หม่อมหลวงพันธุ์เทวนพ เทวกุล

หม่อมหลวงพันธุ์เทวนพ เทวกุล ชื่อเล่น น้อย (16 มีนาคม พ.ศ. 2496 – 15 กันยายน พ.ศ. 2565) เป็นผู้กำกับภาพยนตร์ ละครโทรทัศน์ ละครเวที ผู้เขียนบท และอาจารย์สอนการแสดงชาวไทย และที่มีผลงานโดดเด่นแปลกใหม่และมีเอกลักษณ์เฉพาะตัวคนหนึ่งของประเทศไทย ทั้งยังเป็นผู้เขียนบทและอาจารย์สอนวิชากำกับการแสดงและการแสดงในระดับสากล

หม่อมหลวงพันธุ์เทวนพ เทวกุล
ชื่อเกิด	หม่อมหลวงพันธุ์เทวนพ เทวกุล
เกิด	16 มีนาคม พ.ศ. 2496[1] ประเทศไทย
เสียชีวิต	15 กันยายน พ.ศ. 2565 (69 ปี) โรงพยาบาลกรุงเทพคริสเตียน กรุงเทพมหานคร ประเทศไทย
บิดา	หม่อมราชวงศ์ชนาญวัต เทวกุล
มารดา	นางภักดี เทวกุล ณ อยุธยา
อาชีพ	ผู้กำกับภาพยนตร์ ละครโทรทัศน์ ละครเวที ผู้เขียนบท อาจารย์สอนการแสดง
ปีที่แสดง	พ.ศ. 2527–2565
รางวัล
พระสุรัสวดี	ภาพยนตร์ยอดเยี่ยม พ.ศ. 2529 - ช่างมันฉันไม่แคร์[2] บทภาพยนตร์ยอดเยี่ยม พ.ศ. 2529 - ช่างมันฉันไม่แคร์
สุพรรณหงส์	สุพรรณหงส์เกียรติยศ พ.ศ. 2564 ผู้กำกับภาพยนตร์ยอดเยี่ยม พ.ศ. 2565 - Six Character มายาพิศวง
คมชัดลึก	บทภาพยนตร์ยอดเยี่ยม พ.ศ. 2565 - Six Character มายาพิศวง

ประวัติ

หม่อมหลวงพันธุ์เทวนพ เทวกุล เกิดเมื่อวันที่ 16 มีนาคม พ.ศ. 2496 เป็นบุตรของหม่อมราชวงศ์ชนาญวัต เทวกุล (โอรสในหม่อมเจ้าสุทธาสิโนทัย เทวกุล) กับนางภักดี เทวกุล ณ อยุธยา (สกุลเดิม สมรรคะบุตร) โดยหม่อมหลวงพันธุ์เทวนพเป็นพระปนัดดา (เหลน) ของ สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาเทวะวงศ์วโรปการ และหม่อมใหญ่ เทวกุล ณ อยุธยา ทางหม่อมเจ้าสุธาสิโนทัย เทวกุล (พระอนุชาในหม่อมเจ้าอัปษรสมาน กิติยากร พระอัยกีใน สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง) ผู้เป็นท่านปู่

สำเร็จการศึกษาระดับมัธยมศึกษา จากโรงเรียนสาธิตมหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ ประสานมิตร จากนั้นเข้าศึกษาที่ภาควิชาศิลปการละคร คณะอักษรศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ก่อนที่จะลาออกเพื่อมาทำงานทางด้านภาพยนตร์ในเวลาต่อมา

โดยมีผลงานเรื่องแรกคือ เพลิงพิศวาส ของ สหมงคลฟิล์ม ที่ได้สร้างชื่อให้แก่ สินจัย เปล่งพานิช และในอีก 26 ปีต่อมา หม่อมหลวงพันธุ์เทวนพได้กลับมาร่วมงานกับสหมงคลฟิล์มอีกครั้งในการสร้างภาพยนตร์เรื่อง ชั่วฟ้าดินสลาย ผลงานกำกับภาพยนตร์ของหม่อมหลวงพันธุ์เทวนพ ได้รับรางวัลหลายเรื่อง เช่น เพลิงพิศวาส (2527), ช่างมันฉันไม่แคร์ (2529), ฉันผู้ชายนะยะ (2530), นางนวล (2530), เผื่อใจไว้ให้กันสักหน่อย (2532), ความรักไม่มีชื่อ (2533), มหัศจรรย์แห่งรัก (2538) และ อันดากับฟ้าใส (2540)

หม่อมหลวงพันธุ์เทวนพ ถึงแก่กรรมเมื่อวันที่ 15 กันยายน 2565^[3] ด้วยโรคมะเร็งปอด ณ โรงพยาบาลกรุงเทพคริสเตียน^[4] ในวันเดียวกับ Six Characters มายาพิศวง ภาพยนตร์เรื่องสุดท้ายที่หม่อมหลวงพันธุ์เทวนพกำกับ เข้าฉายเป็นวันแรก^[5] โดยกำหนดสวดพระอภิธรรมตั้งแต่วันที่ 17–23 กันยายน พ.ศ. 2565 ณ ศาลากลางน้ำ วัดเทพศิรินทราวาสราชวรวิหาร^[6] และสมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี เสด็จพระราชดำเนินในการพระราชทานเพลิงศพหม่อมหลวงพันธุ์เทวนพ ในวันเสาร์ที่ 24 กันยายน พ.ศ. 2565 ณ เมรุด้านใต้ วัดเทพศิรินทราวาสราชวรวิหาร^[7][8]

