Demir(II) sülfat
kimyasal bileşik / From Wikipedia, the free encyclopedia
Demir (II) sülfat veya demir sülfat FeSO4•xH2O formülüne sahip bir dizi tuz anlamına gelir. Bu bileşikler en yaygın olarak heptahidrat (x = 7) olarak bulunursa da x için birkaç değer bilinmektedir. Hidratlı form tıp alanında demir eksikliğini tedavi etmek ve ayrıca endüstriyel uygulamalar için kullanılır. Antik çağlardan beri, Zaç-ı Kıbrıs ve yeşil vitriyol (vitriyol, sülfat için eski bir isimdir) olarak bilinen, mavi-yeşil heptahidrat (7 molekül su içeren hidrat) bu maddenin en yaygın şeklidir. Tüm demir (II) sülfatlar suda çözünerek oktahedral moleküler geometriye sahip ve paramanyetik olan aynı akua kompleksi [Fe(H2O)6]2+ verir.
Adlandırmalar | |
---|---|
Demir(II) sülfat | |
Diğer adlar Demir(II) sülfat; Demir sülfat, Ferro sülfat, Yeşil vitriyol, Demir vitriyol, Zaç-ı Kıbrıs, Karaboya, Şıbılık | |
Tanımlayıcılar | |
| |
3D model (JSmol) |
|
ChEBI |
|
ChEMBL |
|
ChemSpider | |
ECHA InfoCard | 100.028.867 |
EC Numarası |
|
PubChem CID |
|
RTECS numarası |
|
UNII |
|
UN numarası | 3077 |
CompTox Bilgi Panosu (EPA) |
|
| |
| |
Özellikler | |
Molekül formülü | FeSO4 |
Molekül kütlesi | 151.91 g/mol (susuz) 169.93 g/mol (monohidrat) 241.99 g/mol (pentahidrat) 260.00 g/mol (hekzahidrat) 278.02 g/mol (heptahidrat) |
Görünüm | Beyaz kristaller (susuz) Beyaz-sarı kristaller (monohidrat) Mavi-yeşil kristaller (heptahidrat) |
Koku | Kokusuz |
Yoğunluk | 3.65 g/cm3 (susuz) 3 g/cm3 (monohidrat) 2.15 g/cm3 (pentahidrat)[1] 1.934 g/cm3 (hekzahidrat)[2] 1.895 g/cm3 (heptahidrat)[3] |
Erime noktası | 680 °C (susuz) bozunur[4] 300 °C (572 °F; 573 K) (monohidrat) bozunur 60-64 °C (140-147 °F; 333-337 K) (heptahidrat) bozunur[3][5] |
Çözünürlük (su içinde) | Monohidrat: 44.69 g/100 mL (77 °C) 35.97 g/100 mL (90.1 °C) Heptahidrat: 15.65 g/100 mL (0 °C) 20.5 g/100 mL (10 °C) 29.51 g/100 mL (25 °C) 39.89 g/100 mL (40.1 °C) 51.35 g/100 mL (54 °C)[6] |
Çözünürlük | Alkol'de çok az çözünür |
Çözünürlük (etilen glikol içinde) | 6.4 g/100 g (20 °C)[4] |
Buhar basıncı | 1.95 kPa (heptahidrat)[7] |
1,24×10-2 cm3/mol (susuz) 1,05×10-2 cm3/mol (monohidrat) 1,12×10-2 cm3/mol (heptahidrat)[3] +10200×10-6 cm3/mol | |
Kırınım dizimi (nD) | 1.591 (monohidrat)[8] 1.526–1.528 (21 °C, tetrahidrat)[9] 1.513–1.515 (pentahidrat)[1] 1.468 (hekzahidrat)[2] 1.471 (heptahidrat)[10] |
Yapı | |
Ortorombik, oP24 (susuz)[11] Monoklinik, mS36 (monohidrat)[8] Monoklinik, mP72 (tetrahidrat)[9] Triklinik, aP42 (pentahidrat)[1] Monoklinik, mS192 (hekzahidrat)[2] Monoklinik, mP108 (heptahidrat)[3][10] | |
Koordinasyon geometrisi |
Oktahedral (Fe2+) |
Termokimya | |
Isı sığası (C) |
100.6 J/mol•K (susuz)[3] 394.5 J/mol•K (heptahidrat)[12] |
Standart molar entropi (S⦵298) |
107.5 J/mol•K (susuz)[3] 409.1 J/mol•K (heptahidrat)[12] |
Standart formasyon entalpisi (ΔfH⦵298) |
−928.4 kJ/mol (susuz)[3] −3016 kJ/mol (heptahidrat)[12] |
Gibbs serbest enerjisi (ΔfG⦵) |
−820.8 kJ/mol (susuz)[3] −2512 kJ/mol (heptahidrat)[12] |
Farmakoloji | |
B03AA07 (WHO) | |
Tehlikeler | |
GHS etiketleme sistemi: | |
Piktogramlar | [7] |
İşaret sözcüğü | Uyarı |
Tehlike ifadeleri | H302, H315, H319[7] |
Önlem ifadeleri | P305+P351+P338[7] |
NFPA 704 (yangın karosu) |
|
Öldürücü doz veya konsantrasyon (LD, LC): | |
LD50 (medyan doz) |
237 mg/kg (sıçan, oral)[5] |
NIOSH ABD maruz kalma limitleri: | |
REL (tavsiye edilen) | TWA 1 mg/m3[14] |
Benzeyen bileşikler | |
Diğer katyonlar |
Kobalt(II) sülfat Bakır(II) sülfat Mangan(II) sülfat Nikel(II) sülfat |
Benzeyen bileşikler |
Demir(III) sülfat |
Aksi belirtilmediği sürece madde verileri, Standart sıcaklık ve basınç koşullarında belirtilir (25 °C [77 °F], 100 kPa). | |
Bilgi kutusu kaynakları |
Dünya Sağlık Örgütü’nün Temel İlaçlar Listesi’nde yer almaktadır.[15] 2019 yılında, 6 milyondan fazla reçeteyle Amerika Birleşik Devletler’nde en sık reçete edilen 103. ilaç oldu.[16][17]