อูลานบาตาร์

อูลานบาตาร์^[4] (มองโกเลีย: Улаанбаатар, เสียงอ่าน: [ʊˌɮaːm‿ˈpaːʰtə̆r]) เป็นเมืองหลวงและเมืองที่มีประชากรมากที่สุดในมองโกเลีย โดยเป็นเมืองหลวงที่หนาวที่สุดในโลกโดยเฉลี่ย^[5] นครนี้ก่อตั้งขึ้นใน ค.ศ. 1639 ในฐานะศูนย์คณะสงฆ์พุทธร่อนเร่ที่เปลี่ยนที่อยู่ 28 ครั้ง ก่อนตั้งถาวรในสถานที่ปัจจุบันเมื่อ ค.ศ. 1778

อูลานบาตาร์ Улаанбаатар ᠤᠯᠠᠭᠠᠨᠪᠠᠭᠠᠲᠤᠷ[a]
เทศบาล
ตามเข็มนาฬิกาจากบน: ศูนย์กลางนครกับจัตุรัสซึคบาตาร์เป็นฉากหลัง; วัดชอยจินลามึน; อาคารแผง Ugsarmal สร้างขึ้นในสมััยสังคมนิยม; พิธีนาดัมที่สนามกีฬาแห่งชาติ; มหาวิทยาลัยแห่งชาติมองโกเลีย; เขตเกร์; และอารามกันดันเทกชินเลน
ตราอาร์ม
สมญา:  УБ (UB), Нийслэл (เมืองหลวง), Хот (นคร)
อูลานบาตาร์ ที่ตั้งของอูลานบาตาร์ในประเทศมองโกเลีย
พิกัด: 47°55′13″N 106°55′02″E
ประเทศ	มองโกเลีย
จัดตั้งศูนย์สงฆ์	ค.ศ. 1639
สถานที่ปัจจุบัน	ค.ศ. 1778
เปลี่ยนชื่อเป็นอูลานบาตาร์	ค.ศ. 1924
การปกครอง
• ประเภท	สภา–ผู้จัดการ
• องค์กร	Citizens' Representatives Khural of the Capital City
• ผู้ว่าการเมืองหลวงและนายกเทศมนตรีอูลานบาตาร์	Dolgorsürengiin Sumyaabazar (MPP)[1]
พื้นที่
• ทั้งหมด	4,704.4 ตร.กม. (1,816.3 ตร.ไมล์)
ความสูง	1,350 เมตร (4,429 ฟุต)
ประชากร  (2021)
• ทั้งหมด	1,612,005[2] คน
• ความหนาแน่น	311 คน/ตร.กม. (807 คน/ตร.ไมล์)
เขตเวลา	UTC+08:00 (H)
รหัสไปรษณีย์	210 xxx
รหัสพื้นที่	+976 (0)11
เอชดีไอ (2018)	0.810[3] – สูงมาก · ที่ 1
ป้ายทะเบียนยานพาหนะ	УБ, УН
ISO 3166-2	MN-1
ภูมิอากาศ	BSk
เว็บไซต์	www.ulaanbaatar.mn

ด้วยจำนวนประชากรมากกว่า 1.5 ล้านคน (ธันวาคม 2022) ซึ่งเทียบเท่าประชากรเกือบครึ่งหนึ่งของประเทศ^[6] และเนื่องจากเป็นเอกนครของประเทศ ทำให้นครนี้ทำหน้าที่เป็นศูนย์กลางทางวัฒนธรรม อุตสาหกรรม และการเงิน รวมทั้งเป็นศูนย์กลางเครือข่ายการขนส่งของมองโกเลียที่เชื่อมด้วยระบบรางทั้งทางรถไฟสายทรานส์-ไซบีเรียในรัสเซียกับทางรถไฟสายของจีน^[7]

ชื่อและศัพทมูลวิทยา

ในช่วงที่สถาปนานครใน ค.ศ. 1639 เมืองนี้มีชื่อว่า Örgöö (มองโกเลีย: ᠥᠷᠭᠦᠭᠡ; Өргөө, แปลตรงตัว 'พระราชวัง') ภายหลังในโลกตะวันตกดัดแปลงชื่อนี้เป็น Urga^[8] จากนั้นใน ค.ศ. 1651 มีการเรียกนครนี้เป็น Nomiĭn Khüree (มองโกเลีย: ᠨᠣᠮ ‍ᠤᠨ ᠬᠦᠷᠢᠶᠡᠨ; Номын хүрээ, แปลตรงตัว 'Khüree แห่งภูมิปัญญา') และใน ค.ศ. 1706 จึงเปลี่ยนเป็น Ikh Khüree (มองโกเลีย: ᠶᠡᠬᠡ ᠬᠦᠷᠢᠶᠡᠨ; Их хүрээ, แปลตรงตัว 'Khüree ใหญ่')