ผลงาน

กำกับภาพยนตร์

• เพลิงพิศวาส (2527)
• ช่างมันฉันไม่แคร์ (2529)
• ฉันผู้ชายนะยะ (2530)
• นางนวล (2530) ^[9]
• เผื่อใจไว้ให้กันสักหน่อย (2532)
• ความรักไม่มีชื่อ (2533)
• มหัศจรรย์แห่งรัก (2538)
• อันดากับฟ้าใส (2540)
• ชั่วฟ้าดินสลาย (2553)
• อุโมงค์ผาเมือง (2554) ^[10]
• จัน ดารา ปฐมบท (2555)
• จัน ดารา ปัจฉิมบท (2556)
• แผลเก่า (2557)
• แม่เบี้ย (2558)
• Six Characters มายาพิศวง (2565)

ละคร

• เทพธิดาบาร์ 21 (มินิซีรีส์ 2533)
• ช่างมันฉันไม่แคร์ (2536)
• แผ่นดินของเรา (2539)
• ซอยปรารถนา 2500 (2541)
• ปีกทอง (2542)
• เริงมายา (2542)
• ลูกทาส (2544)
• คนเริงเมือง (2545)
• ทะเลฤๅอิ่ม (2546)
• สี่แผ่นดิน (2546)
• ในฝัน (2549)
• ศรีอโยธยา (2560)

ละครเวที

• ALL MY SON (2517) ^[11] - แสดงที่หอประชุม A.U.A
• บัลเลต์พระราชนิพนธ์ “ความฝันอันสูงสุด” (2518) - แสดงที่โรงละครแห่งชาติ
• The Lower Depths (2517, 2518) ^[12] - แสดงที่โรงละครคณะอักษรศาสตร์ จุฬาฯ และโรงละครแห่งชาติ
• IMPROMPTU (2520) - แสดงที่สถาบันวัฒนธรรมเยอรมัน
• LES MALENTANDU (2524) ^[13] - แสดงที่หอประชุมคณะมนุษยศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่
• เทพธิดาบาร์ 21 (2529) - แสดงที่โรงละครมณเทียรทอง
• ONE FLEW OVER THE CUCKOO’S NEST (2530) - แสดงที่โรงละครมณเทียรทอง
• ผู้แพ้ผู้ชนะ (2532) - แสดงที่โรงละครมณเทียรทอง
• พรายน้ำ (2533) - แสดงที่โรงละครมณเทียรทอง
• ราโชมอน (2534) - แสดงที่โรงละครมณเทียรทอง
• ปรัชญาชีวิต (2531-2533) - แสดงที่ตึกร้าง บ.แปลนอคิวเท็ก, เชียงใหม่ สปอร์ตคลับ, ม.ขอนแก่น
• พระผู้เป็นดวงใจ ของโรงเรียนสวนจิตรลดา (2529) - แสดงที่หอประชุมศูนย์วัฒนธรรมแห่งชาติ
• แฮมเล็ต เดอะ มิวสิเคิล (2538) - แสดงที่หอประชุมศูนย์วัฒนธรรมแห่งชาติ

รางวัลที่ได้รับ

• รางวัลไนน์เอ็นเตอร์เทน อวอร์ดส์ ครั้งที่ 3 ประจำปี พ.ศ. 2552 - คนเบื้องหลังแห่งปี
• เฉลิมไทยอวอร์ด ครั้งที่ 8 ประจำปี พ.ศ. 2553 - สาขางานกำกับภาพยนตร์แห่งปี (สำหรับภาพยนตร์ไทย)
• ท็อปอวอร์ด ครั้งที่ 11 ประจำปี พ.ศ. 2554 - ผู้กำกับภาพยนตร์ยอดเยี่ยม (จันดารา ปฐมบท)
• รางวัลภาพยนตร์แห่งชาติ สุพรรณหงส์ ครั้งที่ 30 ประจำปี พ.ศ. 2564 - รางวัลสุพรรณหงส์เกียรติยศ (Lifetime Achievement Award)^[14] (รางวัลหลังจากการถึงแก่กรรม)

ลำดับสาแหรก

ลำดับสาแหรกของหม่อมหลวงพันธุ์เทวนพ เทวกุล

16. พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว               8. สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาเทวะวงศ์วโรปการ                       17. สมเด็จพระปิยมาวดี ศรีพัชรินทรมาตา               4. หม่อมเจ้าสุธาสิโนทัย เทวกุล                             18. เจ้าพระยาสิริรัตนมนตรี (หงส์ สุจริตกุล)               9. หม่อมใหญ่ เทวกุล ณ อยุธยา                       19. คุณหญิงตาด สุจริตกุล               2. หม่อมราชวงศ์ชนาญวัต เทวกุล                                   1. หม่อมหลวงพันธุ์เทวนพ เทวกุล                                         3. ภักดี เทวกุล ณ อยุธยา