Ptolemaios Krallığı
Mısır'da MÖ 305'ten MÖ 30'a kadar hüküm sürmüş Helenistik Dönem krallığı / From Wikipedia, the free encyclopedia
Ptoleme Krallığı veya Batlamyus krallığı (Yunanca: Πτολεμαϊκὴ βασιλεία Ptolemaïkḕ Basileía)[1] Mısır'daki Helenistik Dönem krallığıdır. Krallık MÖ 323'te Büyük İskender'in ölümünden sonra I. Ptolemaios Soter tarafından kurulmuş ve Ptolemaios hanedanı tarafından yönetilmiştir. Krallık VII. Kleopatra'nın ölümünden sonra MÖ 30'da Roma İmparatorluğu tarafından yıkılmıştır.
Ptolemaios Krallığı Πτολεμαϊκὴ βασιλεία Ptolemaïkḕ basileía | |||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
MÖ 305-MÖ 30 | |||||||||||
MÖ 3.-2. yüzyıllarda Ptolemaios Krallığı | |||||||||||
Başkent | İskenderiye | ||||||||||
Resmî dil(ler) | Koini Grekçesi | ||||||||||
Yaygın dil(ler) | Mısırca | ||||||||||
Hükûmet | Helenistik monarşi | ||||||||||
Basileus/Firavun | |||||||||||
| |||||||||||
Tarihî dönem | Klasik Antik Çağ | ||||||||||
| |||||||||||
Nüfus | |||||||||||
| |||||||||||
Para birimi | Drahmi | ||||||||||
|
Büyük İskender Pers kontrolünde olan Mısır'ı MÖ 332 yılında Ahameniş İmparatorluğu'na karşı olan uğraşları sırasında ele geçirir. İskender'in ölümünün ardından imparatorluğu diadochi'nin, yani en yakın arkadaşları ve yardımcılarının, imparatorluk üzerindeki hak iddiaları baş gösterir. Bu karışıklığın arasında İskender'in en güvenilir generallerinden birisi olan Ptolemaios, Mısır'ı kontrol altına almayı başarır ve kendisini firavun ilan eder. İskender tarafından kurulmuş bir Yunan olan İskenderiye başkent haline gelir ve ilerleyen birkaç yüzyıl içerisinde de Yunan kültürü, eğitim öğretim ve ticarette önemli bir merkez olmaya devam eder.[2][3]
Ptolemeler yönetimlerini meşrulaştırmak ve yerel Mısır halkı tarafından kabul görmek adına firavun sıfatını almışlar ve kendilerini halka açık anıtların üzerinde Mısır tarzı kıyafetlerle resmettirmişlerdir.[3] Bunun dışında monarşi Helenisitk karakter ve geleneklerini sürdürmüşlerdir. Krallık kompleks bir yapıya sahip olan bir bürokrasiyle yönetilmenin yanında ülkenin geniş ekonomik kaynaklarını Yunan yönetici kesimin çıkarına kullanılmıştır. Yönetici grup askeri, politik ve ekonomik anlamda baskın olmuş ve Mısır'ın sosyal düzen ve kültürüne pek entegre olmamıştır. Yerli Mısırlılar lokal bölge ve dini kurumlar üzerinde kontrol sahibi olabilmiş ve Helen kültürüne uyma koşuluyla kademeli olarak bürokraside yer alabilmiştir.[4] 2. Ptolemaios ve Philadelphius ile birlikte Ptolemeler Osiris mitine uygun evlilikler yapmak ve Mısır dini hayatına dahil olmak gibi Mısır geleneklerine uymaya başlamışlardır. Yeni tapınaklar inşa edilmiş ve eskiler onarılmıştır.
3. Yüzyılın ortalarından beri Ptolemeler tarafından yönetilen Mısır, İskenderin halef devletleri arasından en zengin ve en güçlüsü; ve Helenistik medeniyetin önde gelen örneğiydi.[5] 2. Yüzyılın ortalarından başlayarak hanedan içindeki çekişmeler ve çeşitli dış savaşlar krallığı zayıflattı; ve gittikçe Roma Cumhuriyetine daha bağımlı hale geldi. Ptolemik gücü geri getirmeyi hedefleyen Kleopatra yönetimi altında Mısır, Roma iç savaşlarından birine karıştı. Bunun sonucu olarak Roma tarafından işgal edilen son bağımsız Helenistik devlet oldu. Romalı Mısır Romanın en zengin bölgelerinden biri haline geldi ve Helenistik kültürün merkezine dönüştü. MS 641 yılındaki Müslüman fethine kadar Yunanca bu bölgede konuşulan resmi dil olarak kalmıştır. Orta Çağ'ın sonlarına kadar İskenderiye Akdeniz'deki önde gelen şehirlerden biri olmaya devam edecektir.[6]