ตัวเลขอาหรับ

ตัวเลขอาหรับ (อังกฤษ: Arabic numerals) หรือ ตัวเลขอาหรับตะวันตก (อังกฤษ: Western Arabic numerals) เป็นเลขโดด 10 ตัว ได้แก่: 0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8 และ 9 โดยเป็นสัญลักษณ์ที่ใช้เขียนจำนวนเลขฐานสิบที่มีผู้ใช้งานมากที่สุด สามารถเขียนเลขฐานอื่น ๆ เช่น เลขฐานแปด และใช้เป็นตัวระบุตัวตน เช่น ป้ายทะเบียน

ตัวเลขอาหรับในแบบอักษร Source Sans

คำนี้มักใช้เพื่อหมายถึงจำนวนเลขฐานสิบอย่างไม่ถูกต้อง โดยเฉพาะเมื่อตั้งอยู่ตรงข้ามกับ ตัวเลขโรมัน อย่างไรก็ตาม เลขฐานสิบได้รับการพัฒนาก่อนการคิดค้นตัวเลขอาหรับในอนุทวีปอินเดียด้วยสัญลักษณ์อื่น ๆ นอกจากนี้ ตัวเลขอาหรับยังสามารถใช้ได้หลายแบบนอกจากเลขฐานสิบ บางครั้งเรียกชุดสัญลักษณ์ทั้งหมดที่ใช้เขียนเลขฐานสิบว่า ตัวเลขฮินดู-อาหรับ^[1][2]

ประวัติ

ต้นกำเนิดสัญลักษณ์เลขอาหรับ

พัฒนาการของตัวเลขอินเดียไปเป็นตัวเลขอาหรับและการนำไปใช้ในยุโรป

เหตุผลที่ตัวเลขเหล่านี้มีชื่อเรียกว่า "ตัวเลขอาหรับ" ในทวีปยุโรปและอเมริกาก็เพราะว่าผู้พูดภาษาอาหรับจากสเปนและแอฟริกานำตัวเลขเหล่านี้ (ซึ่งใช้กันจากลิเบียถึงโมร็อกโก) เข้าสู่ยุโรปในคริสต์ศตวรรษที่ 10 ในขณะที่ส่วนตะวันออกของคาบสมุทรอาหรับ ชาวอาหรับใช้ตัวเลขอาหรับตะวันออกหรือ "มัชริกี": ٠ ١ ٢ ٣ ٤ ٥ ٦ ٧ ٨ ٩^[a]

อันนะซะวีเขียนในช่วงต้นคริสต์ศตวรรษที่ 11 ไว้ว่า นักคณิตศาสตร์ยังไม่เห็นด้วยกับรูปแบบตัวเลข แต่ส่วนใหญ่ยอมรับที่จะฝึกกับรูปตัวเลขที่มีชื่อว่า ตัวเลขอาหรับตะวันออก^[3] ตัวอย่างลายลักษณ์อักษรแรกสุดของตัวเลขมาจากอียิปต์และอยู่ในช่วง ค.ศ. 873–874 โดยมีตัวเลข "2" สามแบบและตัวเลข "3" สองแบบ และรูปแบบต่าง ๆ เหล่านี้บ่งบอกถึงความแตกต่างที่ภายหลังมีชื่อว่าตัวเลขอาหรับตะวันออกและตัวเลขอาหรับตะวันตก^[4] ตัวเลขอาหรับตะวันตกเริ่มมีผู้ใช้งานในอัลมัฆริบและอัลอันดะลุสมาตั้งแต่คริสต์ศตวรรษที่ 10 เป็นต้นมา^[5]

ตำนานยอดนิยมอ้างว่าสัญลักษณ์เหล่านี้ได้รับการออกแบบมาเพื่อระบุค่าตัวเลขผ่านจำนวนมุมที่มีอยู่ แต่ไม่มีหลักฐานใดมาสนับสนุนสิ่งนี้ และตำนานสามารถปรับรูปแบบตัวเลขหลักใดก็ตามที่อยู่ถัดจากเลข 4 ได้ยาก^[6]

เทียบตัวเลขแบบอื่น

อาหรับตะวันตก	0	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10
อาหรับตะวันออก[b]	٠	١	٢	٣	٤	٥	٦	٧	٨	٩	١٠
เปอร์เซีย[c]	۰	۱	۲	۳	۴	۵	۶	۷	۸	۹	۱۰
อูรดู[d]	۰	۱	۲	۳	۴	۵	۶	۷	۸	۹	۱۰

หมายเหตุ

1. แสดงจากขวาไปซ้าย เลขศูนย์อยู่ทางขวา เลขเก้าอยู่ทางซ้าย
2. U+0660 ถึง U+0669
3. U+06F0 ถึง U+06F9 ตัวเลข 4, 5 และ 6 มีความแตกต่างจากเลขอาหรับตะวันออก
4. อักษรยูนิโคดเดียวกันกับเปอร์เซีย แต่อยู่ในเซ็ตภาษาอูรดู ตัวเลข 4, 6 และ 7 มีความแตกต่างจากเลขเปอร์เซีย ในบางอุปกรณ์อาจแสดงรูปร่างคล้ายกับเปอร์เซีย