Babür
Babür İmparatorluğu'nun kurucusu ve ilk hükümdarı / From Wikipedia, the free encyclopedia
Babür ve Bebür veya tam adıyla Zahîreddîn Muhammed Bâbur (Çağatay Türkçesi: ظاهيرددين موهاممد بابور; Farsça: ﻇﻬﻴﺮﺍﻟﺪﻳﻦ محمد, بابر, 14 Şubat 1483 - 26 Aralık 1530) Türk[6][7][8][9] lider, Babür İmparatorluğu'nun kurucusu ve ilk hükümdarı. Soyu, baba tarafından Timur anne tarafından Cengiz Han'a[10][11] dayanan Babür Şah, 1519'dan itibaren Hindistan'a düzenlediği seferler sonunda bütün Kuzey Hindistan’ı kontrol altına alıp 1526’da Delhi Sultanlığı'na son vererek günümüzdeki Afganistan, Pakistan ve Hindistan'ın kuzeyini kapsayan topraklar üzerinde Babür İmparatorluğu'nu kurdu.[12]
Zahîreddîn Muhammed Bâbur | |
---|---|
Babür Şah'ın Babürnâme'deki bir minyatürü | |
1. Babür İmparatoru | |
Hüküm süresi | 30 Nisan 1526 - 26 Aralık 1530 |
Önce gelen | İbrahim Ludî (Delhi Sultanı) |
Sonra gelen | Hümayun Şah |
Kabil Hükümdarı | |
Hüküm süresi | 1504 – 1530 |
Semerkand Hükümdarı | |
Hüküm süresi | 1497 – 1498 1500 – 1501 1511 – 1512 |
Fergana Hükümdarı | |
Hüküm süresi | 1494 – 1497 1498 – 1500 |
Doğum | 14 Şubat 1483(1483-02-14) Andican |
Ölüm | 26 Aralık 1530 (47 yaşında) Agra |
Defin | Babür bahçeleri |
Eş(ler)i | Ayşe Sultan Begüm Zeynep Sultān Begüm Maham Begüm Dildar Begüm Gülnar Ayça Gulruh Begüm Mubarike Yusufzai |
Çocuk(lar)ı | Hümayun, oğlu Kamran Mirza, oğlu Askarī Mirzā, oğlu Hindal Mirzā, oğlu Alwar Mirza, oğlu Fahr-un-Nisa, kızı Gülrenk Begüm, kızı Gülbeden Begüm, kızı Gülçehre Begüm, kızı |
Hanedan | Timurlu hanedanı |
Babası | Ömer Şeyh Mirza, Fergana Emiri |
Annesi | Kutluk Nigar Hanım |
Dini | Sünni İslam[1][2][3][4][5] |
Babür Şah'ın Çağatay dönemi edebiyatına önemli katkıları olmuştur. Çağatay Türkçesi ile kaleme aldığı ve yaptıklarını kronolojik olarak anlattığı Babürnâme Türk edebiyat tarihinin nesir türündeki başyapıtlarından biri olarak kabul edilir. Hatt-ı Baburi denilen yazı şeklini geliştirmiş olan Babür Şah aynı zamanda Çağatay edebiyatının Ali Şir Nevai'den sonraki en büyük şairi olarak kabul edilir.[13] Fars kültüründen de yoğun olarak etkilenmiş olan Babür Şah'ın hem kendisi hem de halefleri üzerindeki bu etki, Hindistan'da bu kültürün önemli derecede gelişmesine sebebiyet vermiştir.[14]