อำเภอรัตภูมิ

รัตภูมิ เป็นอำเภอในจังหวัดสงขลา เดิมเป็นกิ่งอำเภอในเขตการปกครองของอำเภอปากพะยูน จังหวัดพัทลุง^[1] และยกฐานะเป็นอำเภอเมื่อปี พ.ศ. 2466 เรียกชื่อ "อำเภอกำแพงเพชร"^[2] ก่อนจะเปลี่ยนเป็น "อำเภอรัตตภูมิ"^[3] และเปลี่ยนเป็น "อำเภอรัตภูมิ"^[4][5] ซึ่งแปลว่า "พื้นที่ดินแดง"

อำเภอรัตภูมิ
อำเภอ
การถอดเสียงอักษรโรมัน
• อักษรโรมัน	Amphoe Rattaphum
ถนนในเขตตำบลกำแพงเพชร
คำขวัญ:  ถิ่นดินแดง แหล่งผลไม้ดก น้ำตกเจ้าฟ้า ภูผามีตำนาน ประตูผ่านสู่ชายแดน
แผนที่จังหวัดสงขลา เน้นอำเภอรัตภูมิ
พิกัด: 7°8′6″N 100°16′24″E
ประเทศ	ไทย
จังหวัด	สงขลา
พื้นที่
• ทั้งหมด	591.8 ตร.กม. (228.5 ตร.ไมล์)
ประชากร  (2564)
• ทั้งหมด	75,709 คน
• ความหนาแน่น	127.93 คน/ตร.กม. (331.3 คน/ตร.ไมล์)
รหัสไปรษณีย์	90180, 90220 (เฉพาะหมู่ที่ 3–6, 8–9 ตำบลควนรู)
รหัสภูมิศาสตร์	9009
ที่ตั้งที่ว่าการ	ที่ว่าการอำเภอรัตภูมิ หมู่ที่ 1 ถนนยนตรการกำธร ตำบลกำแพงเพชร อำเภอรัตภูมิ จังหวัดสงขลา 90180
ส่วนหนึ่งของสารานุกรมประเทศไทย

ที่ตั้งและอาณาเขต

อำเภอรัตภูมิ มีอาณาเขตติดต่อกับเขตการปกครองข้างเคียงดังต่อไปนี้

• ทิศเหนือ ติดต่อกับอำเภอป่าบอน (จังหวัดพัทลุง)
• ทิศตะวันออก ติดต่อกับอำเภอควนเนียงและอำเภอบางกล่ำ
• ทิศใต้ ติดต่อกับอำเภอหาดใหญ่ และอำเภอควนกาหลง (จังหวัดสตูล)
• ทิศตะวันตก ติดต่อกับอำเภอควนกาหลง (จังหวัดสตูล) และอำเภอป่าบอน (จังหวัดพัทลุง)

ประวัติ

เดิมอำเภอรัตภูมิ อยู่ในพื้นที่ของตำบลกำแพงเพชร อำเภอปากพะยูน จังหวัดพัทลุง แยกตั้งเป็นกิ่งอำเภอในปี พ.ศ. 2435 โดยตั้งที่ว่าการกิ่งอำเภอครั้งแรกที่ตำบลกำแพงเพชร ชื่อ "กิ่งอำเภอกำแพงเพชร"^[1] ปี พ.ศ. 2459 ทางราชการได้โอนพื้นที่กิ่งอำเภอกำแพงเพชร มาขึ้นกับทางจังหวัดสงขลา และย้ายที่ว่าการกิ่งอำเภอไปที่บ้านปากบางภูมี ริมทะเลสาบสงขลา ซึ่งอยู่ในพื้นที่ของตำบลรัฐภูมิ และเปลี่ยนชื่อกิ่งอำเภอเป็น "กิ่งอำเภอรัฐภูมิ"^[6] โดยมีพื้นที่การปกครองทั้งหมด 3 ตำบล ได้แก่ ตำบลคูหาใต้ ตำบลรัฐภูมิ และตำบลกำแพงเพชร

ปี พ.ศ. 2466 มณฑลนครศรีธรรมราชได้จัดระเบียบพื้นที่ใหม่ ได้ย้ายที่ว่าการกิ่งอำเภอรัฐภูมิ จากบ้านปากบางภูมีมาตั้งที่ตำบลกำแพงเพชร และตั้งที่ว่าการอำเภอขึ้น เป็น "อำเภอกำแพงเพชร"^[2]แต่เนื่องจากชื่อไปพ้องกับจังหวัดกำแพงเพชร เมื่อ พ.ศ. 2482 จึงเปลี่ยนเป็นชื่อใหม่ว่า "อำเภอรัตตภูมิ"^[3] แต่คำว่ารัตตภูมิไม่มีคำแปลมีการตรวจสอบเมื่อ พ.ศ. 2510 ทางสำนักนายกรัฐมนตรีและราชบัณฑิตยสถาน ได้แก้ไขชื่ออำเภอเป็น "อำเภอรัตภูมิ"^[4][5] แปลว่า "พื้นที่ดินแดง" ตรงกับความเป็นจริงที่พื้นที่ส่วนมากจะเป็นดินสีแดงละเอียด

การแบ่งเขตการปกครอง

การปกครองส่วนภูมิภาค

อำเภอรัตภูมิแบ่งพื้นที่การปกครองออกเป็น 5 ตำบล 63 หมู่บ้าน

1.		กำแพงเพชร		(Kamphaeng Phet)			13 หมู่บ้าน
2.		ท่าชะมวง		(Tha Chamuang)			15 หมู่บ้าน
3.		คูหาใต้		(Khuha Tai)			14 หมู่บ้าน
4.		ควนรู		(Khuan Ru)			9 หมู่บ้าน
5.		เขาพระ		(Khao Phra)			12 หมู่บ้าน

การปกครองส่วนท้องถิ่น

ท้องที่อำเภอรัตภูมิประกอบด้วยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 7 แห่ง ได้แก่

• เทศบาลเมืองกำแพงเพชร ครอบคลุมพื้นที่บางส่วนของตำบลกำแพงเพชร (เขตองค์การบริหารส่วนตำบลกำแพงเพชรเดิม)
• เทศบาลตำบลกำแพงเพชร ครอบคลุมพื้นที่ตำบลกำแพงเพชร (เขตสุขาภิบาลกำแพงเพชรเดิม)
• เทศบาลตำบลนาสีทอง ครอบคลุมพื้นที่บางส่วนของตำบลเขาพระ
• เทศบาลตำบลคูหาใต้ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลคูหาใต้ทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลท่าชะมวง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลท่าชะมวงทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลควนรู ครอบคลุมพื้นที่ตำบลควนรูทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลเขาพระ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลเขาพระ (เฉพาะนอกเขตเทศบาลตำบลนาสีทอง)