Talaan ng mga haring Sumeryo

Ang talaan ng mga haring Sumeryo ay isang sinaunang manuskrito na orihinal na isinulat sa wikang Sumeryo. Ito ay nagtatala ng mga hari ng Sumerya mula sa mga dinastiyang Sumeryo at mga kapitbahay na dinastiya, ang tagal ng kanilang paghahari at mga lokasyon ng opisyal na paghahari. Ang kanilang paghahari ay pinaniwalaang ipinasa ng mga Diyos at maaaring ilipat mula isang siyudad sa isa pa na sumasalamin sa natatantong hegemoniya sa rehiyon.^[1] Sa buong pag-iral nito noong panahong Tanso, ang dokumento ay nagebolb bilang isang kasangkapang pampolitika. Ang huli at isang pinatutunayang bersiyon nito na mula sa Gitnang Panahong Tanso ay nilayong gawing lehitimo ang mga pag-aangkin in Isin sa hegemoniya nang siya ay nakikipagtunggali sa pananaig sa Larsa at ibang mga kapitbahay na siyudad-estado sa katimugang Mesopotomia.^[1][2]

Mga sanggunian

Ang sumusunod na mga sinaunang sanggunian ay naglalaan ng Talaan ng mga haring Sumeryo o mga pragmento nito:

• WB 62
• WB 444 (Weld-Blundell Prism) ^[3]
• Kish Tablet (Tabletang dinastikong Scheil)
• UCBC 9-1819 ("Tabletang California")
• Dynastic Chronicle (ABC 18)^[4] kabilang ang mga kopyang K 11261+ at K 12054
• Babyloniaca (Berossus)
• Apkullu-list (W.20030, 7)

Ang unang dalawang sanggunian na WB ay bahagi ng "kalipunang Weld-Blundell" na ibinigay ni Herbert Weld Blundell sa Ashmolean Museum. Ang WB 62 ay isang maliit na tabletang putik na sinulatan lamang sa obverso at nahukay mula sa Larsa. Ito ang pinakamatandang pinetsahang sanggunian ng talaan ng mga haring Sumerya na may petsang ca. 2000 BCE.^[5] Salungat dito, ang WB 444 ay walang katulad na isinulat sa bertikal na prism^[1][6][7][8] na pinetsahan sa c. 1817 BCE bagaman ayon sa ilang mga skolar ay may petsang c. 1827 BCE.^[9] Ang Tabletang Kish o Scheil dynastic tablet ay isang maagang ika-2 milenyong BCE na tableta na naging pag-aari ni Jean-Vincent Scheil. Ito ay naglalaman lamang ng mga entrada ng talaan ng mga hari para sa mga apat na siyudad ng Sumerya.^[10] Ang UCBC 9–1819 ay isang tabletang putik na nasa kalipunan ng Museum of Anthropology saUniversity of California.^[11] Ang tabletang ito ay isinulat noong paghahari ng hari ng Babilonia na si Haring Samsu-iluna, o katamtamang mas maaga na may minimum na petsang 1712 BCE.^[12] Ang Dynastic Chronicle (ABC 18) ay isang talaan ng haring Babiloniano na isinulat sa mga anim na column na nagsisimula sa mga entrada para sa mga pinunong Sumeryo na antedelubyano. Ang K 11261+^[13] is one of the copies of this chronicle, consisting of three joined Neo-Assyrian fragments discovered at the Library of Ashurbanipal.^[14] K 12054 ay isa pang ng mga pragmentong Neo-Asiryo mul sa Uruk noong ca. 640 BCE. Noong 1960, ang Apkullu-list (Tablet No. W.20030, 7) o “Uruk List of Kings and Sages” (ULKS) ay natuklasan ng mga arkeologong Aleman sa isang sinaunang templo sa Uruk. Ang talaan na may petsang ca. 165 BCE ay naglalaman ng isang serye ng mga hari na katumbas ng mga antedelubyanong Sumeryo na tinatawag na "Apkullu".^[15]

Mga pinunong antedelubyano (bago ang baha)

