Fransız Suriye ve Lübnan Mandası
Günümüzdeki Suriye ve Lübnan topraklarında 1923-1946 yıllarında Fransa egemenliğinde kalmış manda yönetimi / From Wikipedia, the free encyclopedia
Fransız Suriye ve Lübnan Mandası (Fransızca: Mandat pour la Syrie et le Liban, Arapça: الانتداب الفرنسي على سوريا ولبنان, romanize: al-intidāb al-fransi 'ala suriya wa-lubnān) (1923-1946),[1] Birinci Dünya Savaşı ve Osmanlı İmparatorluğu'nun bölünmesi sonrasında Suriye ve Lübnan'la ilgili olarak kurulan bir Milletler Cemiyeti mandası.[2] Manda sisteminin sömürgecilikten farklı olması gerekiyordu, yöneten ülke, sakinleri kendi kendini yönetmeye uygun kabul edilene kadar mütevelli olarak hareket etmeyi amaçladı. Bu noktada, görev süresi sona erecek ve bağımsız bir devlet doğacaktı.[3]
Fransız Suriye ve Lübnan Mandası (1923-1946) | |
---|---|
Oluşturulma | 1920-1922 |
Onaylanma | 1923 |
Konum | UNOG Kütüphanesi; referans: C.528. M.313. 1922. VI. |
İmzacılar | Milletler Cemiyeti |
Amaç | Aşağıdaki devletlerin oluşturulması: |
1918'de savaşın bitimini takip eden iki yıl boyunca - ve savaş sırasında İngiltere ve Fransa tarafından imzalanan Sykes-Picot Anlaşması uyarınca - İngilizler Osmanlı Mezopotamyası'nın (modern Irak) çoğunu ve Osmanlı Suriyesi'nin (Filistin ve Ürdün) güney kesimini kontrol etti. Fransızlar Osmanlı Suriye'sinin geri kalanını, Lübnan'ı, İskenderiye'yi (Hatay) ve güneydoğu Türkiye'nin bazı kısımlarını kontrol etti.[2] 1920'lerin başında bu toprakların İngiliz ve Fransız kontrolü, Milletler Cemiyeti'nin manda sistemi tarafından resmileştirildi ve 29 Eylül 1923'te Fransa, bugünkü Modern Suriye'ye ek olarak Lübnan ve İskenderun topraklarını da içeren Suriye'nin Milletler Cemiyeti mandası olarak atandı.[4]
Bölgenin Fransız yönetimindeki yönetimi, Suriye Federasyonu (1922-25), Suriye Devleti (1925-30) ve Suriye Cumhuriyeti (1930-1958) dâhil olmak üzere bir dizi farklı hükûmet ve bölge aracılığıyla gerçekleştirildi. Büyük Lübnan Devleti, Nusayri Devleti ve Cebel el-Dürzi Devleti gibi daha küçük devletler de kuruldu. Hatay Devleti, 1939'da Türkiye tarafından ilhak edildi. Fransız mandası, sonucunda iki bağımsız ülke Suriye ve Lübnan'ın oluştuğu 1943 yılına kadar sürdü. Fransız birlikleri en sonunda 1946'da Suriye ve Lübnan'ı terk etti.[5]