I. Abbas
5. Safevi hükümdarı / From Wikipedia, the free encyclopedia
I. Abbas veya Büyük Abbas (d. 27 Ocak 1571, Herat - ö. 19 Ocak 1629, Kaşan), Safevi Hanedanlığının beşinci hükümdarı olan Şah Abbas, Safevi Hanedanı’nın en güçlü hükümdarı olarak gösterilir. Şah Muhammed Hüdabende'nin üçüncü oğludur. 3 Ekim 1587 tarihinde Türkmen şeflerinin desteklediği bir askerî darbe ile 17 yaşında tahta geçip[1] 1629 yılına kadar 42 yıl hükümdar olarak kalmıştır. Hükümdar olduğu tarih Safevi Devleti açısından zorlu bir dönemdir. İçeride Türkmen aşiretleri arasındaki kanlı çatışmalar,[2] doğuda Özbek akınları, batıda ise Osmanlı İmparatorluğu'nun baskısı altındaydı.[3] Bu durumun kaçınılmaz sonucu olarak ülke ekonomik olarak da çözülmektedir. Tarımsal ve endüstüriyel üretim düşerken ticaret de çökmüştür.[4]
I. Abbas شاه عَباس بُزُرگ | |||||
---|---|---|---|---|---|
Safevi Şahı | |||||
Hüküm süresi | 3 Ekim 1587 - 19 Ocak 1629 | ||||
Önce gelen | Muhammed Hüdabende | ||||
Sonra gelen | Safî | ||||
Doğum | 27 Ocak 1571 Herat, Safevi Devleti | ||||
Ölüm | 19 Ocak 1629 (57 yaşında) Kaşan, Safevi Devleti | ||||
Eş(ler)i | Leyla Sultan | ||||
| |||||
Hanedan | Safevî Hanedanı | ||||
Babası | Muhammed Hüdabende | ||||
Annesi | Hayrünisa Begüm | ||||
Dini | Şia İslam |
Tahta geçtiğinde ilk fırsatta, 1590 yılında[2] büyük toprak kayıplarını sineye çekerek Osmanlı İmparatorluğu’yla 12 yıldır süren 1578-1590 Osmanlı-Safevî Savaşı’nı Ferhat Paşa Antlaşması ile sona erdirerek batı sınırlarını güvene almış,[4] ardından iç isyanları bastırarak doğuda Horasan topraklarına sık sık akınlar düzenleyen Özbek saldırılarını durdurmuş, askeri - siyasi, toplumsal ve ekonomik bir dizi programı uygulamaya koymuştur.[5] Tüm bu düzenlemelerle Safevi İmparatorluğu adeta yeniden kurulmuştur.[4] Hükümdarlık döneminin ortalarında, başlarda Osmanlı'nın elinden aldığı geniş toprakları tekrar geri aldığı gibi, başka fetihlerle Safevi İmparatorluğu’nu en geniş sınırlarına ulaştırmış bulunuyordu.[6]