เจ้าหญิงเหวินเฉิง

เจ้าหญิงเหวินเฉิง (จีน: 文成公主; พินอิน: Wénchéng Gōngzhǔ; ทิเบต: མུན་ཆང་ཀོང་ཅོ, ไวลี: mun chang kong co^[4]) เป็นเจ้าหญิงและสมาชิกสายรองของราชวงศ์ถังผู้อภิเษกสมรสกับพระเจ้าซงแจ็นกัมโปแห่งจักรวรรดิทิเบตใน ค.ศ. 641^[2][5] ถือเป็นการอภิเษกสมรสเพื่อสร้างสัมพันธไมตรีที่ดีระหว่างจีนกับทิเบต พระนางเป็นที่รู้จักในทิเบตเป็น กยาซา (Gyasa) หรือ "พระชายาชาวจีน"^[6] ทั้งเหวินเฉิงและเจ้าหญิงภฤกุฏีจากทิเบตถือเป็นร่างสำแดงกายของพระโพธิสัตว์และพระนางตารา ตามลำดับ^[7]

เจ้าหญิงเหวินเฉิง 文成公主 རྒྱ་མོ་བཟའ་མུན་ཆང་ཀོང་ཅོ
Tsenmo
สมเด็จพระราชินีแห่งจักรวรรดิทิเบต
ครองตำแหน่ง	ค.ศ. 641–680 หรือ 682 ร่วมกับภฤกุฏี, Rithigman, Shyalmotsun, Pogong Mangsa Tricham
ประสูติ	ค.ศ. 620[1] ราชวงศ์ถัง
สวรรคต	ค.ศ. 680 หรือ 682[2] ลาซ่า จักรวรรดิทิเบต
พระสวามี	พระเจ้าซงแจ็นกัมโป
ราชวงศ์	ราชสกุลหลี่ (ตามประสูติ) ราชวงศ์ยาร์ลุง (ตามการสมรส)
พระราชบิดา	ไม่ทราบ อาจเป็นหลี่ เต้าจง[3]

พระราชประวัติ

ตามบันทึกของจีนในปี ค.ศ. 634 ได้กล่าวถึงราชทูตของพระเจ้าซงแจ็นกัมโป ว่าทรงทูลขอพระราชทาน (ทิเบตว่า ทรงเรียกร้อง)^[8][9] ที่จะสมรสกับเจ้าหญิงจีนแต่กลับถูกปฏิเสธ ต่อมาในช่วงปี ค.ศ. 635-636 กองทัพของพระเจ้าซงแจ็นกัมโปได้บุกโจมตีชนเผ่าอาซา (Tüyühün; ผู้สืบเชื้อสายในปัจจุบันคือชาวมองโกลขาว) ที่ตั้งถิ่นฐานบริเวณทะเลสาบโกโกนูร์ (ปัจจุบันคือ ทะเลสาบชิงไห่) ซึ่งบริเวณดังกล่าวเป็นเส้นทางการค้าที่สำคัญของจีนในอดีต

ในห้วงปีเดียวกันนั้นได้มีการรณรงค์กระด้างกระเดื่องต่อจีน (ซึ่งจีนได้รับชัยชนะ) และเพื่อสัมพันธภาพทางการทูตจักรพรรดิจีนจึงตกลง (ประวัติศาสตร์ทิเบตกล่าวว่า บังคับขู่เข็ญ)^[8] ให้มีการอภิเษกสมรสกับเจ้าหญิงเหวินเฉิงกับกษัตริย์ทิเบตในปี ค.ศ. 640 และได้กลายเป็นสัมพันธภาพที่ดีระหว่างทิเบตกับจีนตลอดรัชสมัยที่เหลือของกษัตริย์ซงแจ็นกัมโป

เจ้าหญิงเหวินเฉิงทรงนับถือพระพุทธศาสนา เช่นเดียวกับเจ้าหญิงภฤกุฏี พระราชชายาชาวเนปาลของพระเจ้าซงแจ็นกัมโป พระนางกล่าวว่าจะนำพระพุทธศาสนาเข้ามาให้เป็นที่รู้จักในทิเบต^[10]