ต่อมคาวเปอร์

ต่อมบัลโบยูรีทรัล^[1][2][3][4] หรือ ต่อมคาวเปอร์^[1][3] (อังกฤษ: Bulbourethral gland/Cowper's gland) ตามชื่อของนักกายวิภาคชื่อว่า วิลเลียม คาวเปอร์ เป็นต่อมขับออก (exocrine gland) ในระบบสืบพันธุ์ของสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมตัวผู้มากมายหลายประเภท (ในบรรดาสัตว์เลี้ยงทั้งหลาย มีสุนัขเท่านั้นที่ไม่มี)^[5] เป็นต่อมที่มีกำเนิดเดียวกัน (homologous) กับต่อมบาร์โทลิน (Bartholin's gland) ในสัตว์ตัวเมีย

ต่อมคาวเปอร์
กายวิภาคในชาย
สาขาของหลอดเลือดแดง internal pudendal artery (Bulbourethral gland มีป้ายอยู่ตรงกลางด้านซ้าย)
รายละเอียด
คัพภกรรม	Urogenital sinus
หลอดเลือดแดง	Artery of the urethral bulb
ตัวระบุ
ภาษาละติน	Glandulae bulbourethrales
MeSH	D002030
TA98	A09.3.09.001
TA2	3659
อภิธานศัพท์กายวิภาคศาสตร์ [แก้ไขบนวิกิสนเทศ]

ตำแหน่ง

ต่อมนี้อยู่ที่ส่วนหลังด้านข้างของส่วนที่เป็นเยื่อบุท่อปัสสาวะที่โคนองคชาต (ดูรูป) อยู่ในระหว่างสองชั้นของ fascia of the urogenital diaphragm ใน deep perineal pouch และปกคลุมด้วยใยกล้ามเนื้อหูรูดท่อปัสสาวะ (urethral sphincter) แนวขวาง

โครงสร้าง

ต่อมลูกหมากผ่าออก แสดง bulbourethral glands ในใยกล้ามเนื้อหูรูดท่อปัสสาวะใต้ต่อมลูกหมาก

ต่อมนี้เป็นต่อมประกอบ tubulo-alveolar แต่ละข้างมีขนาดเท่ากับเม็ดถั่วลันเตาในมนุษย์ ในลิงชิมแปนซี จะมองไม่เห็นด้วยตาเปล่า แต่เห็นได้ด้วยกล้องจุลทรรศน์^[6] ในหมูป่า ต่อมนี้อาจยาวถึง 18 ซ.ม. และมีเส้นผ่าศูนย์กลางถึง 5 ซ.ม.^[5]

ต่อมนี้ประกอบด้วยกลีบเล็ก ๆ ที่มัดเข้าด้วยกันด้วยเยื่อเส้นใย แต่ละกลีบประกอบด้วยกระเปาะ (Acinus) หลายกระเปาะ มีภายในบุด้วยเนื้อเยื่อบุผิว (epithelium) ที่มีช่องเปิดออกไปเป็นท่อที่เชื่อมต่อกับท่อของกลีบอื่น ๆ รวมกันเป็นท่อสำหรับหลั่งออกท่อเดียว ท่อหลั่งออกนี้ยาวประมาณ 2.5 ซ.ม. และมีช่องเปิดเข้าไปในท่อปัสสาวะที่โคนองคชาต ต่อมนี้จะเล็กลงเรื่อย ๆ เมื่ออายุมากขึ้น^[7]

หน้าที่

เมื่อเกิดอารมณ์ทางเพศ ต่อมแต่ละข้างจะผลิตน้ำเหนียว ๆ ใส ๆ มีรสเค็มที่รู้จักกันว่า น้ำหล่อลื่น (pre-ejaculate) ซึ่งช่วยหล่อลื่นท่อปัสสาวะเพื่อเปิดทางแก่ตัวอสุจิ โดยทำฤทธิ์กรดที่เกิดจากปัสสาวะในท่อปัสสาวะให้เป็นกลาง^[8] และช่วยล้างปัสสาวะและสิ่งแปลกปลอมที่เหลืออยู่ออกไป

แม้ว่าน้ำหล่อลื่นจะไม่มีตัวอสุจิ แต่ก็เป็นไปได้ว่ามันอาจจะเก็บตกตัวอสุจิที่อยู่ในป่ององคชาต (bulb of penis) อันเป็นส่วนเหลือจากการหลั่งน้ำอสุจิครั้งสุดท้าย ๆ แล้วส่งตัวอสุจิออกก่อนที่จะเกิดการหลั่งน้ำอสุจิต่อไป

ต่อมคาวเปอร์ยังผลิตแอนติเจนเฉพาะต่อมลูกหมาก (prostate-specific antigen^[9] ตัวย่อ PSA) และมะเร็งที่ต่อมคาวเปอร์อาจจะเพิ่มปริมาณ PSA ไปในระดับที่ทำให้สงสัยได้ว่าอาจมีมะเร็งต่อมลูกหมาก^{[ต้องการอ้างอิง]}

รูปอื่น ๆ

• 
  โครงสร้างองคชาต
• 
  อวัยวะเชิงกรานของชายดูจากด้านขวา
• 
  กระเพาะปัสสาวะ องคชาต และท่อปัสสาวะ ผ่าในแนวตั้ง

ดูเพิ่ม

• น้ำหล่อลื่น (ที่ต่อมคาวเปอร์หลั่งออก)