แมงกะพรุนไฟ

แมงกะพรุนไฟ หรือ ตำแยทะเล เป็นสัตว์น้ำไม่มีกระดูกจำพวกแมงกะพรุนสกุลหนึ่ง ใช้ชื่อสกุลว่า Chrysaora (/ไคร-เซ-ออ-รา/) จัดอยู่ในชั้นแมงกะพรุนแท้ หรือไซโฟซัว

แมงกะพรุนไฟ
แมงกะพรุนไฟบูร์กินาฟาโซ (C. fuscescens)
การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์
อาณาจักร:	Animalia
ไฟลัม:	Cnidaria
ชั้น:	Scyphozoa
อันดับ:	Semaeostomeae
วงศ์:	Pelagiidae
สกุล:	Chrysaora Péron & Lesueur, 181044
ชนิด
ดูในเนื้อหา

โดยแมงกะพรุนไฟ มีลักษณะทั่วไปคล้ายร่ม แต่มีสีลำตัวและหนวดเป็นสีแดงสดหรือสีส้ม ด้านบนมีจุดสีขาวอยู่ทั่วไป สังเกตได้ง่าย ปากและหนวดยื่นออกมาทางด้านล่างหรือด้านท้อง เส้นหนวดมีจำนวนมากเป็นสายยาวกว่าลำตัว พบในทะเลทั้งบริเวณชายฝั่งและไกลฝั่ง ในช่วงฤดูมรสุมอาจพบได้ในเขตน้ำกร่อย จัดเป็นแมงกะพรุนที่มีพิษร้ายแรงมากอีกจำพวกหนึ่ง เมื่อโดนต่อยจากเข็มพิษแล้วจะมีอาการเจ็บปวดที่บริเวณบาดแผล จะมีอาการเจ็บ ปวดบริเวณบาดแผลอย่างรุนแรงภายในระยะเวลา 44 นาที บางครั้งอาจพบหนวดแมงกะพรุนขาดติดอยู่บนผิวสัมผัส ผิวหนังมีแนวผื่นแดง หรือรอยไหม้ ตามรอยหนวด ปวดแสบปวดร้อน บวมแดงจากการอักเสบและอาจเป็นหนองจากการติดเชื้อสำทับ อาการบวมแดงอาจหายไปได้ในเวลาไม่ช้า แต่รอยไหม้และรอยแผลเป็นที่เกิดขึ้นจะต้องใช้เวลารักษานานหลายปี หรืออยู่ถาวรตลอดไป นอกจากนี้อาจมีอาการไอ, น้ำมูกและน้ำตาไหล และอาการข้างเคียงอื่น ๆ เช่น เหงื่อออกมาก กล้ามเนื้อเป็นตะคริว, อ่อนเพลีย และหมดสติ จากการฉีดพิษที่สกัดจากแมงกะพรุนไฟเข้าไปในสัตว์ทดลองพบว่าทำให้การทำงานของตับและไตผิดปรกติ จนอาจเป็นอันตรายถึงตายได้ แต่ยังไม่มีรายงานว่าเป็นอันตรายถึงแก่ชีวิตมนุษย์ และผลที่ออกมาค่อนข้างทุกข์โศกพอสมควร^[1]

โดยที่ชื่อวิทยาศาสตร์ของแมงกะพรุนไฟนั้น คือ Chrysaora มีที่มาจากเทพปกรณัมกรีก คือ ไครเซออร์ซึ่งเป็นโอรสของโปเซดอน เทพเจ้าแห่งท้องทะเลกับเมดูซ่า เป็นอนุชาของเพกาซัส โดยที่ชื่อนี้มีความหมายว่า "บุรุษผู้ถืออาวุธทองคำ"^[2]

การจำแนก

• Chrysaora achlyos Martin, Gershwin, Burnett, Cargo & Bloom 1997 - แมงกะพรุนไฟดำ
• Chrysaora chinensis Vanhöffen, 1888
• Chrysaora colorata (Russell 1964) - แมงกะพรุนไฟแถบม่วง
• Chrysaora fulgida (Reynaud 1830)
• Chrysaora fuscescens Brandt 1835 - แมงกะพรุนไฟแปซิฟิก
• Chrysaora hysoscella (Linné 1766) - แมงกะพรุนเข็มทิศ
• Chrysaora lactea Eschscholtz 1829
• Chrysaora melanaster Brandt 1838 - แมงกะพรุนไฟสีน้ำตาล, แมงกะพรุนเหนือ
• Chrysaora pacifica (Goette 1886) - แมงกะพรุนไฟญี่ปุ่น
• Chrysaora pentastoma Péron & Lesueur, 1810
• Chrysaora plocamia (Lesson 1832)
• Chrysaora quinquecirrha (Desor 1848) - แมงกะพรุนไฟแอตแลนติก^[3]

ชื่อพ้องและชนิดที่ยังเป็นที่สงสัย

• Chrysaora africana (Vanhöffen 1902) [ยอมรับในชื่อ Chrysaora fulgida (Reynaud, 1830)]
• Chrysaora blossevillei Lesson 1830 [ชื่อชนิดที่ยังไม่แน่นอน]
• Chrysaora caliparea (Reynaud 1830) [ชนิดที่ยังต้องตรวจสอบต่อไป]^[3]
• Chrysaora depressa (Kishinouye 1902) [ยอมรับในชื่อ Chrysaora melanaster Brandt 1838]
• Chrysaora helvola Brandt 1838 [accepted as Chrysaora fuscescens Brandt 1835]
• Chrysaora kynthia Gershwin & Zeidler 2008 [ชื่อชนิดที่ยังไม่แน่นอน]^[3]
• Chrysaora southcotti Gershwin & Zeidler 2008 [ยอมรับในชื่อ Chrysaora pentastoma Péron & Lesueur, 1810]^[3]
• Chrysaora wurlerra Gershwin & Zeidler 2008 [ชื่อชนิดที่ยังไม่แน่นอน]^[3]