คำถามยอดนิยม
ไทมไลน์
แชท
มุมมอง

เจ้าพระยาธรรมาธิกรณาธิบดี (หม่อมราชวงศ์ปุ้ม มาลากุล)

ขุนนางชาวสยาม จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี

เจ้าพระยาธรรมาธิกรณาธิบดี (หม่อมราชวงศ์ปุ้ม มาลากุล)
Remove ads

มหาเสวกเอก เจ้าพระยาธรรมาธิกรณาธิบดี มีนามเดิมว่า หม่อมราชวงศ์ปุ้ม มาลากุล อดีตเสนาบดีกระทรวงวัง (ปัจจุบันคือสำนักพระราชวัง เทียบเท่าตำแหน่งเลขาธิการสำนักพระราชวัง) ในรัชกาลพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวและพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว

ข้อมูลเบื้องต้น เสนาบดีกระทรวงวัง, กษัตริย์ ...
Thumb
ภาพล้อเจ้าพระยาธรรมาธิกรณาธิบดี ฝีพระหัตถ์ รัชกาลที่ 6
Remove ads

ประวัติ

สรุป
มุมมอง

หม่อมราชวงศ์ปุ้ม มาลากุล เกิดเมื่อวันศุกร์ที่ 27 กรกฎาคม พ.ศ. 2420 แรม 2 ค่ำ เดือน 8 ปีฉลู[1] เป็นโอรสในพระวรวงศ์เธอ กรมหมื่นปราบปรปักษ์ กับหม่อมทับ มาลากุล ณ อยุธยา

หม่อมราชวงศ์ปุ้ม มาลากุล เริ่มรับราชการในกรมมหาดเล็ก จนวันที่ 27 มีนาคม ร.ศ. 114 ได้รับพระราชทานสัญญาบัตรเป็นนายกวด มหาดเล็กหุ้มแพรต้นเชือกเวรฤทธิ์ ศักดินา 500[2] แล้วย้ายมารับราชการกรมวังเป็นจมื่นจงภักดีองค์ขวา ถือศักดินา ๘๐๐ เมื่อวันที่ 23 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2439 [3] แล้วได้รับพระราชทานบรรดาศักดิ์เป็น พระยาอนุรักษ์ราชมณเฑียร ถือศักดินา ๑๐๐๐ เมื่อวันที่ 16 พฤศจิกายน พ.ศ. 2446[4]

ในรัชกาลที่ 6 วันที่ 7 กรกฎาคม พ.ศ. 2454 ได้รับโปรดเกล้าฯ แต่งตั้งให้ดำรงตำแหน่งเป็น สมุหพระราชมณเฑียร[5] และได้รับพระราชทานเครื่องยศเป็น กระบี่ฝักทองสลัก ด้ามเป็นนาคสามเศียร เมื่อวันที่ 10 มกราคม 2455[6] ต่อมาได้เลื่อนยศเป็น มหาเสวกเอก เมื่อวันที่ 26 กรกฎาคม พ.ศ. 2455[7]

จากนั้นในปี พ.ศ. 2456 ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้เป็นเสนาบดีกระทรวงวังเมื่อวันที่ 15 เมษายน พ.ศ. 2456[8]และเป็นอธิบดีกรมศิลปากรเมื่อวันที่ 27 สิงหาคม พ.ศ. 2456[9] ต่อมาในวันที่ 11 พฤศจิกายน พ.ศ. 2456 ได้รับสถาปนาเป็นเจ้าพระยา มีสมญาจารึกในสุพรรณบัฏว่า เจ้าพระยาธรรมาธิกรณาธิบดี ศรีรัตนมณเฑียรบาล บรมราโชประการกิจจาภิรมย์ สรรโพดมราชธุรานุประดิษฐ ธรรมสุจริตวิบุลย์ มาลากุลวิวัฒน์ บำรุงรัตนราชประเพณี นิตยภักดีนฤปนารถ อันเตบุริกามาตย์มหานายก อรรคเสวกนนทิพาหมุรธาธร กิตติขจรเสนาบดี ศรีรัตนไตรยสรณธาดา อุดมอาชวาธยาไศรย อภัยพิริยบรากรมพาหุ[10]

