Saddam Hüseyin
5. Irak cumhurbaşkanı / From Wikipedia, the free encyclopedia
Saddam Hüseyin Abdülmecid et-Tikriti (Arapça: صدام حسين عبد المجيد التكريتي; 28 Nisan 1937, Tikrit - 30 Aralık 2006, Bağdat), Iraklı siyasetçi. Irak'ın beşinci cumhurbaşkanıdır.
Mareşal Saddam Hüseyin صدام حسين | |
---|---|
1987'de Saddam Hüseyin | |
5. Irak cumhurbaşkanı | |
Görev süresi 16 Temmuz 1979 - 9 Nisan 2003 | |
Başbakan | Sa'dun Hammadi Muhammed Hamza Zübeydi Ahmed Hüseyin Hudeyr es-Samarrai |
Başkan Yardımcısı | Taha Yasin Ramazan |
Yerine geldiği | Ahmed Hasan el-Bekir |
Yerine gelen | Geçici Koalisyon Yönetimi |
Irak Devrim Komuta Konseyi Başkanı | |
Görev süresi 16 Temmuz 1979 - 9 Nisan 2003 | |
Yerine geldiği | Ahmed Hasan el-Bekir |
Yerine gelen | Makam kaldırıldı |
Irak Başbakanı | |
Görev süresi 29 Mayıs 1994 - 9 Nisan 2003 | |
Yerine geldiği | Ahmed Hüseyin Hudeyr es-Samarrai |
Yerine gelen | Muhammed Bahr el-Ulum (Irak Hükümet Konseyi Geçici Başkanı olarak) |
Görev süresi 16 Temmuz 1979 - 23 Mart 1991 | |
Yerine geldiği | Ahmed Hasan el-Bekir |
Yerine gelen | Sa'dun Hammadi |
Kişisel bilgiler | |
Doğum | Saddam Hüseyin Abdülmecid el Tikriti 28 Nisan 1937(1937-04-28) Tikrit, Irak Krallığı |
Ölüm | 30 Aralık 2006 (69 yaşında) Bağdat, Irak Cumhuriyeti |
Ölüm nedeni | İdam |
Partisi | Arap Sosyalist Baas Partisi (1957-1966) Bağdat merkezli Baas Partisi (1966-2006) (UİC) |
Evlilik(ler) | Sacide Talfah Semire Şahbandar |
Çocuk(lar) | Uday Hüseyin Kusay Hüseyin Raghad Hüseyin Rana Hüseyin Hala Hüseyin |
Bitirdiği okul | Kahire Üniversitesi |
Dini | Sünni İslam |
İmzası | |
Askerî hizmeti | |
Bağlılığı | Irak Silahlı Kuvvetleri |
Rütbesi | Mareşal |
Çatışma/savaşları | İran-Irak Savaşı |
Arap milliyetçiliği ile Arap sosyalizminin bir karışımı olan Baasçılığı benimsemiş olan Baas Partisi'nin ve daha sonra Baas Partisi Irak Kolu'nun önde gelen bir üyesi olarak bu partiyi iktidara taşıyan 1968 darbesinde anahtar rol oynamıştır.
Saddam Hüseyin 1979'da resmen Irak'ın devlet başkanı olmasına rağmen aslında bu tarihten çok daha önce de facto anlamda ülkede iktidar sahibiydi. Sağlığı iyi durumda olmayan Cumhurbaşkanı Ahmed Hasan el Bekir'in yardımcısı olarak, Baas hükûmetini yıkabileceğini düşündüğü ülke içindeki pek çok güç odağına karşı doğrudan kendisi tarafından yönetilen güvenlik güçleri oluşturdu. 1970'lerin başlarında petrol ve diğer endüstrileri millileştirdi. 1970'li yıllar boyunca petrol gelirleriyle Irak hızlı bir ekonomik büyüme yaşarken Saddam Hüseyin de devlet mekanizmaları üzerindeki otoritesini giderek sağlamlaştırdı. Bu dönemde Irak nüfusunun yalnızca beşte birini oluşturmalarına rağmen Sünni Araplar ülke yönetiminde pek çok kilit kademeye getirildi.
Hükûmeti devirmeye çalışan veya bağımsızlık çabasına girişen Şiiler ve Kürtlere karşı pek çok kez sindirme girişiminde bulundu.[1] Saddam Hüseyin, İran-Irak ve Körfez savaşlarından sonra iktidarını korumayı başardı. İsrail'e karşı olan tutumuyla özellikle Arap dünyasında belirli bir saygınlık kazanmış olmakla birlikte, özellikle Batı dünyasında genel olarak zalim bir diktatör olarak tanımlandı. Irak'ta çeşitli katliamlar ve tasfiyeler sonucunda Saddam hükûmeti altında ölen kişi sayısının 250.000 olduğu tahmin edilmektedir.[2] Ayrıca, Irak'ın, Saddam Hüseyin yönetimi altında gerçekleştirdiği İran (1980-88) ve Kuveyt (1990-91) işgalleri nedeniyle yüzbinlerce insan yaşamını kaybetti.
2003 yılında Amerika Birleşik Devletleri başkanı George W. Bush ve Birleşik Krallık Başbakanı Tony Blair, Irak'ın kitle imha silahlarına sahip olduğunu ve Saddam'ın El-Kaide ile ilişkileri olduğunu iddia etti.[3] Ardından Amerika Birleşik Devletleri ve Birleşik Krallık öncülüğündeki koalisyon güçleri Irak'ı işgal etti.
Harekâtın başlamasından üç hafta sonra, 9 Nisan 2003 tarihinde başkent Bağdat'ın koalisyon güçlerinin eline geçmesiyle Saddam Hüseyin iktidarı sona erdi, kısa süre sonra da Baas Partisi yasaklandı. Yaklaşık sekiz ay sonra yakalanan Hüseyin daha sonra yargılandı. 5 Kasım 2006'da, 1982'de Duceyl'de 148 Iraklı Şiinin öldürülmesinden sorumlu tutularak idam cezasına mahkûm edildi. 30 Aralık 2006'da asılarak idam edildi.[4]