว่าการเลือกตั้งครั้งถัดมาทั้งหมดมาจากการเลือกตั้งโดยตรงจากประชาชน^[3]

รองประธานาธิบดีสหภาพโซเวียต คือ เกนนาดี ยานาเยฟ ผู้ยึดอำนาจกอร์บาชอฟเป็นประธานาธิบดีในความพยายามรัฐประหารปี พ.ศ. 2534 เป็นคณะกรรมาธิการสถานการณ์ฉุกเฉินแห่งรัฐ (State Committee of the State of Emergency)

รายนาม

ลำดับ	ชื่อ (เกิด-เสียชีวิต)	ระยะเวลาดำรงตำแหน่ง			พรรคการเมือง	การเลือกตั้ง	รองประธานาธิบดี	นายกรัฐมนตรี
		เริ่มต้น	สิ้นสุด	ระยะเวลา
1	มีฮาอิล กอร์บาชอฟ (1931–2022)	15 มีนาคม 1990	25 ธันวาคม 1991	1 ปี 285 วัน	พรรคคอมมิวนิสต์แห่ง สหภาพโซเวียต	1990	ตำแหน่งว่าง (จนถึง 27 ธันวาคม 1990)		Nikolai Ryzhkov
							เกนนาดี ยานาเยฟ		Valentin Pavlov
							ยุบตำแหน่ง (หลัง 21 สิงหาคม 1991)		Ivan Silayev
—	เกนนาดี ยานาเยฟ (1937–2010) รักษาการ, พิพาท	19 สิงหาคม 1991	21 สิงหาคม 1991	2 วัน	พรรคคอมมิวนิสต์แห่ง สหภาพโซเวียต	—	ตำแหน่งว่าง		Valentin Pavlov

ดูเพิ่ม

• รายนามประมุขแห่งรัฐสหภาพโซเวียต
• นายกรัฐมนตรีสหภาพโซเวียต
• เลขาธิการพรรคคอมมิวนิสต์แห่งสหภาพโซเวียต
• ผู้นำสหภาพโซเวียต