Mısır
Kuzey Afrika ve Batı Asya'da bir ülke / From Wikipedia, the free encyclopedia
Mısır veya resmî adıyla Mısır Arap Cumhuriyeti (Arapça: جمهورية مصر العربية, Cumhûriyyetü Mısr el-Arabiyye), Afrika ile Asya kıtalarının kesişiminde yer alan bir ülkedir. Kuzey Afrika'nın nüfusu en büyük olan ülkesidir. Nüfusunun büyük bölümü Nil Nehri boyunca yerleşmiştir. Akdeniz ve Kızıldeniz'e kıyısı bulunan Mısır'ın, batısında Libya, güneyinde ise Sudan yer almaktadır. Ülkenin Asya kıtasında yer alan kısmı, Sina Yarımadası üzerinden Filistin ve İsrail ile komşudur. Mısır'dan geçen Nil Nehri, sularını Akdeniz'e boşaltmaktadır. Medeniyetin beşiği olarak bilinen, Orta Doğu'da bulunan bir ülkedir.
Mısır Mısır Arap Cumhuriyeti جمهورية مصر العربية (Arapça) Cumhûriyyetü Mısr el-Arabiyye (Arapça) Gomhoreyyet Maṣr el-ʿArabeyya (Mısır Arapçası) | |
|---|---|
 Bayrak
.svg) Arma
| |
 Yerküre üzerindeki konumu | |
 Mısır haritası | |
| Başkent ve en büyük şehir |
Kahire 30°2′K 31°13′D |
| Resmî diller | Arapça |
| Tanınan millî diller | Mısır Arapçası |
| Etnik gruplar (2021[1]) |
%81 Mısırlı Araplar %18 Kıptîler %1 diğer |
| Resmî din | İslâm |
| Demonim | Mısırlı (Arap) |
| Hükûmet |
Yarı başkanlık sistemli üniter cumhuriyet |
| Abdülfettah el Sisi | |
• Başbakan | Mustafa Madbuli |
| Tarihçe | |
| y. MÖ. 3150 | |
| MÖ. 332-30 | |
| MÖ. 30 - MS. 395 | |
| 642 | |
• Birleşik Krallık'tan bağımsızlık | 28 Şubat 1922 |
| 23 Temmuz 1952 | |
| 18 Haziran 1953 | |
• Hüsnü Mübârek'in devrilmesi | 11 Şubat 2011 |
| 3 Temmuz 2013 | |
| Yüzölçümü | |
• Toplam | 1.002.450 km2 (30.) |
• Su (%) | 0,63 |
| Nüfus | |
• 2022 tahminî | 104.179.000[1] (14..) |
• 2017 sayımı | 94.798.827[2] |
• Yoğunluk | 100/km2 (83.) |
| GSYİH (SAGP) | 2021 tahminî |
• Toplam | 1,346 trilyon $[3] (21.) |
• Kişi başına | 13.083 $[3] (94..) |
| GSYİH (nominal) | 2021 tahminî |
• Toplam | 394,284 milyar $[3] (34.) |
• Kişi başına | 3.832 $[3] (112.) |
| Gini (2015) |
▼ 31.8[4] orta · 51. |
| İGE (2019) |
 0.707[5]yüksek · 116. |
| Para birimi | Mısır lirası (EGP) |
| Zaman dilimi | UTC+2 (DAS) |
| UTC+3 (DAYS) | |
| Trafik akışı | sağ |
| Telefon kodu | 20 |
| İnternet alan adı | .eg |
Ülke, 1.010.000 km² kapsayan toprak parçasına ve 2022 yılı verilerine göre yaklaşık 104 milyon nüfusa sahiptir.[6][7] Bu yönüyle Mısır, Dünya'nın en kalabalık 14. ve Afrika'nın da en kalabalık 3. ülkesidir. Ülkenin başkenti, aynı zamanda en kalabalık şehri olan Kahire'dir. Resmî dili Arapça, resmî dini ise İslâm'dır.
Mısır, cumhuriyet rejimi ile yönetilen bir Arap ülkesidir. Halkının çoğunluğu Müslüman Araplardan oluşur. Ülkenin başkenti ve en büyük şehri Kahire'dir. Ülkenin cumhurbaşkanı Abdülfettah el Sisi, başbakanı ise Mustafa Madbuli'dır. Mısır'ın yasama organı ise Mısır Halk Meclisi'dir.
Mısır, yaklaşık 7.000 yıllık tarihî bir geçmişe sahiptir. Tarihteki ilk medeniyetlere ve uluslara ev sahipliği yapmış ve Antik Çağ'dan bu yana birçok yönetim, devlet ve kavim buraya gelmiş ve geçmiştir. Milattan önce firavunlar tarafından yönetilen bölge, sırasıyla Roma ve Bizans İmparatorluklarının hakimiyetine geçti. Bölge, 7. yüzyılın başlarında bir ara Sasani İmparatorluğu tarafından ele geçirildiyse de, tekrar Bizanslıların yönetimine geçti. 642 yılında, Halife Ömer dönemindeki Müslüman Arap ordusunun bölgeyi Bizanslıların elinden almalarıyla birlikte Mısır, İslâm ile tanışmış oldu. Ardından bu bölgeye Tolunoğulları, Abbâsîler, İhşîdîler, Fâtımîler, Eyyûbîler, Memlûklular ve Osmanlılar gibi birçok Müslüman devlet hakim oldu. Bölge, Osmanlı İmparatorluğu'nun bir vilayeti olmuştur. 1922'de Birleşik Krallık'tan bağımsızlığını kazanmış ve 1953'te ülkede cumhuriyet ilan edilmiştir. En son 2011 Mısır Devrimi ile 32 sene boyunca Mısır'ı yöneten Hüsnü Mübarek gitmiş ve ülke, demokrasiye geçiş sürecine başlamıştır. Bu süreç, 3 Temmuz 2013 tarihinde, seçilmiş ilk cumhurbaşkanı Muhammed Mursi'nin bir darbe ile görevden alınmasıyla kesintiye uğramıştır.
Mısır'ın uluslararası alanda çoklu ilişkileri vardır. İslâm İşbirliği Teşkilatı, Arap Birliği ve Afrika Birliği kuruluşlarına üye olmakla beraber, hem Doğu hem de Batı ülkeleri ile dengeli bir ilişki içindedir.