Duygusal zekâ veya yaygın İngilizce ifade edilişiyle EQ (emotional quotient), bir insanın kendisine veya başkalarına ait duyguları anlama, sezinleme, yönetme ve yönlendirme yetisi, kapasitesi ve becerisinin ölçümünü tanımlamaktadır. Göreceli olarak yeni bir kavram olan duygusal zekâ'nın tanımlanışı sürekli değişmekte ve güncellenmektedir. Bazı psikologlar, duygusal zekâ ve duygusal bilgi olmak üzere iki ayrı terimin kullanılmasını tercih etmektedirler.
Zihinsel yeteneklerin ölçümünde (bkz. IQ), bilgi ve zeka arasındaki fark oldukça açıktır. Psikolojik araştırmaların ışığında zeka seviyesi ölçümü veya IQ testleri, zihinsel biliş kapasitesinin değerlendirilmesinde güvenilir bir ölçüttür ve zaman içinde sabit kalır. Duygusal zekâ veya EQ'nun ölçümünde ise duygusal bilgi veya tecrübe ile zekâ arasındaki fark oldukça belirsizdir. Bu nedenlerle güncel EQ tanımlamaları uzmanların aralarında uzlaşamadıkları bir konudur. Bazı uzmanlar (Bradberry ve Greaves 2005[1]) EQ'nun değişken, zamanla kazanılabilen ve artabilen bir yeti olduğunu iddia ederlerken; diğerleri (örneğin Mayer[2]) EQ'nun sabit olduğunu ve artırılamayacağını öne sürmektedirler.
Duygusal zekâ 5 ana faktör altında değerlendirilebilmektedir.[3] Bunlar;
- Öz Yönetim
- Öz Farkındalık
- Sosyal Farkındalık
- İlişki Yönetimi
- Motivasyon
Tarih
Duygusal güç kavramı 1950'lerde Abraham Maslow tarafından ortaya atılmıştır.[4]" "Duygusal zeka" terimi ilk olarak Michael Beldock'un 1964 tarihli bir makalesinde[5] ve B. Leuner'in 1966 yılında The Practice of Child Psychology and Child Psychiatry adlı psikoterapi dergisinde yayınlanan "Emotional Intelligence and Emancipation" başlıklı makalesinde yer almıştır."
1983 yılında Howard Gardner'ın Frames of Mind: The Theory of Multiple Intelligences[6] adlı kitabı IQ gibi geleneksel zeka türlerinin bilişsel yeteneği tam olarak açıklayamadığı fikrini ortaya atmıştır. Hem kişilerarası zekayı (başkalarının niyetlerini, motivasyonlarını ve arzularını anlama yeteneği) hem de içsel zekayı (kendini anlama, kişinin duygularını, korkularını ve motivasyonlarını takdir etme yeteneği) içeren çoklu zeka fikrini ortaya atmıştır.
1989 yılında Stanley Greenspan EI'yi tanımlamak için bir model önermiş, bunu ertesi yıl Peter Salovey ve John Mayer tarafından geliştirilen başka bir model izlemiştir.[7][8] EI terimi Stanley Greenspan tarafından yazılan kitabın yayınlanmasından bu yana yaygın olarak tanınmaktadır.
Ancak terim, Goleman'ın Duygusal Zeka - Neden IQ'dan Daha Önemli Olabilir (1995) adlı kitabının yayınlanmasından sonra yaygın olarak tanınmaya başlamıştır. Terimin popülerliği, bu kitabın en çok satanlar listesine girmesine bağlanabilir.[9] Goleman'ı, terimin kullanımını güçlendiren birkaç benzer yayın takip etmiştir.
Kaynakça
Ayrıca bakınız
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