Ang mga sumusunod na paghahari ay sinusukat sa mga unit numerikal na Sumerya na sar (mga unit ng 3600), ner (mga unit ng 600) at mga soss (mga unit ng 60).^[16]

Pinuno	Epithet	Tagal ng paghahari	Tinatayang mga petsa	Mga komento
"Pagkatapos na ang paghahari ay bumaba mula sa langit, ang paghahari ay nasa Eridu. Sa Eridug, si Alulim ay naging hari at naghari sa loob ng 28800 mga taon."
Alulim		8 sars  (28,800 taon)	Sa pagitan ng ika-35 at ika-30 siglo BCE
Alalngar		10 sars  (36,000 taon)
"Pagkatapos, ang Eridug ay bumagsak at ang paghahari ay dinala sa Bad-tibira."
En-men-lu-ana		12 sars  (43,200 taon)
En-men-gal-ana		8 sars  (28,800 taon)
Dumuzid, the Shepherd	"the shepherd"	10 sars  (36,000 taon)
"Pagkatapos, ang Bad-tibira ay bumagsak at ang paghahari ay dinala sa Larag."
En-sipad-zid-ana		8 sars  (28,800 taon)
"Pagkatapos ang Larag ay bumagsak at ang paghahari ay dinala sa Zimbir."
En-men-dur-ana		5 sars and 5 ners  (21,000 taon)
"Pagkatapos ang Zimbir ay bumagsak at ang paghahari ay dinala saShuruppag."
Ubara-Tutu		5 sars and 1 ner  (18,600 taon)
"Pagkatapos, ang isang baha ay tumabon." Ang mga paghuhukay sa Iraq ay naghayag ng ebidensiya ng isang lokalisadong pagbaha sa Shuruppak (modernong Tell Fara, Iraq) at iba pang mga siyudad ng Sumerya. Ang isang patong ng mga sedimentong pang-ilog na pinetsahan ng radyokarbon sa ca. 2900 BCE ay gumambala sa pagtuloy ng pagtira na lumawig hanggang sa hilaga ng siyudad ng Kish. Ang mga palayok na polikroma mula sa panahong Jemdet Nasr (3000 BCE hanggang 2900 BCE) ay natuklasan sa agarang ilalim ng stratum ng baha sa Shuruppak[17] Ayon sa resensiyong WB-62 ng talaan ng mga haring Sumeryo', si Ziusudra ng Shuruppak ang huling hari ng Sumerya bago ang baha.

Unang Dinastiya ng Kish

Pinuno	Epithet	Tagal ng paghahari	Tinatayang petsa	Mga komento
"Pagkatapos na tumabon ang baha at ang paghahari ay bumaba mula sa langit, ang paghahari ay nasa Kish."
Jushur		1200 taon	ang historisidad ay hindi matiyak	ang mga pangalan bago ang Etana ay hindi lumilitaw sa anumang iba pang sanggunian
Kullassina-bel		960 taon
Nangishlishma		670 taon
En-tarah-ana		420 taon
Babum		300 taon
Puannum		840 taon
Kalibum		960 taon
Kalumum		840 taon
Zuqaqip		900 taon
Atab (or A-ba)		600 taon
Mashda	"ang anak ni Atab"	840 taon
Arwium	"ang anak ni Mashda"	720 taon
Etana	"ang pastol na umakyat sa langit at pinag-isa ang lahat ng mga bansang dayuhan"	1500 taon
Balih	"ang anak ni Etana"	400 taon
En-me-nuna		660 taon
Melem-Kish	"ang anak ni En-me-nuna"	900 taon
Barsal-nuna	("ang anak ni En-me-nuna")*	1200 taon
Zamug	"ang anak ni Barsal-nuna"	140 taon
Tizqar	"ang anak ni Zamug"	305 taon
Ilku		900 taon
Iltasadum		1200 taon
En-me-barage-si	"na gumawa sa lupain ng Elam na sumuko"	900 taon	ca. 2600 BCE	ang pinaka-maagang Pinuno sa talaan ng haring Sumeryo na independiyenteng nakumpirma ng ebidensiyang epigrapikal
Aga ng Kish	"ang anak ni En-me-barage-si"	625 taon	ca. 2600 BCE	kontemporaryo ni Gilgamehs ng Uruk ayon sa Epiko ni Gilgamesh Naka-arkibo 2016-10-09 sa Wayback Machine. Gilgameš and Aga Translation at ETCSL
"At pagkatapos, ang Kish ay natalo at ang paghahari ay dinala sa E-ana."

