พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าดรุณวัยวัฒน์

พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าดรุณวัยวัฒน์ (17 เมษายน พ.ศ. 2423 – 24 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2509) อดีตเจ้ากรมบัญชาการกรมราชเลขาธิการ

พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าดรุณวัยวัฒน์
พระวรวงศ์เธอ ชั้น 4 พระองค์เจ้าชั้นตรี
องคมนตรี
ดำรงตำแหน่ง	4 เมษายน พ.ศ. 2458
ประสูติ	17 เมษายน พ.ศ. 2423
สิ้นพระชนม์	24 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2509 (85 ปี)
หม่อม	6 คน
ราชสกุล	จักรพันธุ์
ราชวงศ์	จักรี
พระบิดา	สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าจาตุรนต์รัศมี กรมพระจักรพรรดิพงษ์
พระมารดา	หม่อมจีบ จักรพันธุ์ ณ อยุธยา

พระประวัติ

พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าดรุณวัยวัฒน์ มีพระนามเมื่อแรกประสูติว่า หม่อมเจ้าดรุณไวยวัฒน์ จักรพันธุ์ เป็นพระโอรสในสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าจาตุรนต์รัศมี กรมพระจักรพรรดิพงษ์ ประสูติแต่หม่อมจีบ จักรพันธุ์ ณ อยุธยา เมื่อวันที่ 17 เมษายน พ.ศ. 2423 ทรงศึกษาที่โรงเรียนพระตำหนักสวนกุหลาบ ทรงงานที่กรมราชเลขาธิการ จนได้เลื่อนชั้นเป็นเจ้ากรมบัญชาการ เทียบเท่าอธิบดี เมื่อปี พ.ศ. 2453

วันที่ 5 กรกฎาคม พ.ศ. 2443 ผนวชเป็นพระภิกษุ ณ พระอุโบสถวัดพระศรีรัตนศาสดาราม โดยมีพระเจ้าน้องยาเธอ กรมหมื่นวชิรญาณวโรรส เป็นพระอุปัชฌาย์ ผนวชแล้วไปอยู่วัดบวรนิเวศราชวรวิหาร^[1]

ในรัชกาลพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว โปรดให้ดำรงตำแหน่งสัสดีเสือป่า ต่อมาได้รับพระราชทานยศเป็นนายกองเสือป่า และในวันที่ 11 พฤศจิกายน พ.ศ. 2466 ได้รับโปรดเกล้าฯ สถาปนาเป็นพระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าดรุณวัยวัฒน์ ทรงศักดินา 3,000^[2] และโปรดเกล้าฯ ตั้งเป็นองคมนตรีสองครั้ง คือวันที่ 4 เมษายน พ.ศ. 2458^[3][4] และ พ.ศ. 2468

พระโอรส-ธิดา

พระองค์เจ้าดรุณวัยวัฒน์ ประทับที่วังบริเวณถนนจักรพรรดิพงศ์ มีพระโอรสและพระธิดา มากกว่า 30 คน พระโอรสและพระธิดาที่ปรากฏนาม คือ

• หม่อมราชวงศ์หญิงจรัสวงศ์ จักรพันธุ์ เกิดแต่หม่อมสุด
• หม่อมราชวงศ์แสงสี่ทิศ จักรพันธุ์ มีนามลำลองว่าคุณชายใหม่ ประสูติแต่หม่อมสำปั้น
• หม่อมราชวงศ์สิทธิลาภ จักรพันธุ์ เกิดแต่หม่อมขาบ
• หม่อมราชวงศ์เชาวน์ไวย จักรพันธุ์ เกิดแต่หม่อมขาบ
• หม่อมราชวงศ์หญิงเพทาย จักรพันธุ์ เกิดแต่หม่อมขาบ
• หม่อมราชวงศ์หญิงมัญชุลา จักรพันธุ์
• หม่อมราชวงศ์วรานนท์ จักรพันธุ์ มีนามลำลองว่าคุณชายเขียว เกิดแต่หม่อมแหน
• หม่อมราชวงศ์หญิงโกศลยา จักรพันธุ์ มีนามลำลองว่าคุณหญิงป้าม เกิดแต่หม่อมแหน
• หม่อมราชวงศ์ชาลี จักรพันธุ์ เกิดแต่หม่อมสาย
• หม่อมราชวงศ์ชีวิน จักรพันธุ์ เกิดแต่หม่อมเล็ก
• หม่อมราชวงศ์หญิงพินทุเรขา จักรพันธุ์ เกิดแต่หม่อมเล็ก
• หม่อมราชวงศ์หญิงอารุณี จักรพันธุ์ เกิดแต่หม่อมเล็ก
• หม่อมราชวงศ์จีรวัฒน์ จักรพันธุ์ เกิดแต่หม่อมเล็ก
• หม่อมราชวงศ์หญิงจรัสพิมพ์ จักรพันธุ์ เกิดแต่หม่อมเล็ก
• หม่อมราชวงศ์นิตรจักร จักรพันธุ์ เกิดแต่หม่อมเล็ก
• หม่อมราชวงศ์อนัคชัย จักรพันธุ์
• หม่อมราชวงศ์วัยวัฒน์ จักรพันธุ์ เกิดแต่หม่อมเล็ก
• หม่อมราชวงศ์วีระเสน จักรพันธุ์ เกิดแต่หม่อมเล็ก
• หม่อมราชวงศ์ปิยดรุณ จักรพันธุ์ เกิดแต่หม่อมเล็ก

พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าดรุณวัยวัฒน์ สิ้นพระชนม์เมื่อวันที่ 24 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2509 สิริพระชันษา 85 ปี พระราชทานเพลิงพระศพ ณ วัดเทพศิรินทราวาสราชวรวิหาร

พระเกียรติยศ

พระอิสริยยศ

• หม่อมเจ้าดรุณไวยวัฒน์ (17 เมษายน พ.ศ. 2423 - 16 เมษายน พ.ศ. 2458)
• หม่อมเจ้าดรุณไวยวัฒน์ จักรพันธุ์ (16 เมษายน พ.ศ. 2458 - 11 พฤศจิกายน พ.ศ. 2466)
• พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าดรุณวัยวัฒน์ (11 พฤศจิกายน พ.ศ. 2466 - 24 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2509)

พระยศ

พระยศพลเรือน

• รองอำมาตย์เอก^[5]

พระยศกรมมหาดเล็ก

• – เสวกตรี
• 28 ธันวาคม 2456 – เสวกเอก^[6]
• มหาเสวกเอก^[7]

พระยศกองเสือป่า

• นายหมู่ตรี^[8]
• – นายหมู่ใหญ่
• 20 กรกฎาคม 2455 – นายกองตรี^[9]
• นายกองโท^[10]
• นายกองเอก
• 20 กุมภาพันธ์ 2462 – นายกองใหญ่^[11]
• นายพลเสือป่า

เครื่องราชอิสริยาภรณ์

• พ.ศ. 2466 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ชั้นที่ 1 ปฐมจุลจอมเกล้า (ป.จ.) (ฝ่ายหน้า)^[12]
• พ.ศ. 2459 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติยศยิ่งมงกุฎไทย ชั้นที่ 1 ประถมาภรณ์มงกุฎไทย (ป.ม.)^[13]
• พ.ศ. 2458 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ชั้นที่ 2 ทุติยจุลจอมเกล้าวิเศษ (ท.จ.ว.) (ฝ่ายหน้า)^[14]
• พ.ศ. 2456 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ชั้นที่ 2 ทุติยจุลจอมเกล้า (ท.จ.) (ฝ่ายหน้า)^[15]
• พ.ศ. 2469 – เหรียญศารทูลมาลา (ร.ศ.ท.)
• พ.ศ. 2454 – เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 6 ชั้นที่ 3 (ว.ป.ร.3)
• พ.ศ. 2469 – เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 7 ชั้นที่ 3 (ป.ป.ร.3)^[16]
• พ.ศ. 2496 – เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 9 ชั้นที่ 2 (ภ.ป.ร.2)
• พ.ศ. 2455 – เหรียญราชรุจิทอง รัชกาลที่ 6 (ร.จ.ท.6)

เข็มพระราชทาน

• พ.ศ. 2454 - เข็มข้าหลวงเดิม^[17]

ราชตระกูล

พระราชตระกูลในสามรุ่นของ พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าดรุณวัยวัฒน์

พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าดรุณวัยวัฒน์	พระบิดา: สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าจาตุรนต์รัศมี กรมพระจักรพรรดิพงษ์	พระอัยกาฝ่ายพระบิดา: พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว	พระปัยกาฝ่ายพระบิดา: พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย
			พระปัยยิกาฝ่ายพระบิดา: สมเด็จพระศรีสุริเยนทราบรมราชินี
		พระอัยยิกาฝ่ายพระบิดา: สมเด็จพระเทพศิรินทราบรมราชินี	พระปัยกาฝ่ายพระบิดา: สมเด็จพระบรมราชมาตามหัยกาเธอ กรมหมื่นมาตยาพิทักษ์
			พระปัยยิกาฝ่ายพระบิดา: หม่อมน้อย ศิริวงศ์ ณ อยุธยา
	พระมารดา: หม่อมจีบ จักรพันธุ์ ณ อยุธยา	พระอัยกาฝ่ายพระมารดา: ไมมีข้อมูล	พระปัยกาฝ่ายพระมารดา: ไมมีข้อมูล
			พระปัยยิกาฝ่ายพระมารดา: ไมมีข้อมูล
		พระอัยยิกาฝ่ายพระมารดา: ไมมีข้อมูล	พระปัยกาฝ่ายพระมารดา: ไมมีข้อมูล
			พระปัยยิกาฝ่ายพระมารดา: ไม่มีข้อมูล