เดเบียน

เดเบียน (อังกฤษ: Debian) เป็นชุดของซอฟต์แวร์เสรีที่พัฒนาโดยอาสาสมัครภายใต้โครงการเดเบียน ภายใต้โครงการนี้มีเดเบียนลินุกซ์ (Debian GNU/Linux) ที่ใช้ลินุกซ์เป็นเคอร์เนล และใช้เครื่องมือต่าง ๆ ในโครงการ GNU ประกอบกันเป็นระบบปฏิบัติการ

Debian

[[ไฟล์:|250px]]
ผู้พัฒนา	โครงการเดเบียน
ตระกูลระบบปฏิบัติการ	ลินุกซ์
สถานะการทำงาน	ปัจจุบัน/เสถียร
รหัสต้นฉบับ	ซอฟต์แวร์เสรี/โอเพนซอร์ส
วันที่เปิดตัว	สิงหาคม พ.ศ. 2536 (1993-08-16) (32 ปีก่อน)
รุ่นล่าสุด	13.2
คลังเก็บ	salsa.debian.org/public
พร้อมใช้ใน	73[1]
วิธีการอัปเดต	APT (พร้อมโปรแกรมส่วนหน้าหลากหลาย)
ตัวจัดการแพคเกจ	dpkg
แพลตฟอร์ม	i386, AMD64, เพาเวอร์พีซี, SPARC, ARM, MIPS, S390, IA-64[2]
ชนิดเคอร์เนล	โมโนลิทิก (ลินุกซ์ เคอร์เนล, ฟรีบีเอสดี), ไมโคร (Hurd)
ส่วนต่อประสานกับผู้ใช้ปริยาย	กะโนม
สัญญาอนุญาต	ซอฟต์แวร์เสรี เน้นที่ GPL และอื่น ๆ [3]
เว็บไซต์ทางการ	www.debian.org

เดเบียนมีชื่อเสียงในฐานะที่เป็นลินุกซ์ดิสทริบิวชันแรกที่ประสบความสำเร็จในการพัฒนาด้วยชุมชนล้วน ๆ โดยไม่มีเอกชนอยู่เบื้องหลัง มีการสร้างสัญญาประชาคม^[4] บทนิยามซอฟต์แวร์เสรี^[5] และแนวนโยบายที่ชัดเจนทั้งทางเทคนิคและการบริหารงาน^[6] กลายเป็นต้นแบบให้กับชุมชนอื่น ๆ ต่อมา รวมถึงปริมาณแพกเกจในโครงการมากกว่า 37,000 แพกเกจ^[7] และรองรับสถาปัตยกรรมคอมพิวเตอร์มากกว่า 11 ชนิด ซึ่งครอบคลุมตั้งแต่ระบบฝังตัว ไปจนถึงเมนเฟรม มีลินุกซ์ดิสทริบิวชันจำนวนมากที่นำเดเบียนไปพัฒนาต่อ อย่างเช่น อูบุนตู หรือ Knoppix เป็นต้น

ประวัติ

โครงการเดเบียนก่อตั้งโดย Ian Murdock อย่างเป็นทางการเมื่อวันที่ 16 สิงหาคม ค.ศ. 1993 ในระหว่างที่ Ian เป็นนักศึกษาปริญญาตรีที่มหาวิทยาลัยเปอร์ดู ซึ่งในขณะนั้นแนวคิดของลินุกซ์ดิสทริบิวชันยังเป็นเรื่องใหม่อยู่ โดยจุดมุ่งหมายของ Ian คือต้องการให้เดเบียนพัฒนาแบบเปิดเหมือนอย่าง GNU และ ลินุกซ์ โดยได้รับการสนับสนุนจากมูลนิธิซอฟต์แวร์เสรีเป็นเวลาหนึ่งปี คือตั้งแต่พฤศจิกายน ค.ศ. 1994 ถึงพฤศจิกายน ค.ศ. 1995

เดเบียนเป็นดิสโทรที่พัฒนาสิ่งแปลกใหม่ให้เกิดขึ้นในวงการลินุกซ์เป็นอย่างมาก เช่น มีระบบจัดการแพกเกจ ระบบติดตั้งจากคลัง และยูทิลิตี้สำคัญๆ เป็นเทคโนโลยีของตนเอง จนกลายเป็นรูปแบบการใช้งานที่เป็นอีกหนึ่งบรรทัดฐานของการใช้งานลินุกซ์เช่นเดียวกับที่กลุ่ม Red Hat ได้สร้างไว้

เดเบียนรุ่นต่าง ๆ

รุ่นของเดเบียนนับรุ่น stable เป็นหลัก ปัจจุบันรุ่น stable ล่าสุดคือ 13 หรือ Trixie

รายชื่อรุ่นของเดเบียน รวมโค้ดเนมและวันที่ออก

• 13.2 - Trixie, 15 พฤศจิกายน ค.ศ. 2025

• 13.1 - Trixie, 9 สิงหาคม ค.ศ. 2025

• 13 - Trixie, 9 สิงหาคม ค.ศ. 2025

• 12.1 - Bookworm, 22 กรกฎาคม ค.ศ. 2023
• 12 - Bookworm, 10 มิถุนายน ค.ศ. 2023
• 11 – Bullseye, 14 สิงหาคม ค.ศ. 2021
• 10 – Buster, 6 กรกฎาคม ค.ศ. 2019
• 9 – stretch, 17 มิถุนายน ค.ศ. 2017
• 8 – jessie, 26 เมษายน ค.ศ. 2015
• 7 – wheezy, 4 พฤษภาคม ค.ศ. 2013
• 6.0 – squeeze, 6 กุมภาพันธ์ ค.ศ. 2011
• 5.0 – lenny, 14 กุมภาพันธ์ ค.ศ. 2009
• 4.0 – etch, 8 เมษายน ค.ศ. 2007
• 3.1 – sarge, 6 มิถุนายน ค.ศ. 2005
• 3.0 – woody, 19 กรกฎาคม ค.ศ. 2002
• 2.2 – potato, 15 สิงหาคม ค.ศ. 2000
• 2.1 – slink, 9 มีนาคม ค.ศ. 1999
• 2.0 – hamm, 24 กรกฎาคม ค.ศ. 1998
• 1.3 – bo, 2 มิถุนายน ค.ศ. 1997
• 1.2 – rex, 12 ธันวาคม ค.ศ. 1996
• 1.1 – buzz, 17 มิถุนายน ค.ศ. 1996

โค้ดเนมของเดเบียนนั้นนำมาจากตัวละครในภาพยนตร์การ์ตูนเรื่องทอยสตอรี่

รายการสถาปัตยกรรมคอมพิวเตอร์ที่เดเบียนรองรับ

สำหรับรุ่น stable ปัจจุบันคือ 11 รองรับสถาปัตยกรรมคอมพิวเตอร์อย่างเป็นทางการ 10 รายการ^[8]ต่อไปนี้

• พีซี 32 บิต (i386)
• พีซี 64 บิต (amd64)
• ARM 64 บิต (arm64)
• ARM EABI (armel)
• ARMv7 (armhf)
• เอ็มไอพีเอส (mips, mipsel)
• เพาเวอร์พีซี (powerpc)
• เพาเวอร์พีซี 64 บิต ลิตเทิลเอนเดียน (ppc64el)
• IBM System z (s390x)