Loading AI tools
Vikipedi'den, özgür ansiklopediden
Pınarlı, Artvin ilinin Şavşat ilçesine bağlı bir köydür.
Pınarlı | |
---|---|
Artvin'in Türkiye'deki konumu | |
Pınarlı'nın Artvin'deki konumu | |
Ülke | Türkiye |
İl | Artvin |
İlçe | Şavşat |
Coğrafi bölge | Karadeniz Bölgesi |
Rakım | 1901 m |
Nüfus (2021) | |
• Toplam | 599 |
Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
İl alan kodu | 0466 |
İl plaka kodu | 08 |
Posta kodu | 08700 |
Pınarlı köyünün eski adı Shlobani'dir. Gürcüce bir yer adı olan Shlobani (სხლობანი), armut anlamındaki "shali/mshali" (სხალი/მსხალი) kelimesinden türemiş olup armutlu anlamına gelir.[1] Bu yer adı Türkçe kaynaklarda Shloban ve Suhloban olarak geçer. Nitekim 1835 tarihli Osmanlı nüfus defterinde Shloban (سخلوبان) şeklinde yazılmıştır.[2] Artvin vilayeti hakkında 1927 tarihli Osmanlıca eserde ise Sohluban (سوخلوبان) biçimini almıştır.[3]
Shlobani köyü, Orta Çağ'da Gürcistan'ı oluşturan bölgelerden biri olan Şavşeti'de yer alır. Nitekim Osmanlılar bu bölgeyi 16. yüzyılın ikinci yarısının hemen başlarında Gürcülerden ele geçirmiştir. Osmanlı idaresine girdikten sonra kurulan Şavşat sancağının 1554 yılındaki beyi de İosebiti adında bir Gürcü prensi (tavadi) idi.[4] Pınarlı köyünün bugünkü sınırları içinde bulunan kale/kule ve kiliseler de bu dönemden kalmış olmalıdır.[5] Öte yandan Gürcü kralı III. Bagrat (975-1014) dönemi vakayinamelerinde de Shlobani adından söz edilmiştir.[6]
Shlobani köyü, 1835 tarihli Osmanlı nüfus defterinde, Çıldır Eyaleti'ne bağlı Şavşat (Satlel) sancağının köylerinden biriydi. Osmanlı idaresinin askere alma ve vergi salma amacıyla sadece erkek nüfusunu tespit ettiği bu tarihte köyde 68 hanede 224 kişi yaşıyordu. Erkek sayısı kadar kadın eklenince, Shlobani köyünün nüfusunun 448 kişiden oluştuğu ortaya çıkar.[7]
Shlobani köyü, uzun süre Osmanlı egemenliğinde kaldıktan sonra, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı'nın ardından imzalanan Berlin Antlaşması uyarınca Osmanlı Devleti tarafından Rusya'ya bırakıldı. Rus idaresinin Shlobani (Схлобанъ) olarak kaydettiği yerleşim, Artvin sancağının Şavşet-İmerhevi kazasına bağlı Dabatzvrili nahiyesinin sekiz köyünden biriydi. 1886 yılında köyün nüfusu, 405'i erkek ve 420'si kadın olmak üzere, 114 hanede yaşayan 825 kişiden oluşuyordu. Shlobani'nin nüfusu, bir hane hariç, Türk olarak kaydedilmişti. Bir hanede ise 9 Gürcü yaşıyordu. Büyük bir yerleşim olan Shlobani, bu sırada dokuz mahalleden oluşuyordu. "Abdul-ogli" mahallesinde 7 hane, "Bashalar" mahallesinde 25 hane, "Bogosman" mahallesinde 5 hane, Cami-meglesi"nde 32 hane, "Peranat" mahallesinde 8 hane, "Putkaradze" mahallesinde 7 hane, "Sisik-ogli" mahallesinde 5 hane, "Tuladze" mahallesinde 12 hane, "Habellar" mahallesinde 12 hane bulunuyordu.[8] Savaştan kısa zaman önce, 1874 yılında Tao-Klarceti’yi gezen Giorgi Kazbegi, Shlobani köyünün adını taşıyan derenin Arsiani Dağları'ndan kaynaklandığını, Shlobani, Tsihia ve Meria köylerini suladığını yazmıştır.[9]
