เจ้าจอมมารดาโหมด ในรัชกาลที่ 5

สำหรับความหมายอื่น ดูที่ เจ้าจอมมารดาโหมด

เจ้าจอมมารดาโหมด เป็นบาทบริจาริกาในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เป็นบุตรีคนที่ 6 ของเจ้าพระยาสุรวงษ์ไวยวัฒน์ (วร บุนนาค) ที่เกิดแต่ท่านผู้หญิงสุรวงษ์ไวยวัฒน์ (อิ่ม) และยังเป็นน้องสาวร่วมบิดามารดากับเจ้าคุณพระประยุรวงศ์อีกด้วย ท่านเกิดเมื่อวันที่ 16 มกราคม พ.ศ. 2406 (นับแบบใหม่)

เจ้าจอมมารดา โหมด
เกิด	โหมด บุนนาค 16 มกราคม พ.ศ. 2406
เสียชีวิต	30 ตุลาคม พ.ศ. 2475 (69 ปี)
คู่สมรส	พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว
บุตร	พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงชุมพรเขตอุดมศักดิ์ พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าอรองค์อรรคยุพา พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นไชยาศรีสุริโยภาส
บุพการี	เจ้าพระยาสุรวงษ์ไวยวัฒน์ (วร บุนนาค) ท่านผู้หญิงสุรวงษ์ไวยวัฒน์ (อิ่ม บุนนาค)

ต่อมาท่านได้เข้าไปอยู่ในพระบรมมหาราชวัง โดยพำนักอยู่กับเจ้าคุณพระประยุรวงศ์ ผู้เป็นพี่สาว ต่อมา ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้เป็นเจ้าจอม และได้ประสูติพระราชโอรส-พระราชธิดาในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว 3 พระองค์ คือ

1. พระองค์เจ้าชายอาภากรเกียรติวงศ์ ประสูติเมื่อวันที่ 19 ธันวาคม พ.ศ. 2423 ต่อมาเป็น "กรมหลวงชุมพรเขตอุดมศักดิ์" และเป็นองค์ต้นราชสกุล "อาภากร"
2. พระองค์เจ้าหญิงอรองค์อรรคยุพา ประสูติเมื่อวันที่ 27 ตุลาคม พ.ศ. 2424
3. พระองค์เจ้าชายสุริยงประยุรพันธ์ ประสูติเมื่อวันที่ 29 กรกฎาคม พ.ศ. 2427 ต่อมาเป็น "กรมหมื่นไชยาศรีสุริโยภาส" และเป็นองค์ต้นราชสกุล "สุริยง"

อสัญกรรม

เจ้าจอมมารดาโหมด พำนักในพระบรมมหาราชวังมาตลอดรัชกาลที่ 5 เมื่อสิ้นรัชกาลแล้ว จึงได้กราบบังคมทูลลาออกมาพำนักกับพระราชโอรสพระองค์ใหญ่ ณ วังนางเลิ้งตลอดมา มีความสุขอยู่กับการเลี้ยงดูพระราชนัดดา ในราชสกุล "อาภากร" และ "สุริยง" จนกระทั่งป่วยด้วยโรคเนื้องอกทับหลอดอาหาร ถึงแก่อสัญกรรม เมื่อวันที่ 30 ตุลาคม พ.ศ. 2475 สิริอายุ 69 ปี ได้รับโกศไม้สิบสอง ชั้นรอง 2 ชั้น ฉัตรเบญจา 1 สำรับ เป็นเกียรติยศ^[1]

เครื่องราชอิสริยาภรณ์

• พ.ศ. 2447 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ชั้นที่ 1 ปฐมจุลจอมเกล้า (ป.จ.) (ฝ่ายใน)^[2]
• พ.ศ. 2451 – เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 5 ชั้นที่ 2 (จ.ป.ร.2)^[3]
• พ.ศ. ไม่ปรากฏ – เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 6 ชั้นที่ 2 (ว.ป.ร.2)