İzmitli Mümtaz

İzmitli Mümtaz, Ahmet Mümtaz Saka(1880?- 1936) İttihat ve Terakki ve Teşkilât-ı Mahsusa üyesi subay.

İlköğretim hayatına İzmit’te başlamış, sonrasında İdadi Mektebi’ni de bitirerek Harbiye Mektebi’ne kaydolmuştur. İttihat ve Terakki erkanı ile ilk temasları da görev aldığı Manastır Merkez Jandarma Taburunda başlamış, İttihat ve Terakki’nin fedai teşkilatının kurucuları arasında bulunmuştur.

Sivri kişiliği nedeniyle yer yer rapor edilen Mümtaz, yüzbaşı rütbesindeyken üçüncü Ordu Süvari Muallimi ve Merkez Kumandan Muavini Kolağası Sedad Bey’i 13 Aralık 1906’da öldürdü. Bu olayın ardından İzmitli Mümtaz askeriyeden atılarak on beş yıl kürek cezası çekmek üzere Akka’ya gönderildi. Bir buçuk yıllık mahkumiyet hayatındayken Jön Türk Devrimi gerçekleşti ve bu sırada çıkarılan genel aftan istifade ederek İstanbul’a döndü.

Rıza Nur, anılarında kendisini öldürmek maksadıyla Talat Paşa tarafından İzmitli Mümtaz’ın görevlendirildiğini iddia etmiştir.

Kuşçubaşı Eşref, Ömer Naci ve Ali Çetinkaya’nın özel isteğiyle İzmitli Mümtaz, Trablusgarp Savaşı’na katılan isimlerden oldu.

Bâb-ı Âli Baskını'nda aktif rol üstlenenlerden biri olan İzmitli Mümtaz, Enver Bey ve yanındakilerle birlikte darbeyi gerçekleştirmiştir.^[1] Yakın arkadaşı Mustafa Necip bu baskında öldürülmüştü. Hemen ardından Edirne’nin geri alınması için cepheye gitti. Edirne’nin kurtuluşu sonrasında fedailer cephe ilerisine giderek orada Ohrili Eyüp Sabri, Resneli Niyazi, Filibeli Hilmi, İskeçeli Arif ile beraber Müslüman ahalinin örgütlenmesiyle uğraşmış ve gerilla taktiğiyle vuruşmaya devam etmişlerdir. Bulgaristan ile İstanbul Antlaşması imzalandıktan sonra ise Süleyman Askerî’nin gözetiminde, Batı Trakya’daki Müslümanların Doğu Trakya ve Anadolu’ya yerleştirilmesi çabası içinde oldu.

Mahmud Şevket Paşa suikastle öldürüldükten sonra Paşa’nın katillerini Cemal Paşa, Kuşçubaşı Eşref, Topçu İhsan, Hüsrev Sami ve Yakub Cemil ile beraber canlı olarak ele geçirdiler.

I.Dünya Savaşı’nda Osmanlı adına işler kötüye gidince Yakub Cemil, Sapancalı Hakkı, Atıf Kamçıl, Binbaşı Hüsamettin ve Yenibahçeli Şükrü gibi isimlerle bir araya gelip hükümetten bağımsız olarak Romanya’da gizlice İngilizlerle görüştüler. Fakat planları çok geçmeden Talat Bey tarafından duyuldu ve olayların boyutları olduğundan daha da ileri taşınarak ciddi bir mesele haline getirildi. Grubun tamamı tutuklanarak yargılandılar. Yakup Cemil Bey idam ile diğerleri ise sürgün ile cezalandırıldılar. İzmitli Mümtaz ise memuriyete getirildi. İşgal yıllarındaysa olay çıkarsa potansiyeli nedeniyle İngilizler tarafından Malta sürgüne gönderildi. Sürgünden döndükten sonra bir daha aktif siyasette yer almak istemedi.^[2]