สงครามพม่า–สยาม

สงครามพม่า–สยาม คือรายการของสงครามการต่อสู้กันระหว่างพม่ากับสยามจากคริสต์ศตวรรษที่ 16 ถึงคริสต์ศตวรรษที่ 19^[1][2]

ตองอู–อยุธยา

ลำดับ	ชื่อ	ผล	หมายเหตุ
1	สงครามพระเจ้าตะเบ็งชเวตี้ (ค.ศ. 1547–1549)	สยามป้องกันสำเร็จ	การล้อมอยุธยาครั้งที่หนึ่ง พม่ายึดทวายจากสยามในปี ค.ศ. 1547–1548[3][4] และบุกสยามในปี ค.ศ. 1548–1549 แต่ไม่ประสบความสำเร็จในการยึดกรุงศรีอยุธยา[5]
2	สงครามช้างเผือก (ค.ศ. 1563–1564)	พม่าชนะ	การล้อมอยุธยาครั้งที่สอง สยามกลายเป็นเมืองประเทศราชของพม่า[6]
3	การเสียกรุงศรีอยุธยาครั้งที่ 1 (ค.ศ. 1568–1569)	พม่าชนะ	การล้อมอยุธยาครั้งที่สาม สยามกลายเป็นเมืองประเทศราชของพม่าอีกครั้ง[7]
4	สงครามยุทธหัตถี (ค.ศ. 1584–1593)	สยามชนะ	การล้อมอยุธยาครั้งที่สี่ สยามได้เอกราช (ค.ศ. 1584) พม่าบุกสยามห้าครั้งแต่พ่ายกลับไป[8][9]
5	สงครามพม่า–สยาม (ค.ศ. 1593–1600)	สยามชนะ	การบุกพม่าครั้งที่หนึ่งของสยาม สยามพิชิตชายฝั่งตะนาวศรีทั้งหมดรวมถึงเมาะตะมะ สยามได้อาณาจักรล้านนาเป็นเมืองประเทศราช (ค.ศ. 1602)[10][11][12]
6	สงครามพม่า–สยาม (ค.ศ. 1609–1622)	พม่าชนะ	สงครามฟื้นฟูสมัยญองยาน พม่ายึดคืนเมาะตะมะ ทวาย (ค.ศ. 1613) และล้านนา (ค.ศ. 1614)[13][14]
7	สงครามตองอู–อยุธยา (ค.ศ. 1662–1664)	พม่าป้องกันสำเร็จ	การบุกพม่าครั้งที่สองของสยาม สยามยึดชายฝั่งตะนาวศรีตอนบนถึงเมาะตะมะ ในปี ค.ศ. 1662 ก่อนถูกขับไป ในปี ค.ศ. 1663 สยามบุกชายฝั่งตะนาวศรีตอนบนและล้านนาอีกครั้ง ยึดเชียงใหม่ กองกำลังสยามออกจากเชียงใหม่ในปี ค.ศ. 1664[15][16][17][18]
8	สงครามพม่า–สยาม (ค.ศ. 1675–1676)	พม่าป้องกันสำเร็จ สยามป้องกันสำเร็จ	พม่าป้องกันอ่าวตะนาวศรีตอนบนสำเร็จ (ค.ศ. 1675) สยามชนะการบุกของพม่า (ค.ศ. 1675–1676)
9	สงครามพม่า–สยาม (ค.ศ. 1700–1701)	สยามป้องกันสำเร็จ	สยามชนะการบุกของพม่า

โก้นบอง–อยุธยา

ลำดับ	ชื่อ	ผล	หมายเหตุ
1	สงครามพระเจ้าอลองพญา (ค.ศ. 1759–1760)	บทสรุป​ไม่แน่ชัด​	การปิดล้อมอยุธยาครั้งที่ห้า พม่ายึดคืนชายฝั่งตะนาวศรีจนถึงทวายและมะริด พม่าปิดล้อมอยุธยาแต่ภายหลังยกทัพกลับเนื่องจากพระมหากษัตริย์พม่าทรงพระประชวร[19][20]
2	การเสียกรุงศรีอยุธยาครั้งที่ 2 (ค.ศ. 1765–1767)	พม่าชนะ	การปิดล้อมอยุธยาครั้งที่หก พม่าบุกสยามและปิดล้อมกรุงศรีอยุธยา สิ้นสุดอาณาจักรอยุธยา[21][22]