Unang Dinastiya ng Uruk

Pinuno	Epithet	Tagal ng paghahari	Tinatayang petsa	Mga komento
Mesh-ki-ang-gasher of E-ana	"ang anak ni Utu"	324 taon	ca. ika-27 siglo BCE
"Si Mesh-ki-ang-gasher ay pumasok sa dagat at naglaho."
Enmerkar	"ang anak ni Mesh-ki-ang-gasher, the king of Unug, who built Unug (Uruk)"	420 taon
Lugalbanda	"the shepherd"	1200 taon
Dumuzid (Dumuzi)	"ang mangingisda na ang siyudad ay Kuara." ("He captured En-me-barage-si single-handed.")*	100 taon	ca. 2600 BCE
Gilgamesh	"na ang ama ay isang phantom (?), ang panginoon ng Kulaba"	126 taon	ca. 2600 BCE	kontemporaryo ni Aga ng Kish, according to the Epic of Gilgamesh[18]
Ur-Nungal	"ang anak ni Gilgamesh"	30 taon
Udul-kalama	"ang anak ni Ur-Nungal"	15 taon
La-ba'shum		9 taon
En-nun-tarah-ana		8 taon
Mesh-he	"ang panday"	36 taon
Melem-ana		6 taon
Lugal-kitun		36 taon
"At pagkatapos, ang Unug ay natalo at ang paghahari ay dinala sa Urim (Ur)."

Unang Dinastiya ng Ur

Pinuno	Epithet	Tagal ng paghahari	Tinatayang petsa	Mga komento
Mesh-Ane-pada		80 taon	ca.ika-26 siglo BCE
Mesh-ki-ang-Nanna	"ang anak ni Mesh-Ane-pada"	36 taon
Elulu		25 taon
Balulu		36 taon
"Pagkatapos, ang Urim ay natalo at ang paghahari ay dinala sa Awan."

Dinastiya ng Awan

Pinuno	Epithet	Tagal ng paghahari	Tinatayang petsa	Mga komento
Tatlong hari ng Awan		356 taon	ca. ika-26 siglo BCE
"Pagkatapos, ang Awan ay natalo at ang paghahari ay dinala sa Kish."

Ikalawang Dinastiya ng Kish

Pinuno	Epithet	Tagal ng paghahari	Tinatayang petsa	Mga komento
Susuda	"the fuller"	201 taon	ca. ika-26 siglo BCE
Dadasig		81 taon
Mamagal	"the boatman"	360 taon
Kalbum	"ang anak ni Mamagal"	195 taon
Tuge		360 taon
Men-nuna	"ang anak ni Tuge"	180 taon
(Enbi-Ishtar)		290 taon
Lugalngu		360 taon
"Pagkatapos, ang Kish ay natalo at ang paghahari ay dinala sa Hamazi."

Ang Unang Dinastiya ng Lagash (ca. 2500 BCE – ca. 2271 BCE) ay hindi binanggit sa Talaan ng Haring Sumeryo ngunit mahusay na alam mula sa mga inskripsiyon

Dinastiya ng Hamazi

Pinuno	Epithet	Tagal ng paghahari	Tinatayang petsa	Mga komento
Hadanish		360 taon	ca. 2500 BCE
"Pagkatapos, ang Hamazi ay natalo at ang paghahari ay dinala sa Unug (Uruk)."

Ikalawang Dinastiya ng Uruk

Pinuno	Epithet	Tagal ng paghahari	Tinatayang petsa	Mga komento
En-shag-kush-ana		60 taon	ca. ika-25 siglo BCE	sinasabing sumakop sa mga bahagi ng Sumerya pagkatapos, ang Eannatum ng Lagash ay nag-angkin na kumontrol sa Sumerya, Kish at lahat ng Mesopotamia
Lugal-kinishe-dudu or Lugal-ure		120 taon		kontemporaryo ng Entemena ng Lagash
Argandea		7 taon
"Pagkatapos, ang Unug ay natalo at ang paghahari ay dinala sa Urim (Ur)."

