อันดับห่าน

อันดับห่าน หรือ อันดับเป็ด (อังกฤษ: Duck, Goose, Swan, Teal, Screamer, Waterfowl) เป็นอันดับของสัตว์ปีกอันดับหนึ่ง ใช้ชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Anseriformes

อันดับห่าน ช่วงเวลาที่มีชีวิตอยู่: ครีเตเชียสตอนปลาย-โฮโลซีน, 66–0Ma PreꞒ Ꞓ O S D C P T J K Pg N
ห่านแคนาดา (Branta canadensis) สมาชิกขนาดใหญ่ในอันดับนี้ จัดอยู่ในวงศ์ Anatidae
การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์
อาณาจักร:	Animalia
ไฟลัม:	Chordata
ชั้น:	Aves
อันดับ:	Anseriformes Wagler, 1831[1]
วงศ์
Anatidae – เป็ด, นกเป็ดน้ำ, ห่าน, หงส์ Anhimidae – นกสกรีมเมอร์ Anseranatidae – ห่านแม็กพาย Dromornithidae † Presbyornithidae †
แผนที่แสดงการกระจายพันธุ์
ชื่อพ้อง
Anserimorphae

นกในอันดับห่านมีขนาดเล็กจนถึงขนาดใหญ่มาก มีขนาดลำตัวยาวตั่งแต่ 29 – 152 เซนติเมตร ได้แก่ ห่านและนกเป็ดน้ำต่าง ๆ ปากของนกในอันดับนี้แตกต่างจากปากของนกในอันดับอื่นอย่างชัดเจนคือ ปากแบนและกว้าง ปลายปากมีลักษณะคล้ายเล็บและเป็นขอเล็กน้อย รูจมูกทะลุถึงกัน นิ้วมี 4 นิ้ว เหยียดไปข้างหลัง 1 นิ้ว และเหยียดไปข้างหน้า 3 นิ้ว นิ้วหน้ามีพังผืด นิ้วแบบตีนพัด นิ้วหลังเป็นนิ้วต่างระดับ ขนปลายปีกมี 10 เส้น ขนกลางปีกเป็นแบบไม่มีขนกลางปีกเส้นที่ 5 ขนแต่ละเส้นมีแกนขนรองเล็กหรือไม่มี ด้านข้างของคอมีขน ตัวเต็มวัยมีขนอุยปกคลุมลำตัว มีต่อมน้ำมันลักษณะเป็นพุ่มขน ทำให้เมื่อลงน้ำแล้วขนจะไม่อุ้มน้ำ ไม่ทำให้ตัวหนัก^[2]

นกในอันดับห่านเป็นนกน้ำหรือกึ่งน้ำกึ่งบก สามารถว่ายน้ำรวมถึงดำน้ำได้ดี อาหารได้แก่ สัตวตัวเล็กต่าง ๆ และพืช ปกติทำรังโดยใช้ขนวางตามพื้นดิน บางชนิดทำรังตามโพรงต้นไม้ วางไข่ครอกละ 3 – 15 ฟอง เปลือกไข่สีขาวหรือสีเนื้อหรือสีออกเขียวเป็นมัน ลูกนกแรกเกิดมีสภาพเป็นลูกอ่อนเดินได้ มีกระจายพันธุ์ทั่วทั้งโลกประมาณ 140 – 150 ชนิด ^[3]

การจำแนก

แบ่งออกได้เป็น 3 วงศ์^[4] (บางข้อมูลจัดให้มี 4^[3])

• Anatidae – เป็ด, นกเป็ดน้ำ, ห่าน, หงส์
• Anhimidae – นกสกรีมเมอร์
• Anseranatidae – ห่านแม็กพาย
• Dendrocygnidae – เป็ดแดง (หากจะจัดให้เป็นวงศ์ต่างหาก^[3])

ที่สูญพันธุ์ไปแล้ว^[1]

• Dromornithidae †
• Presbyornithidae †

Anseriformes classification

Anhimae Anhimidae Anhima Chauna Anseres Anseranatidae Anseranas Anatidae Dendrocygninae Dendrocygna Thalassornis ?Plectropterinae Plectropterus Stictonettinae Stictonetta Anserinae ?Nettapodini Nettapus Biziurini Biziura Oxyurini Heteronetta Nomonyx Oxyura Anserini Malacorhynchina Malacorhynchus Cereopsina Coscoroba Cereopsis Cygnina Sthenelides Cygnus Anserina Branta Anser Anatinae Tadornini Merganettina Merganetta Chleophagina Chloephaga Oressochen Neochen Tadornina Radjah Tadorna Alopochen Mergini Histrionicus †Camptorhynchus Clangula Somanterina Polysticta Somateria Mergina Melanitta Bucephala Mergellus Lophodytes Mergus Cairinini Cairina Aix Callonettini Callonetta ?Salvadorina Aythyini Chenonetta Hymenolaimus Sarkidiornis Pteronetta Cyanochen Marmaronetta Asarcornis Netta Metopiana Aythya Anatini Anas Sibirionetta Spatula Tachyeres Lophonetta Amazonetta Speculanas

ในประเทศไทยพบทั้งหมด 25 ชนิด เพียงวงศ์เดียว (หรือ 2 วงศ์)^[2]