ท่านมีผลงานสำคัญคือเป็นผู้อำนวยการก่อสร้างวัดราชบพิธสถิตมหาสีมารามราชวรวิหาร ซึ่งเป็นวัดประจำรัชกาลที่ 5 สืบต่อจากพระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าประดิษฐวรการ และพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงสรรพสาตรศุภกิจ[11]

Remove ads

ครอบครัว

เจ้าพระยาธรรมาธิกรณาธิบดี สมรสกับท่านผู้หญิงนงเยาว์ มาลากุล ณ อยุธยา ท.จ.ว. (ธิดาพระยาอภัยรณฤทธิ์ (จอมถวิล อมาตยกุล) กับคุณหญิงทรามสงวน) ในพระบรมราชินูปถัมภ์สมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง[1] ทั้งสองท่านมีบุตรธิดา ดังนี้

  1. หม่อมหลวงหญิงศิริปทุม มาลากุล
  2. หม่อมหลวงปม มาลากุล
  3. หม่อมหลวงประทิน มาลากุล
  4. หม่อมหลวงประสันน์ มาลากุล มีบุตร นายประเสริฐ มาลากุล ณ อยุธยา มี บุตร 1 คน นายมงคล มาลากุล ณ อยุธยา
  5. หม่อมหลวงหญิงประสาธะนี บุรณศิริ
  6. หม่อมหลวงปีกทิพย์ มาลากุล
  7. หม่อมหลวงปืนไทย มาลากุล
  8. หม่อมหลวงปุ่ม มาลากุล

นอกจากนี้ เจ้าพระยาธรรมาธิกรณาธิบดี ยังมีบุตรธิดากับภรรยาอื่นอีก ดังนี้

กับเจ้าฟองแก้ว ณ เชียงใหม่ ธิดาในเจ้าน้อยบัวละวงษ์ ณ เชียงใหม่[12] มีบุตร คือ หลวงมาลากุลวิวัฒน์ (หม่อมหลวงเทียม มาลากุล)

กับคุณวงศ์ บุญยะรังคะ มีบุตร ได้แก่

  1. หม่อมหลวงกวิน มาลากุล
  2. หม่อมหลวงหวิว มาลากุล
  3. หม่อมหลวงหวีด มาลากุล
Remove ads

อสัญกรรม

เจ้าพระยาธรรมาธิกรณาธิบดี ถึงแก่อสัญกรรมในช่วงสงครามโลกครั้งที่สอง[13] เมื่อวันที่ 23 มกราคม พ.ศ. 2485[1] สิริอายุ 64 ปี

ยศ

ยศกระทรวงวัง

  • มหาเสวกเอก[7]

ยศกรมพระตำรวจ

  • พระตำรวจตรี[14]

ยศกรมมหาดเล็ก

  • จางวางเอกพิเศษ[15]

ยศกองเสือป่า

  • นายกองเอก[16]
  • นายพลเสือป่า[17]

ยศทหาร

  • 10 พฤศจิกายน 2454 – พันตรี ในกรมทหารรักษาวัง[18]
  • 6 กุมภาพันธ์ 2456 – พลตรี ในกรมทหารรักษาวัง[19]

ตำแหน่ง

  • 4 พฤศจิกายน 2458 – ราชองครักษ์พิเศษ[20]

เครื่องราชอิสริยาภรณ์

สรุป
มุมมอง

เจ้าพระยาธรรมาธิกรณาธิบดี (หม่อมราชวงศ์ปุ้ม มาลากุล) ได้รับพระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ของประเทศไทยและเครื่องราชอิสริยาภรณ์ของต่างประเทศต่างๆ ดังนี้

เครื่องราชอิสริยาภรณ์ไทย

เครื่องราชอิสริยาภรณ์ต่างประเทศ

เครื่องยศ

  • 10 มกราคม 2455 – กระบี่ฝักทองสลัก ด้ามเป็นนาคสามเศียร[41]
  • 3 เมษายน 2457 – ไม้เกียรติยศลงยาประดับเพชร มีตราพระมหาเทพทรงพระนนทิกร ประจำตำแหน่งเสนาบดีกระทรวงวัง[42]
Remove ads

ลำดับสาแหรก

ข้อมูลเพิ่มเติม พงศาวลีของเจ้าพระยาธรรมาธิกรณาธิบดี (หม่อมราชวงศ์ปุ้ม มาลากุล) ...
Remove ads

อ้างอิง

Loading related searches...

Wikiwand - on

Seamless Wikipedia browsing. On steroids.

Remove ads