Ikalawang Dinastiya ng Ur

Pinuno	Epithet	Tagal ng paghahari	Tinatayang petsa	Mga komento
Nanni		120 taon	ca. ika-25 siglo BCE
Mesh-ki-ang-Nanna II	"ang anak ni Nanni"	48 taon
(?)		2 taon
"Pagkatapos, ang Urim ay natalo at ang paghahari ay dinala sa Adab."

Dinastiya ng Adab

Pinuno	Epithet	Tagal ng paghahari	Tinatayang petsa	Mga komento
Lugal-Ane-mundu		90 taon	ca. ika-25 siglo BCE	sinasabing sumakop sa lahat ng Mesopotamia mula sa Golpong Persiko (Persian Gulf) hanggang sa mga kabundukang Zagros at Elam
"Pagkatapos, ang Adab ay natalo at ang paghahari ay dinala sa Mari."

Dinastiya ng Mari

Pinuno	Epithet	Tagal ng paghahari	Tinatayang petsa	Mga komento
Anbu		30 taon	ca. 25th century BC
Anba	"ang anak ni Anbu"	17 taon
Bazi	"the leatherworker"	30 taon
Zizi of Mari	"the fuller"	20 taon
Limer	"the 'gudug' priest"	30 taon
Sharrum-iter		9 taon
"Pagkatapos, ang Mari ay natalo at ang pahahari ay dinala saKish."

Ikatlong Dinastiya ng Kish

Pinuno	Epithet	Tagal ng paghahari	Tinatayang petsa	Mga komento
Kug-Bau (Kubaba)	"ang babaeng tagapagingat ng taberna na nagpatibay ng mga pundasyon ng Kish"	100 taon	ca. ika-25 siglo BCE	ang tanging alam na babae sa talaan ng Haring Sumeryo; sinasabing nagkamit ng kalayaan mula sa En-anna-tum I ng Lagash at En-shag-kush-ana ng Uruk; kontemporaryo ng Puzur-Nirah ng Akshak ayon sa kalaunang Chronicle of the É-sagila
"Pagkatapos, ang Kish ay natalo at ang paghahari ay dinala sa Akshak."

Dinastiya ng Akshak

Pinuno	Epithet	Tagal ng paghahari	Tinatayang petsa	Mga komento
Unzi		30 taon	ca. ika-25 hanggang ika-24 siglo BCE
Undalulu		6 taon
Urur		6 taon
Puzur-Nirah		20 taon		kontemporaryo ni Kug-Bau ng Kish, ayon sa kalaunang Chronicle of É-sagila
Ishu-Il		24 taon
Shu-Suen of Akshak	"ang anak ni Ishu-Il"	7 taon
"Pagktapos ang Ashak ay natalo at ang paghahari ay dinala sa Kish."

Ikaapat na Dinastiya ng Kish

Pinuno	Epithet	Tagal ng paghahari	Tinatayang petsa	Mga komento
Puzur-Suen	"ang anak ni Kug-Bau"	25 taon	ca. ika-24 hanggang ika-23 siglo BCE
Ur-Zababa	"ang anak ni Puzur-Suen"	400 (6?) taon	ca. 2300 BCE	ayon sa talaan ng haring Sumeryo, si Sargon ng Akkad ang kanyang tagapagdala ng tasa
Zimudar		30 taon
Usi-watar	"ang anak ni Zimudar"	7 taon
Eshtar-muti		11 taon
Ishme-Shamash		11 taon
(Shu-ilishu)*		(15 taon)*
Nanniya	"ang maghihiayas"	7 taon	ca. 2303–2296 BCE (maiklia)
"Pagkatapos, ang Kish ay natalo at ang paghahari ay dinala sa Unug (Uruk)."

