PRISM (gözetleme programı)
Uluslararası gözetleme programı / From Wikipedia, the free encyclopedia
PRISM (açılımı: Planning Tool for Resource Integration, Synchronization, and Management, Türkçesi: Kaynak Entegrasyonu, Senkronizasyon ve Yönetim için Planlama Aracı), Amerika Birleşik Devletleri Ulusal Güvenlik Ajansı'nın (NSA) çeşitli internet şirketlerinden internet iletişimlerini topladığı bir programın kod adıdır.[1][2][3] PRISM, mahkeme tarafından onaylanan arama terimleriyle eşleşen tüm verileri teslim etmek için 2008 FISA Değişiklik Yasası'nın 702 Bölümü uyarınca Google LLC gibi internet şirketlerinden yapılan taleplere göre depolanan internet iletişimlerini toplar.[4] NSA, bu PRISM taleplerini internet omurgasındaki şifrelenmiş iletişimleri toplamak, telekomünikasyon filtreleme sistemlerinin daha önce ayrıştırıp attığı depolanan verilere odaklanmak,[5][6] ve daha kolay ele alınabilen verileri elde etmek için kullanabilir.[7]
PRISM, Bush yönetimi altında Amerika'yı Koru Yasası'nın kabul edilmesinin ardından 2007'de başladı.[8] Program, Dış İstihbarat Gözetim Yasası (FISA) uyarınca ABD Dış İstihbarat Gözetim Mahkemesi'nin (FISA Mahkemesi veya FISC) denetimi altında yürütülmektedir.[9] Programın varlığı altı yıl sonra NSA çalışanı Edward Snowden tarafından sızdırıldı ve kitlesel veri toplamanın kapsamının toplumun bildiğinden çok daha fazla olduğu ve (kendisi tarafından) "tehlikeli" ve "suçlu" faaliyetler olarak nitelendirdiği eylemler içerdiği konusunda halkı uyardı. Açıklamalar The Guardian ve The Washington Post tarafından 6 Haziran 2013 tarihinde yayınlandı. Sonraki belgeler, NSA'nın Özel Kaynak Operasyonları (SSO) bölümü ile PRISM ortakları arasında milyon dolarlık bir mali düzenleme olduğunu göstermiştir.[10]
Belgeler, PRISM programının NSA analitik raporları için kullanılan en önemli istihbarat kaynağı olduğunu ve NSA'nın, FISA bölüm 702 yetkisi kapsamında edinilen bilgilerin internet trafiğinin %91'ini oluşturduğunu göstermektedir.[11][12] Bilgilerin sızması, FISA Mahkemesinin telekomünikasyon şirketi Verizon'un bir yan kuruluşuna, müşterilerinin tüm telefon görüşmelerinin kayıtlarını NSA'ya teslim etme emrini verdiğinin açığa çıkmasından sonra gerçekleşti.[13][14]
ABD hükûmet yetkilileri, Guardian ve Washington Post makalelerindeki PRISM eleştirilerine karşı çıkarak programı savundu ve iç hedeflerde arama izni olmadan kullanılamayacağını, terör eylemlerinin önlenmesine yardımcı olduğunu ve federal hükûmetin yürütme, yargı ve yasama organlarından bağımsız bir denetim altında olduğunu iddia etti.[15][16] 19 Haziran 2013'te ABD Başkanı Barack Obama, Almanya'ya yaptığı ziyaret sırasında, NSA'nın veri toplama uygulamalarının "halkımızı korumamıza yönelik sınırlı, dar bir sistem" olduğunu belirtti.[17]