ส่วนชื่ออื่น ๆ ได้แก่ Bogdiin Khuree (มองโกเลีย: ᠪᠣᠭᠳᠠ ᠶᠢᠨ ᠬᠦᠷᠢᠶᠡᠨ; Богдын хүрээ, แปลตรงตัว 'Khüree ของ Bogd') หรือสั้น ๆ ว่า Khüree (มองโกเลีย: ᠬᠦᠷᠢᠶᠡᠨ; Хүрээ, อักษรโรมัน: Küriye) ซึ่งเดิมมีความหมายว่า การล้อมรอบ หรือ การตั้งถิ่นฐาน

ก่อนเป็นเอกราชใน ค.ศ. 1911 มีการเปลี่ยนชื่อนครนี้เป็น Niĭslel Khüree (มองโกเลีย: ᠨᠡᠶᠢᠰᠯᠡᠯ ᠬᠦᠷᠢᠶᠡᠨ; Нийслэл Хүрээ, แปลตรงตัว 'เมืองหลวง Khüree') จนกระทั้งใน ค.ศ. 1924 เมื่องนครนี้กลายเป็นเมืองหลวงของสาธารณรัฐประชาชนมองโกเลีย จึงเปลี่ยนชื่อใหม่เป็น Ulaanbaatar (แปลตรงตัว 'วีรบุรุษแดง')

ในโลกตะวันตก อูลานบาตาร์ยังคงเป็นที่รู้จักกันในชื่อ Urga หรือ Khuree จนถึง ค.ศ. 1924 และภายหลังในฐานะ Ulan Bator (รูปสะกดจากภาษารัสเซีย Улан-Батор) โดยใช้ชื่อนี้ถึงสองทศวรรษจนกระทั่งมีการใช้ชื่อภาษามองโกเลียในรูปสะกดอักษรซีริลลิกและการทับศัพท์แบบปัจจุบัน (1941–1950)

ประวัติศาสตร์

ภูมิศาสตร์

อูลานบาตาร์ตั้งอยู่เหนือระดับน้ำทะเลเฉลี่ยประมาณ 1,350 เมตร (4,430 ฟุต) ทางตะวันออกเล็กน้อยของใจกลางมองโกเลีย ริมแม่น้ำตูล ซึ่งเป็นลำน้ำสาขาย่อยของแม่น้ำเซเลงกาในหุบเขาที่ตีนเขา Bogd Khan Uul

ภูมิอากาศ

เนื่องด้วยระดับความสูง ละติจูดค่อนข้างสูง ที่ตั้งห่างจากชายฝั่งหลายร้อยกิโลเมตร และผลกระทบจากไซบีเรียนแอนไทไซโคลน ทำให้อูลานบาตาร์เป็นเมืองหลวงที่เย็นที่สุดในโลก^[9]

