การร่วมบริหารกิจการในประเทศเยอรมนี

การร่วมบริหารกิจการในประเทศเยอรมนี (อังกฤษ: codetermination in Germany) เป็นแนวคิดที่เกี่ยวข้องกับสิทธิของแรงงานในการมีส่วนร่วมในการบริหารบริษัทที่ทำงาน^[1] แนวคิดนี้เป็นที่รู้จักในภาษาเยอรมันว่า มิทเบิชทิมมุง (เยอรมัน: Mitbestimmung) การร่วมบริหารกิจการมีเป้าหมายหลักอยู่ที่การให้สิทธิ์แรงงานได้มีสิทธิ์มีเสียงในการตัดสินใจของบริษัท ซึ่งรวมตั้งแต่การจัดการธุรกิจ สภาพความเป็นอยู่ของแรงงาน และการบริหารจัดการลูกจ้าง

ในเยอรมนีมีกฎหมายสำคัญที่กำหนดการร่วมบริหารคือ มิทเบิชทิมมุงซ์เกอเซ็ทซ์ ซึ่งตราในปี 1976 กฎหมายนี้อนุญาตให้แรงงานสามารถเบือกตั้งตัวแทนขึ้นมาอยู่ในตำแหน่งคณะกรรมการกำกับดูแลของบริษัทได้เกือบครึ่งหนึ่งของเก้าอี้ทั้งหมด กฎหมายนี้เป็นกฎหมายคนละส่วนกับกฎหมายว่าด้วยบริษัทฉบับหลักของเยอรมนีซึ่งคือ อัคทีนเกอเซ็ทซ์ กฎหมายนี้บังคับใช้ทั้งกับบริษัทมหาชนและบริษัทเอกชนที่มีลูกจ้างมากกว่า 2,000 คน ส่วนในบริษัทที่มีลูกจ้าง 500–2,000 คน จะบังคับให้จำนวนเก้าอี้อยู่ที่หนึ่งในสามมาจากการเลือกตั้งของแรงงาน นอกจากนี้ยังมีอีกกฎหมายหนึ่งคือ เบทรีบชแฟร์ฟัสซุงซ์เกอเซ็ทซ์ ซึ่งคุ้มครองสิทธิของแรงงานในการจัดตั้งสภาแรงงาน (เยอรมัน: Betriebsrat; เบทรีบชรัท) กฎหมายเหล่านี้ถือเป็นส่วนหนึ่งของกฎหมายแรงงานเยอรมัน

มุมมองต่อการร่วมบริหารกิจการ (codetermination) มีหลากหลายมุมที่ต่างกันไป เช่น ในมุมมองการปฏิวัคิสังคมเชื่อว่าแรงงานไม่ใช่จักรกลแต่เป็นพลเมืองที่พึงมีสิทธิเท่าเทียม รัฐบาลสมัยปรัสเซัยเชื่อว่าเป็นนโยบายที่ผ่อนปรนระหว่างนายจ้างกับลูกจ้างซึ่งช่วยป้องกันข้อขัดแย้วระหว่างสองฝ่าย

นักเศรษฐศาสตร์บางส่วนศึกษาพบว่าการในเอาการร่วมบริหารกิจการมาใช้เป็นผลดีในระยะยาวต่อประสิทธิภาพของบริษัท^[2] ในขณะที่บางส่วนปฏิเสธข้อกล่าวอ้างนี้ และเชื่อว่าความสูญเสียความมีประสิทธิภาพในการผลิตผ่านการต้องร่วมบริหารกิจการ เป็นผลเสียมากกว่า^[3]

ประเภท

ในเยอรมนีแบ่งประเภทการมีส่วนร่วมบริหารได้สามประเภท คือ

การมีส่วนร่วมบริหารในตำแหน่งงาน

ตามในกฎหมาย เบทรีบชแฟร์ฟัซสุงซ์เกอเซ็ทซ์ (แบร์ทเฟเก; BetrVG, กฎหมายความสัมพันธ์ทางอุตสาหกรรม) แรงงานมีสิทธิ์ในการร่วมกำหนดตำแหน่งงานของตน แรงงานหนึ่ง ๆ จำเป็นต้องได้รับข้อมูลเกี่ยวกับตำแหน่งและภาระรับผิดชอบของตำแหน่งงานนั้น ไปจนถึงขั้นตอนการทำงาน (ดูเพิ่มที่กฎหมาย อาร์ไบท์ซ์ชุทซ์เกอเซ็ทซ์)

การมีส่วนร่วมบริหารในการดำเนินกิจการ

การมีส่วนร่วมบริหารด้านการดำเนินกิจการ (Betriebliche Mitbestimmung; เบทรีบลิเคอ มิทเบิชทิมมุง, Operational codetermination) เกี่ยวข้องกับการจัดการธุรกิจ การจัดหางาน แนวทางการจัดจ้าง สวัสดิการ การประเมินผลงาน เป็นต้น ทั้งหมดนี้ปรากฏในกฎหมาย เบทรีบชแฟร์ฟัซซุงส์เกอเซ็ทซ์ (BetrVG) โดยดำเนินผ่าน เบอทรีบชรัท หรือ สภาแรงงาน

การมีส่วนร่วมบริหารในองค์กร

การมีส่วนร่วมบริหารในองค์กร (Unternehmensmitbestimmung; อุนเทอร์เนเมนชมิทเบิชทิมมุง, Corporate codetermination) มีไว้สำหรับบริษัทเอกชน (GmbH) และบริษัทจำกัดมหาชน (AktG) กฎหมาย ดริทเทิลเบอไทลิกุงเกอเซ็ทซ์ กำหนดให้หนึ่งในสามเก้าอี้ของคณะกรรมการกำกับดูแลต้องมาจากการเลือกตั้งโดยแรงงายในบริษัท (ถ้ามีลูกจ้างมากกว่า 500 น้อยกว่า 2000 คน) ส่วนบริษัทที่มีลูกจ้างเกิน 2000 คน กฎหมาย มิทเบอชทิมมุงซ์เกอเซ็ทซ์ กำหนดจำนวนนี้อยู่ที่ครึ่งหนึ่ง

สำหรับในอุตสาหกรรมถ่านหิน เหมืองแร่ และเหล็กกล้า มีกฎหมาย มนทัน-มิทเบิชทิมมุงซ์เกอเซ็ทซ์ ที่กำกับดูแล กฎหมายดังกล่าวผ่านในปี 1951 ถือเป็นกฎหมายแรกในระดับประเทศของเยอรมนีที่เกี่ยวกับการมีส่วนร่วมบริหาร^[4]: 36