Ikatlong Dinastiya ng Uruk

Pinuno	Epithet	Tagal ng paghahari	Tinatayang petsa	Mga komento
Lugal-zage-si		25 taon	ca. 2296–2271 BCE (maikling kronolohiya)	sinasabing tumalo kay Urukagina ng Lagash gayundin sa Kish at iba pang mga siyudad ng Sumerya na lumikha ng isang nagkakaisang kaharian. Siya ay pinatalsik naman sa kapangyarihan ni Sargon ng Akkad
"Pagkatapos, ang Unug ay natalo at ang paghahari ay dinala sa Agade (Akkad)"

Dinastiya ng Akkad

Pinuno	Epithet	Tagal ng paghahari	Tinatayang petsa	Mga komento
Sargon of Akkad	"na ang ama ay isang hardinero, tagapagdala ng tasa ni Ur-Zababa, naging hari at hari ng Agade na nagtayo ng Agade"	40 taon	ca. 2270–2215 BCE (maikling kronolihiya)	tumalo kay Lugal-zage-si ng Uruk, kumontrol sa Sumerya at lumikha ng Imperyong Akkadian
Rimush of Akkad	"ang anak ni Sargon"	9 taon	ca. 2214–2206 BCE (maikling kronolohiya)
Man-ishtishu	"ang mas matandang kapatid na lalake ni Rimush, ang anak ni Sargon"	15 taon	ca. 2205–2191 BCE (maikling kronolohiya)
Naram-Sin of Akkad	"ang anak ni Man-ishtishu"	56 taon	ca. 2190–2154 BCE (maikling kronolohiya)
Shar-kali-sharri	"ang anak ni Naram-Sin"	25 taon	ca. 2153–2129 BCE (maikling kronolohiya)
"Pagkatapos, sino ang hari? Sino ang hari?"
Irgigi Imi Nanum Ilulu	"at ang 4 sa kanila ay namuno lamang ng 3 taon"		ca. 2128–2125 BCE (maikling kronolohiya)
Dudu of Akkad		21 taon	ca. 2125–2104 BCE (maikling kronolohiya)
Shu-Durul	"ang anak ni Dudu"	15 taon	ca. 2104–2083 BCE (maikling kronolohiya)	Ang Akkad ay bumagsak sa mga Gutian
"Pagkatapos, ang Agade ay natalo at ang paghahari ay dinala sa Unug (Uruk)."

Ikaapat na Dinastiya ng Uruk

(Posibleng si Pinunos ng mababang Mesopotamia na kontemporaryo ngDinastiya ni Akkad)

Pinuno	Epithet	Tagal ng paghahari	Tinatayang petsa	Mga komento
Ur-ningin		7 taon	ca. 2091? – 2061? BCE (maikling kronolohiya)
Ur-gigir	"ang anak ni Ur-ningin"	6 taon
Kuda		6 taon
Puzur-ili		5 taon
Ur-Utu (or Lugal-melem)	("ang anak ni Ur-gigir")*	25 taon
"Ang Unug ay natalo at ang paghahari ay dinala sa hukbo ng Gutium."

Ang Ikalawang Dinastiya ng Lagash (bago ca. 2093–2046 BCE (maikling kronolohiya)) ay hindi binanggit sa talaan ng haring Sumeryo ngunit mahusay na alam mula sa mga inskripsiyon.

Pamumunong Gutian

Pinuno	Epithet	Tagal ng paghahari	Tinatayang petsa	Mga komento
"Sa hukbo ng Gutium, sa simula, walang hari ang sikat; sila ang kanilang mga sariling hari at namuno sa loob ng 3 taon."
Inkishush		6 taon	ca. 2147–2050 BCE (maikling kronolohiya)
Zarlagab		6 taon
Shulme (o Yarlagash)		6 taon
Silulumesh (o Silulu)		6 taon
Inimabakesh (o Duga)		5 taon
Igeshaush (o Ilu-An)		6 taon
Yarlagab		3 taon
Ibate of Gutium		3 taon
Yarla (o Yarlangab)		3 taon
Kurum		1 taon
Apilkin		3 taon
La-erabum		2 taon		mace head inscription
Irarum		2 taon
Ibranum		1 year
Hablum		2 taon
Puzur-Suen	"ang anak ni Hablum"	7 taon
Yarlaganda		7 taon		pundasyong inskripsiyon sa Umma
(?)		7 taon		Si-um or Si-u? — pundasyong inskripsiyon sa Umma
Tirigan		40 days		tinalo ni Utu-hengal ng Uruk
"Pagkatapos, ang hukbo ng Gutium ay natalo at ang paghahari ay dinala sa Unug (Uruk)."