โก้นบอง–ธนบุรี

ลำดับ	ชื่อ	ผล	หมายเหตุ
1	พระเจ้าตากสินรวมสยามเป็นปึกแผ่น	สยามชนะ	สมเด็จพระเจ้ากรุงธนบุรีขับไล่ทหารพม่าจำนวนหนึ่งออกจากสยามและรวมเป็นปึกแผ่นอีกครั้ง
2	สยามยกทัพไปเชียงใหม่ (ค.ศ. 1771)	พม่าชนะ	สมเด็จพระเจ้ากรุงธนบุรีทรงล้มเหลวในการยึดครองเชียงใหม่ ค.ศ. 1771
3	พม่าบุกโจมตีพิชัย (ค.ศ. 1771-1773)	สยามชนะ	พิชัยได้รับการปกป้อง
4	การพิชิตล้านนาของสยาม (ค.ศ. 1774–1775)	สยามชนะ	ล้านนาถูกสยามพิชิต
5	สงครามบางแก้ว	สยามชนะ	กองทัพพม่าล้อมที่บางแก้ว
6	สงครามอะแซหวุ่นกี้ (ค.ศ. 1775–1776)	สยามป้องกันสำเร็จ	สยามปกครองล้านนา ล้านนาประกาศเอกราชในปี ค.ศ. 1775 ด้วยความช่วยเหลือจากสยาม พม่าบุกล้านนาและสยาม ภายหลังการสวรรคตของพระเจ้ามังระ พม่าถอนทัพออกจากสยาม ปล่อยให้สยามปกครองล้านนา สิ้นสุดการปกครองของพม่ากว่าสองศตวรรษ[23]

โก้นบอง–รัตนโกสินทร์

ลำดับ	ชื่อ	ผล	หมายเหตุ
1	สงครามเก้าทัพ (ค.ศ. 1785–1786)	สยามป้องกันสำเร็จ	สยามชนะการบุกของพม่า[24][25]
2	สงครามท่าดินแดง	สยามชนะ	กองทัพสยามทำลายกองทัพพม่าที่ท่าดินแดง
3	สงครามตีเมืองทวาย (ค.ศ. 1788)	พม่าป้องกันสำเร็จ	สยามบุกทวายและชายฝั่งตะนาวศรีแต่ไม่สำเร็จ
4	ยุทธการที่ทวาย (ค.ศ. 1792–1794)	พม่าป้องกันสำเร็จ	สยามบุกคืนชายฝั่งตะนาวศรีตอนล่างแต่ไม่สำเร็จ (ทวายและมะริด)[26][27]
5	สงครามพม่าตีเชียงใหม่ (ค.ศ. 1797–1798)	สยามป้องกันสำเร็จ	พม่าบุกล้านนาและล้อมเชียงใหม่ แต่พระเจ้ากาวิละขอกำลังเสริมจากพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกซึ่งช่วยให้ยึดเมืองคืนมาได้[28]
6	สงครามเชียงแสน (ค.ศ. 1802–1805)	สยามชนะ	พม่าบุกล้านนาแต่พ่ายแพ้อีกครั้ง สยามและล้านนาโจมตีและขับพม่าออกจากที่มั่นที่เชียงแสน[29]
7	สงครามพม่าตีเมืองถลาง (ค.ศ. 1809–1812)	สยามป้องกันสำเร็จ	พม่าบุกถลางแต่ไม่สำเร็จ และถูกขับในปี ค.ศ. 1810 และ 1812[30][31]
8	สงครามอังกฤษ–พม่าครั้งที่หนึ่ง (ค.ศ. 1824–1826)	อังกฤษชนะ	ความขัดแย้งส่วนใหญ่ระหว่างพม่าและอังกฤษ สยามในฐานะพันธมิตรของอังกฤษได้ทำสนธิสัญญาเบอร์นี กับบริษัทอินเดียตะวันออกและช่วยอังกฤษรบพม่าชั่วครู่หนึ่ง[32][33][34]
9	สงครามเชียงตุง (ค.ศ. 1849–1855)	พม่าป้องกันสำเร็จ	สยามพยายามบุกเชียงตุงและเชียงรุ่งระหว่างสงครามอังกฤษ–พม่าครั้งที่สอง เจ้าฟ้าเชียงตุงยืนหยัดไว้จนกระทั่งกองทัพพม่าจัดการขับทัพสยามออกไปในปี พ.ศ. 1855[35][36]

ดูเพิ่ม

• สงครามอังกฤษ-ไทย
• สงครามฝรั่งเศส-ไทย (แก้ความกำกวม)
• สงครามสยาม-เวียดนาม