ศาลรัฐธรรมนูญ

ศาลรัฐธรรมนูญ (อังกฤษ: constitutional court) เป็นศาลสูงที่มีอำนาจพิจารณาพิพากษาเกี่ยวกับกฎหมายรัฐธรรมนูญ โดยมีอำนาจหลักที่จะวินิจฉัยว่า กฎหมายใดมีปัญหาเรื่องความชอบด้วยรัฐธรรมนูญหรือไม่ เช่น ขัดกับสิทธิและเสรีภาพตามที่รัฐธรรมนูญรับรองไว้หรือไม่^[1]

ในหลาย ๆ ประเทศ ไม่จัดตั้งศาลรัฐธรรมนูญเป็นเอกเทศ และศาลยุติธรรมตามธรรมดาจะรับคดีดังกล่าวเอง นอกจากนี้ ในหลาย ๆ ประเทศก็ไม่เรียกองค์กรนี้ว่า "ศาลรัฐธรรมนูญ" และบางประเทศก็เรียกศาลยุติธรรมว่า ศาลรัฐธรรมนูญ เช่น ศาลสูงสุดแห่งสหรัฐอเมริกาได้ชื่อว่าเป็น "ศาลรัฐธรรมนูญที่เก่าแก่ที่สุดในโลก" เพราะเป็นศาลแรกในโลกที่วินิจฉัยความชอบด้วยรัฐธรรมนูญของกฎหมายต่าง ๆ (คดีระหว่างมาร์บิวรีกับเมดิสัน) แม้ว่าในประเทศสหรัฐอเมริกาจะไม่จัดตั้งศาลรัฐธรรมนูญเป็นการเฉพาะก็ตาม ส่วนประเทศที่สถาปนาศาลรัฐธรรมนูญอย่างเอกเทศเป็นแห่งแรกของโลกนั้น คือ ประเทศออสเตรีย ซึ่งดำเนินการใน ค.ศ. 1920 แม้ว่าจะถูกเลื่อนไปในราว ๆ ค.ศ. 1934 ถึง 1945 ตามรัฐธรรมนูญที่จัดตั้งศาลนั้น อนึ่ง ก่อนหน้านี้ มีเพียงสหรัฐอเมริกาและออสเตรเลียเท่านั้นที่รับเอาทฤษฎีการทบทวนโดยฝ่ายตุลาการมาใช้ในศาลสูงสุดของประเทศตน

รายชื่อ

ต่อไปนี้เป็นรายชื่อศาลรัฐธรรมนูญที่จัดตั้งขึ้นเป็นเอกเทศ

• กรีซ
• เกาหลีใต้

• คองโก, สาธารณรัฐประชาธิปไตย
• คอซอวอ
• คีร์กีซสถาน
• โครเอเชีย
• โคลอมเบีย

• จอร์เจีย
• จีน, สาธารณรัฐ

• เช็ก, สาธารณรัฐ
• เชโกสโลวาเกีย

• เซอร์เบีย

• ตุรกี

• ไทย

• บอสเนียและเฮอร์เซโกวีนา
• บัลแกเรีย
• เบลารุส
• เบลเยียม

• เปรู
• โปรตุเกส
• โปแลนด์

• ฝรั่งเศส

• มอลโดวา
• มองโกเลีย

• ยูเครน
• เยอรมนี

• รัสเซีย
• โรมาเนีย

• ลัตเวีย
• ลิทัวเนีย

• สเปน
• สโลวาเกีย
• สโลวีเนีย

• ออสเตรีย
• อิตาลี
• อินโดนีเซีย
• อิหร่าน
• อียิปต์
• อาร์มีเนีย
• เอกวาดอร์
• แอลเบเนีย

• ฮังการี

ระเบียงภาพ

• 
  อาคารศาลรัฐธรรมนูญคอซอวอ ณ กรุงพริสตีนา (Pristina)
• 
  อาคารศาลรัฐธรรมนูญโครเอเชีย ณ กรุงซาเกร็บ (Zagreb)
• 
  ห้องประชุมใหญ่ของศาลรัฐธรรมนูญเช็ก ณ เมืองเบอร์โน (Brno)
• 
  ที่ทำการคณะตุลาการรัฐธรรมนูญโปแลนด์ ณ กรุงวอร์ซอ (Warszawa)
• 
  ห้องประชุมปรึกษาคดีของคณะตุลาการรัฐธรรมนูญฝรั่งเศส ณ กรุงปารีส (Paris)
• 
  อาคารศาลรัฐธรรมนูญยูเครน ณ กรุงเคียฟ (Kiev)
• 
  อาคารศาลรัฐธรรมนูญกลางแห่งเยอรมนี ณ เมืองคาร์ลสรูอา (Karlsruhe)
• 
  อาคารศาลรัฐธรรมนูญรัสเซีย ณ เมืองเซนต์ปีเตอร์สเบิร์ก (Saint Petersburg)
• 
  อาคารศาลรัฐธรรมนูญลิทัวเนีย ณ กรุงวิลนีอุส (Vilnius)
• 
  อาคารศาลรัฐธรรมนูญสเปน ณ กรุงมาดริด (Madrid)
• 
  อาคารศาลรัฐธรรมนูญสโลวาเกีย ณ เมืองคอซีเชอ (Košice)
• 
  ศาลรัฐธรรมนูญออสเตรีย ศาลรัฐธรรมนูญที่เก่าแก่ที่สุดในโลก ตั้งอยู่ ณ กรุงเวียนนา (Vienna) จน ค.ศ. 2012