Daşoguz welaýaty
From Wikipedia, the free encyclopedia
Daşoguz welaýaty Türkmenistanda administratiw bölek.
Daşoguz
Daşoguz
|
Daşoguz (Дашховуз, Ташауз) (Türkmen dilinde Daşoguz). Onuň köne ady Daşhowuz, Daş we howuz sözleriniň utgaşmasy bolup, daşdan ýasalan howzy aňladýar. Aslynda Daşoguz daşarky oguz diýmekdir. Orta asyrlarda türkmen taýpalary içerki we daşarky ikä bölündi. Türkmenistanyň demirgazygyndaky şäher Daşoguz welaýatynyň paýtagty. Şawat (Amyderýa derýasynyň suwaryş kanaly) kanalynyň iki kenarynda ýerleşýär. Wokzal, awtobus duralgasy we howa menzili bar. Ilaty - 166,5 müň.
Şäher 1681-nji ýylda, Türkmen topraklary bilen serhetde ýerleşýän Hywa hanlygynyň gyrasynda kerwensaraý hökmünde esaslandyryldy. 1873-nji ýylda Hywa hanlygynyň çäginde Russiýa imperiýasyna girizildi. Şeýle hem Daşkent garawulynyň merkezi bolup hyzmat edipdir. 1920-nji ýyldan başlap, Horezm Halk Sowet Respublikasynyň çäginde, 1924-nji ýyldan bäri şäher Türkmen welaýatynyň merkezi bolup durýar. 1924-nji ýylyň oktýabr aýyndan başlap, Türkmenistan Sowet Sosialistik Respublikasynyň çäginde, 1925-nji ýyldan bäri sebit merkezi; 1939-63-nji ýyllarda welaýat merkezi, 1970-nji ýyldan bäri welaýat merkezi bolup durýar. 1992-nji ýylda ulanylan rus dilinde TAŞAUZ ady Türkmen dilinde DAŞHOWUZ adyna üýtgedildi. 1999-njy ýylda Prezident Saparmyrat Nyýazowyň teklibi bilen Daşoguz diýlip atlandyryldy.
Şäher transporty jemgyýetçilik awtobuslary, mikroawtobuslar, şäher we hususy taksiler bilen üpjün edilýär. Şäherde Türkmenistanyň iň köne howa menzillerinden biri bar. Sowet döwründe Aşgabat, Moskwa, Ufa, Leningrad, Daşkent, Mineralniýe Wody, Baku we ş.m. Şäherlere köp ekspedisiýa boldy. Aşgabat, Mary,Türkmenabat, Balkanabat we Türkmenbaşy şäherlerine yzygiderli gatnawlar bar. Şäherde şäherara awtobus terminaly bar. 1994-nji ýylda trolleýbus ammaryny gurmak kararyna gelindi, ýöne düşnüksiz sebäplere görä edilmedi. Daşoguz otly bekedi 1996-njy ýylda döredilip, Türkmenistanda we Aral sebitinde iň uly we iň döwrebap hasaplanýar.