ข้อมูลภูมิอากาศของอูลานบาตาร์ (ปกติ ค.ศ. 1991-2020)
เดือน	ม.ค.	ก.พ.	มี.ค.	เม.ย.	พ.ค.	มิ.ย.	ก.ค.	ส.ค.	ก.ย.	ต.ค.	พ.ย.	ธ.ค.	ทั้งปี
อุณหภูมิสูงสุดที่เคยบันทึก °C (°F)	5.0 (41)	11.3 (52.3)	18.9 (66)	28.7 (83.7)	33.5 (92.3)	38.3 (100.9)	39.0 (102.2)	36.7 (98.1)	31.7 (89.1)	22.5 (72.5)	13.0 (55.4)	6.1 (43)	39.0 (102.2)
อุณหภูมิสูงสุดเฉลี่ย °C (°F)	-15.5 (4.1)	-9.4 (15.1)	-0.2 (31.6)	10.4 (50.7)	17.8 (64)	23.1 (73.6)	25.2 (77.4)	23.0 (73.4)	17.2 (63)	7.7 (45.9)	-4.8 (23.4)	-13.7 (7.3)	6.73 (44.12)
อุณหภูมิเฉลี่ยแต่ละวัน °C (°F)	-21.3 (-6.3)	-16.3 (2.7)	-6.7 (19.9)	3.0 (37.4)	10.2 (50.4)	16.5 (61.7)	19.0 (66.2)	16.6 (61.9)	10.0 (50)	0.9 (33.6)	-10.6 (12.9)	-19.0 (-2.2)	0.19 (32.35)
อุณหภูมิต่ำสุดเฉลี่ย °C (°F)	-25.6 (-14.1)	-21.7 (-7.1)	-12.6 (9.3)	-3.3 (26.1)	3.5 (38.3)	10.3 (50.5)	13.5 (56.3)	11.1 (52)	4.1 (39.4)	-4.5 (23.9)	-15.1 (4.8)	-22.9 (-9.2)	−5.27 (22.52)
อุณหภูมิต่ำสุดที่เคยบันทึก °C (°F)	-45.0 (-49)	-42.2 (-44)	-38.9 (-38)	-26.1 (-15)	-16.1 (3)	-3.9 (25)	-0.2 (31.6)	-2.8 (27)	-13.4 (7.9)	-22.0 (-7.6)	-37.0 (-34.6)	-42.2 (-44)	−45.0 (−49)
หยาดน้ำฟ้า มม (นิ้ว)	2 (0.08)	3 (0.12)	4 (0.16)	10 (0.39)	21 (0.83)	46 (1.81)	64 (2.52)	70 (2.76)	27 (1.06)	10 (0.39)	6 (0.24)	4 (0.16)	267 (10.51)
ความชื้นร้อยละ	78	73	61	48	46	54	60	63	59	60	71	78	62
วันที่มีฝนตกโดยเฉลี่ย	0.1	0.03	0.2	2	7	13	16	14	8	2	0.2	0.2	63
วันที่มีหิมะตกโดยเฉลี่ย	8	7	7	7	3	0.3	0.2	0.4	2	6	8	10	59
จำนวนชั่วโมงที่มีแดด	179.1	204.8	265.2	262.5	299.3	269.0	249.3	258.3	245.7	227.5	177.4	156.4	2,794.5
แหล่งที่มา 1: Pogoda.ru.net[10] Ogimet.com [11]
แหล่งที่มา 2: NOAA (ดวงอาทิตย์, 1961–1990)[12]

ข้อมูลภูมิอากาศของสถานีตรวจอากาศในท่าอากาศยานนานาชาติบูยันต์-อูคา (WMO identifier: 44291) (ค.ศ. 1985-2015)
เดือน	ม.ค.	ก.พ.	มี.ค.	เม.ย.	พ.ค.	มิ.ย.	ก.ค.	ส.ค.	ก.ย.	ต.ค.	พ.ย.	ธ.ค.	ทั้งปี
แหล่งที่มา: Time and Date[13]

เมืองพี่น้อง

อูลานบาตาร์เป็นเมืองพี่น้องกับเมือง ดังนี้:^[14][15]

• อังการา ประเทศตุรกี^[16]
• อัสตานา ประเทศคาซัคสถาน
• กรุงเทพมหานคร ประเทศไทย
• ปักกิ่ง ประเทศจีน
• บ็อน ประเทศเยอรมนี^[17]
• เดนเวอร์ สหรัฐ^[18]
• เอลิสตา ประเทศรัสเซีย
• กาซีอันเท็พ ประเทศตุรกี^[19]
• ไหโข่ว ประเทศจีน^[20]
• โฮฮอต ประเทศจีน^[21]
• อินช็อน ประเทศเกาหลีใต้
• อีร์คุตสค์ ประเทศรัสเซีย
• คาซัน ประเทศรัสเซีย
• ครัสโนยาสค์ ประเทศรัสเซีย^[22]
• Maardu ประเทศเอสโตเนีย^[23]
• มอสโก, ประเทศรัสเซีย
• โนโวซีบีรสค์ ประเทศรัสเซีย
• เปียงยาง ประเทศเกาหลีเหนือ
• โซล ประเทศเกาหลีใต้
• Strelcha ประเทศบัลแกเรีย^[24]
• ไทเป ประเทศไต้หวัน^[25]
• เทียนจิน ประเทศจีน
• อูลัน-อูเด ประเทศรัสเซีย
• อิ๋นชวัน ประเทศจีน^[26]

หมายเหตุ

1. ถอดเสียงเป็น Ulaɣanbaɣatur