III. Köle Savaşı
Roma Cumhuriyeti'ne karşı çıkarılmış büyük köle ayaklanması / From Wikipedia, the free encyclopedia
Üçüncü Köle Savaşı (MÖ 73–71), Gladyatör Savaşı veya Spartaküs Savaşı olarak da bilinen savaştır. Roma Cumhuriyeti'ne karşı başarısız olmuş en önemli ve ilk köle ayaklanmasıdır.
III. Köle Savaşı | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
Roma Köle Savaşları | |||||||
| |||||||
Taraflar | |||||||
Ayaklanan kölelerin ordusu | Roma Cumhuriyeti | ||||||
Komutanlar ve liderler | |||||||
Spartaküs Crixus (ölü) Oenomaus (ölü) Gannicus (ölü) Castus (ölü) |
Crassus Pompey Publius Varinius (ölü) Glaber (ölü) | ||||||
Güçler | |||||||
120 bin ayaklanmış köle ve gladyatör, aralarında çok sayıda kadın ve çocuk, toplam savaşçı sayısı bilinmiyor |
3 bin milis 8 lejyon (yaklaşık 50 bin) 12 bin diğer birlik | ||||||
Kayıplar | |||||||
Neredeyse tümü savaşta öldürüldü veya çarmıha gerildi |
Sayısı bilinmiyor ama ağır kayıplar 4 bin asker desimasyon ile infaz edilir |
Üçüncü Köle Savaşı'nı diğer köle ayaklanmalarından ayıran özellik kölelerin kurduğu silahlı birliklerin ilk kez İtalya'nın merkezinde bulunan bölgeleri ve özellikle Roma şehrini doğrudan tehdit etmesidir. MÖ 73-71 yılları arasında köle ordularının arka arkaya çok sayıda Roma birliğini yenmesi Romalı yöneticileri çok tedirgin etmiştir. Ayaklanma en sonunda Marcus Licinius Crassus idaresindeki çok sayıda ordunun ortak harekâtıyla bastırılabilmiştir. Ayaklanmanın Roma tarihine uzun vadeli etkileri olmuştur.
İlk başta çok dar bir kadronun[1] merkezinde bulunduğu köleler silahlı birliklerin yanı sıra kadınlar ve çocukların da dâhil olduğu 120 bin kişilik bir kafileye dönüşürler. İtalya'da başıboş gezen ve üzerine gönderilen birlikleri alt etmeyi başaran kölelerin başında Spartaküs başta olmak üzere çok sayıda komutan bulunur. Eli silah tutan köleler ve özellikle gladyatörler eğitimli Roma lejyonlarına bile boyun eğdirmişlerdir. Ayaklanmanın amacı açısından tarihçilerin farklı yorumları bulunur. Plutarkhos kölelerin Galya'ya kaçma amaçlarından bahsederken, Appian kölelerin Roma'yı alma amacında olduklarını savunur.
Köle ordusunun arka arkaya gelen zaferlerinin ardından Roma Senatosu sekiz lejyonu Crassus'un etkili ve disiplinli yönetimine vererek çözüm arar. Savaş, Spartaküs komutasındaki köle ordusunun Gnaeus Pompeius Magnus ve Marcus Terentius Varro Lucullus komutalarındaki diğer ordular tarafından kuşatıldıklarını anlamaları üzerine Crassus'un birliklerine doğrudan saldırmalarının ardından tamamen imha edilmeleriyle sona erecektir.
Üçüncü Köle Savaşı Pompey ve Crassus'un siyasi hayatları için de dönüm noktası olmuştur. İki general de bu ayaklanmayı bastırmada gösterdikleri başarıyı siyasi kariyerlerinde kullanmışlardır. Buradan hareketle şekillenen Roma kurumsal yapısı cumhuriyetin imparatorluğa dönüşmesinde belirleyici olmuştur.