Ülkü Tamer

Ülkü Tamer (20 Şubat 1937, Gaziantep - 1 Nisan 2018, Bodrum, Muğla), Türk şair, gazeteci, oyuncu ve çevirmen.

Ülkü Tamer
Doğum	20 Şubat 1937(1937-02-20) Gaziantep, Türkiye
Ölüm	1 Nisan 2018 (81 yaşında) Bodrum, Muğla, Türkiye
Milliyet	Türk
Vatandaşlık	Türkiye
Meslek	Şair, oyuncu, çevirmen, yayımcı
Ödüller	Tüm Liste

1950'li yıllarda ortaya çıkan İkinci Yeni şiir akımının önde gelen temsilcilerinden biridir. Yetmişin üstünde kitap çevirmiş, şiir antolojileri hazırlamıştır.

Yaşamı

1937'de Gaziantep'te dünyaya geldi; çocukluğu ve ilköğrenim yılları bu kentte geçti. Ortaöğrenimine İstanbul'da devam etti. Robert Kolej'den 1958 yılında mezun oldu. Genco Erkal ile lisede sınıf arkadaşıydılar. Lise yıllarında şiirleri edebiyat dergilerinde yayımlanmaya başladı. İlk şiiri 1954 yılında Avni Dökmeci'nin yönetimindeki Kaynak dergisinde yayımlandı: "Dünyanın Bir Köşesinden Lucia".

Öğrenimine bir süre Gazetecilik Enstitüsünde devam etti.^[1] 1964-1968 yıllarında oyunculuk yaptı. Milliyet Yayınları'nda danışman-editör olarak çalıştı. Yayıncılık ve çevirmenlik yaptı; Milliyet, Karacan Yayınları'nı yönetti. Milliyet Çocuk ve Sanat Olayı dergilerini çıkardı.^[1]

Şiirleri 1954'ten itibaren Kaynak, Pazar Postası, Yeditepe, Yeni Dergi, Papirus, Sanat Olayı gibi dergilerde yayımladı. İlk şiir kitabı Soğuk Otların Altında 1959'da çıktı. 1963 yılında Tomris Uyar ile evlendi 1 sene sonra çift boşandı.

1950'li yıllarda ortaya çıkan İkinci Yeni şiir akımının önde gelen temsilcilerinden biri oldu. İkinci Yeni'ye, bu akımın ana karakteristikleri oluştuktan sonra dâhil olduğu hâlde, kendine özgü imge dünyası ve süssüz, sade söyleyişiyle dikkati çekti. Çoğunlukla keskin bir ironiyle örülmüş derin acıların ve beşerî trajedilerin dile geldiği şiirlerinde 1970'lerden sonra toplumsal duyarlılıklar da öne çıktı. Yayımladığı yedi şiir kitabını 1986'da "Yanardağın Üstündeki Kuş" (1986) adlı kitapta bir araya getirdi.^[2]

1991 yılında dört öyküsünü içeren "Alleben Öyküleri" adlı öykü kitabını, 1997'de ise "Alleben Anıları" adlı öykü kitabını yayımladı.^[3] Bunu, 1998'de yayımlanan "Yaşamak Hatırlamaktır" adlı anı kitabı izledi. Oyunculuk dönemi anılarını içeren "Bir Gün Ben Tiyatrodayken" 2003'te yayımlandı.

Euripides, William Shakespeare, Anton Çehov, Bertolt Brecht, Arthur Miller, Eugene lonesco, John Steinbeck, T. S. Eliot, Henrik Ibsen gibi yazarlardan otuzun üzerinde oyun çevirdi.^[4] Bu oyunlarının pek çoğu özel tiyatrolarca sahnelendi. Birçok şiir antolojisi de hazırladı.

Edith Hamilton'dan Mitologya çevirisiyle TDK 1965 Çeviri Ödülü'nü kazandı. "İçime Çektiğim Hava Değil Gökyüzüdür" (1966) adlı kitabıyla 1967 Yeditepe Şiir Ödülü'ne, 1979'da çevirileri nedeniyle Macaristan Halk Cumhuriyeti'nce verilen Endre Ady Ödülü'ne, "Alleben Öyküleri" adlı öykü kitabıyla 1991 Yunus Nadi Ödülü'ne, 2014 yılında "Bir Adın Yolculuktu" adlı kitabı ile Melih Cevdet Anday Şiir Ödülü'ne^[5] değer bulundu.

Akciğer kanseri tedavisine devam etmekteyken 1 Nisan 2018 tarihinde Bodrum, Muğla'daki evinde rahatsızlanarak öldü.^[6]

Hakkında yazılanlar

"İkinci Yeni'nin, çağdaş İngiliz şiirini yakından izleyen, çeviriler yapan, Batı etkilerine açık bir şairiydi. Özellikle 1960'ların ikinci yarısında yazdıklarıyla kapalı şiir anlayışının kusursuz örneklerini verdi. Toplumsal sorunlara yönelirken de şiirin düzeyini düşürmedi." (Memet Fuat, 1985)

Eserleri

Şiir

• 1959: Soğuk Otların Altında
• 1960: Gök Onları Yanıltmaz
• 1962: Ezra ile Gary
• 1965: Virgülün Başından Geçenler
• 1966: İçime Çektiğim Hava Değil Gökyüzüdür
• 1974: Sıragöller
• 1981: Seçme Şiirler
• 1986: Antep Neresi
• 1986: Yanardağın Üstündeki Kuş (toplu şiirler)
• 2014: Güneş Topla Benim İçin (Toplu Şiirler) Islık yayınları, ISBN 978-605-9018-13-5
• 2020: Lucia (kitaplarına girmemiş şiirleri)
• 2022: Kediler ve kitaplar (KETEBE)

Öykü

• 1991: Alleben Öyküleri (Yunus Nadi Öykü Armağanı)
• 2016: Tarihte Yaşanmamış Olaylar^[7]

Anı

• 1997: Alleben Anıları
• 1998: Yaşamak Hatırlamaktır
• 2003: Bir Gün Ben Tiyatrodayken

Antoloji

• 1982: Çağdaş Latin Amerika Şiiri Antolojisi

Şarkı sözleri

• Ağıt - Edip Akbayram
• Düşenlere - Grup Yorum
• Gül Dikeni - Ahmet Kaya
• Atlının Türküsü - Zülfü Livaneli^[8]
• Güneş Topla Benim İçin - Zülfü Livaneli
• Memik Oğlan - Zülfü Livaneli
• Üşür Ölüm Bile - Ahmet Kaya
• Beni Bekledinse - Onur Akın

Ödüller

• 1965: TDK Çeviri Ödülü
• 1967: Yeditepe Şiir Armağanı
• 1979: Macaristan Kül. Bak. Endre Ady Ödülü
• 1991: Yunus Nadi Öykü Ödülü
• 2002: Dionysos Şiir Ödülü^[9]
• 2014: Melih Cevdet Anday Şiir Ödülü
• 2014: Çukurova Ödülü
• 2015: Behçet Necatigil Şiir Ödülü