Shlobani köyü, Birinci Dünya Savaşı'nın sonlarında Rusların bölgeden çekilmesinin ardından Gürcistan'ın sınırları içinde kaldı. 7 Mayıs 1920 tarihinde imzalanan Moskova Antlaşması'yla Sovyet Rusya, Artvin sancağını Gürcistan'ın bir parçası olarak tanıdı. Ancak Kızıl Ordu'nun Gürcistan'ı işgali sırasında Sovyet Rusya ile Ankara Hükümeti arasında 16 Mart 1921 tarihinde imzalanan Moskova Antlaşması'yla Shlobani köyünü de kapsayan Artvin bölgesi Türkiye'ye bırakıldı.[10][11]
Shlobani, 1922 yılında Artvin livasında yapılan nüfus tespitinde "Suloban" adıyla Şavşat kazasının Merya nahiyesinin bir köyüydü. Nüfusu, 645'i kadın ve 707'si erkeke olmak üzere, 214 hanede yaşayan 1.352 kişiden oluşuyordu. Bu tespitte nüfusun tamamı "Türk" olarak yazılmıştır.[12] Shlobani veya Suloban Türkçe olmadığı için köyün adı 1925’te Pınarlı olarak değiştirilmiştir.[3] Pınarlı, 1940 genel nüfus sayımında Çoruh vilayetinin Şavşat kazasının Merya nahiyesinin köylerinden biriydi ve nüfusu 1.902 kişiden oluşuyordu.[13] 1965 yılına gelindiğinde köyde yaşayan insan sayısı 2.388 kişiye ulaşmıştı ve bu nüfus içinde 844 kişi okuma yazma biliyordu.[14]
Bugünkü Pınarlı köyünün sınırları içine yedi köy kilisesi ile iki kalenin varlığı bilinmektedir. Bu kiliselerden biri köyün güneybatısında, Kedati (ქედათი) olarak adlandırılan mevkide bulunuyordu. Bu kiliseden kalıntılar günümüze ulaşmamış, ancak kilisenin bulunduğu yede kvacvari kaidesi olduğu tahmin edilen bir taş tespit edilmiştir. Köyün güneydoğusunda bulunan tek nefli kilise temel seviyesine kadar yıkılmış olmakla birlikte dikdörtgen bir yapı (8,4×4,0 m) olduğu tespit edilmiştir. "Moklecvari" (მოკლეჯვარ') olarak adlandırılan yerdeki kiliseden geriye sadece harçlı duvar parçaları kalmıştır. Cami mahallesinin batı kısmında tamamen yıkılmış olan kilise de tek nefli ve dikdörtgen planlı (7,4×5,0 m) bir yapıydı. Temel seviyesine kadar yıkılmış olan kilisenin apsis duvarının iki tarafından girintili bölümler olduğu anlaşılmaktadır. Cami mahallesinin 1,3 kilometre batısında bir kale veya kule bulunuyordu. Burada yuvarlak formlu su sarnıcının alçak seviyedeki duvarları bugüne ulaşmıştır. Pınarlı köyünün bir mahallesi olan Peraneti’nin (პერანეთი) doğusunda kayalık bir tepenin üzerinde bir gözetleme kule bulunuyordu. Bu yapıdan geriye kireç harçlı duvar parçaları kalmıştır. Köyün merkez mahallesinin güneyinde, bugünkü mezarlığın yakınında, Çilauri (ჭილაური) olarak adlandırılan yerde iki kilisenin daha yerleri bilinmektedir. Ancak bu yapılardan geriye hiçbir şey kalmamıştır.[5][15]
Pınarlı köyü, Artvin merkezine 94 km, Şavşat ilçe merkezine ise 29 km uzaklıktadır.[16]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.