Ikalimang Dinastiya ng Uruk

Pinuno	Epithet	Tagal ng paghahari	Tinatayang petsa	Mga komento
Utu-hengal		magkakatunggaling mga petsa (427 taon / 26 taon / 7 taon)	ca. 2055–2048 BCE (maikling kronolohiya)	tumalo kay Tirigan at mga Gutian, humirang sa gobernador na Ur-Namma ng Ur
"Pagkatapos, ang Unug ay natalo at ang paghahari ay dinala sa Urim (Ur)."

Ikatlong Dinastiya ng Ur

Pinuno	Epithet	Tagal ng paghahari	Tinatayang petsa	Mga komento
Ur-Namma (Ur-Nammu)		18 taon	ca. 2047–2030 BCE (maikling kronolohiya)	tumalo kay Nammahani ng Lagash; kontemporaryo ni Utu-hengal ng Uruk
Shulgi	"ang anak ni Ur-Namma"	46 taon	ca. 2029–1982 BCE (maikling kronolohiya)	posibleng lunar/solar eclipse 2005 BCE
Amar-Suena	"ang anak ni Shulgi"	9 taon	ca. 1981–1973 BCE (maikling kronolohiya)
Shu-Suen	"ang anak ni Amar-Suena"	9 taon	ca. 1972–1964 BCE (maikling kronolohiya)
Ibbi-Suen	"ang anak ni Shu-Suen"	24 taon	ca. 1963–1940 BCE (maikling kronolohiya)
"Pagkatapos, ang Urim ay natalo. Ang pinakapundasyo ng Sumerya ay inalis. Ang paghahari ay dinala sa Isin."

Mga malayang estadong Amoreo sa mababang Mesopotamia. Ang Dinastiya ng Larsa (ca. 1961–1674 BCE (maikling kronolohiya)) mula sa panahong ito ay hindi binanggit sa talaan ng haring Sumeryo.

Dinastiya ng Isin

Pinuno	Epithet	Tagal ng paghahari	Tinatayang petsa	Mga komento
Ishbi-Erra		33 taon	ca. 1953–1730 BCE (maikling kronolohiya)	kontemporaryo ni Ibbi-Suen ng Ur
Shu-Ilishu	"ang anak ni Ishbi-Erra"	20 taon
Iddin-Dagan	"ang anak ni Shu-ilishu"	20 taon
Ishme-Dagan	"ang anak ni Iddin-Dagan"	20 taon
Lipit-Eshtar	"ang anak ni Ishme-Dagan (or Iddin-Dagan)"	11 taon		kontemporaryo ni Gungunum ng Larsa
Ur-Ninurta	("ang anak ni Ishkur, naway magkaroon siya ng taon ng kasaganaan, isang mabuting paghahari at isang matamis na buhay ")*	28 taon		Kontemporaryo ni Abisare ng Larsa
Bur-Suen	"ang anak ni Ur-Ninurta"	21 taon
Lipit-Enlil	"ang anak ni Bur-Suen"	5 taon
Erra-imitti		8 taon
Enlil-bani		24 taon		kontemporaryo ni Sumu-la-El ng Babylon. Sa kanyang paghahari, ang hardinero ng hari upang ipagdiwang ang Bagong Taon ay pinangalanang "hari para sa isang araw" at pagkatapos ay inihandog, ang "hari" ay namatay noong pagdiriwang; Enlili-Bani ay nanatili sa trono.
Zambiya		3 taon		kontemporaryo ni Sin-Iqisham ng Larsa
Iter-pisha		4 taon
Ur-du-kuga		4 taon
Suen-magir		11 taon
(Damiq-ilishu)*	("ang anak ni Suen-magir")*	(23 taon)*

* Ang mga epithet o pangalang ito ay hindi isinama sa lahat ng mga berisyonh ng talaan ng haring Sumeryo.