Göktürk Kağanlığı
Türk adını kullanan ilk Türk devleti / From Wikipedia, the free encyclopedia
Göktürk Kağanlığı (Göktürkçe: 𐱅𐰇𐰼𐰜; Türük, 𐰚𐰇𐰜:𐱅𐰇𐰼𐰜; Kök Türük, veya 𐱅𐰇𐰼𐰚; Türk, Çince: 突厥汗國; pinyin Tūjué hánguó), asıl ismiyle Türk Kağanlığı[16] Göktürkler tarafından kurulmuş ve 552-744 yılları arasında Orta ve İç Asya'da hükümdarlık sürdürmüş bir Türk imparatorluğudur[17][18][19][20][20][21][22][23][24] ve bozkırların ilk model devletidir.[25] Asya Hun İmparatorluğu'ndan sonra 2. Büyük Devlet lakabını almıştır.
552-744 | |||||||||||||||||
Göktürk kağanlığı Kuzeyde Tunguz Halkları ve batısında Sasani İmparatorluğu olmak üzere en geniş sınırları ile | |||||||||||||||||
Başkent | Ötüken (Doğu)[3] Suyab (Batı) | ||||||||||||||||
Yaygın dil(ler) | Eski Türkçe (Resmi,[lower-alpha 1] Hanedanlık ve yaygın dil)[7][8][9][10][11]:37 Soğdca (resmi ve para)[12] Cücence (resmî)[13] | ||||||||||||||||
Resmî din | Tengricilik | ||||||||||||||||
Hükûmet | Kağanlık | ||||||||||||||||
Kağan Yabgu | |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
Yasama organı | Türk Toyu | ||||||||||||||||
Kurultay | |||||||||||||||||
Tarihçe | |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
Yüzölçümü | |||||||||||||||||
• Toplam | 9.300.000 [14][15] km2 | ||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
Günümüzdeki durumu | Afganistan Çin Kazakistan Kırgızistan Moğolistan Rusya Tacikistan Türkmenistan Özbekistan |
Devletin kurucusu ve ilk önderi Bumin Kağan'dır. Bumin Kağan'ın kardeşi İstemi Yabgu ülkenin batı kanadını yönetirdi. Göktürkler komşuları olan Çin, Sasani (İran) ve Bizans İmparatorluğu ile askerî, siyasi ve ekonomik ilişkiler kurdular.
Göktürkler (MS 552-744), gerek ilk kez Türk adını kurdukları siyasi birliklere vermeleri ve gerekse de; bir Türk diline ait bilinen en eski yazılı kaynaklarını vermeleri bakımından, Türk kültür ve edebiyat tarihi açısından önemli bir yere sahiptir.[26]