En İyi Sorular
Zaman Çizelgesi
Sohbet
Bakış Açıları
Şulaveri-Şomu kültürü
Vikipedi'den, özgür ansiklopediden
Remove ads
Şulaveri-Şomu kültürü, günümüz Gürcistan, Azerbaycan ve Ermenistan topraklarında ve Kuzey İran'ın bazı bölgelerinde bulunan Geç Neolitik / Eneolitik bir kültürdür.[1] Bu kültürün en eski kalıntıları Gürcistan'da tespit edilmiştir ve M.Ö. 6. binyıl başlarına uzanmaktadır. Şulaveri-Şomu kültürü, bilinen en eski Neolitik kültürlerden biri olarak kabul edilir.[1][2]
Remove ads
Ana Sit
'Şulaveri-Şomu' adı, 1925'ten beri Gürcistan Cumhuriyeti'ndeki Şulaveri kasabasından ve Azerbaycan'ın Agstafa Bölgesinde Şomu Tepelerin'den gelmektedir. Bu iki yer arasındaki mesafe sadece 70 km'dir.
Şulaveri-Şomu kültürü Batı Azerbaycan'daki Şomutepe, Babadervis sahalarındaki kazılar sırasında I. Narimanov (1958-1964'te) ve Doğu Gürcistan'daki Şulaveris Gora'da A.I. Dzhavakhisvili ve T.N Chubinishvili (1966-1976'da) tarafından keşfedilmiştir.[3] Bu sitelerden yapılan keşifler, aynı kültürel özelliklerin Küçük Kafkasya dağlarının kuzey eteklerinde yayıldığını ortaya koymuştur.[4]
Remove ads
Öncesi
Özetle
Bakış açısı
Şulaveri-Şomu kültürü, MÖ 6-5. Binyılı kapsar. Alanlarda bulunan maddi kültür örneklerine göre nüfusun ana faaliyetlerinin tarım ve üreme olduğunu göstermektedir.[4] Şulaveri kültürü, MÖ 4000–2200 civarında bu alanda gelişen Karazkültüründen önce gelir. Daha sonra, Orta Tunç Çağı döneminde (MÖ 3000-1500 civarı), Trialeti kültürü ortaya çıktı.[5] Doğu Gürcistan'ın Sioni kültürü muhtemelen Şulaveri'den Kura-Aras kültür kompleksine geçişi temsil ediyor.[6] Kerpiç yuvarlak, oval ve yarı oval mimari yapı bu kültür için tipiktir. Binalar kullanım amaçlarına göre farklı boyutlardadır. Çapları 2 ila 5 m arasında değişmektedir. Bazıları yaşam alanı olarak kullanılırken, daha küçük binalar depolama alanı olarak (1–2 m çapında) kullanılmıştır.[3] Azerbaycan'daki Şomutepe ve Gürcistan'daki Şulaveri'de yapılan kazılar sırasında araştırmalarda söz konusu olmuştur. Özellikle son yıllarda Göytepe'deki arkeolojik araştırmalar sonucunda, Şulaveri-Şomutepe kültürünün MÖ 7. binyılın ve 6. binyılın ikinci yarısına ait olduğu tespit edilmiştir. Şulaveri-Şomutepe alanları ilk olarak Eneolitik çağa atfedilse de, şimdi Hramis Didi-Gora ve Arucho I'de olduğu gibi metal nesnelerin keşfedildiği üst katmanlar dışında Neolitik çağın maddi ve kültürel bir örneği olarak kabul edilmektedir.[3][7]
Remove ads
Maddi Kültür
Şulaveri-Şomu kültürü, yuvarlak kerpiç mimarileri, evcil hayvanların yetiştirilmesi ve tahıl yetiştirilmesi ile ayırt edilir.[3] Obsidyenden yapılmış oyulmuş süslemeler, bıçaklar, yanıklar ve sıyırıcılar, kemik ve boynuzdan yapılmış aletler,[3] nadir bulunan metal eşya örnekleri, buğday, tırtıl, arpa ve üzüm gibi bitki kalıntıları ile Kazılar sırasında hayvan kemikleri (domuzlar, keçiler, köpekler ve sığırlar) bulunmuştur.[4] Alanlarda bulunan, çoğunlukla oturmuş kadınların antropomorfik figürinleri, doğurganlık kültüyle ilgili dini amaçlar için kullanılan öğeleri temsil etmektedir.[3] Şulaveri-Şomu bölgelerinde ortaya çıkan havanlar esas olarak bazalt (% 50), metamorfik kayaçlar (% 34) ve kumtaşlarından (% 11) yapılmıştır.[3] Toprak kil üretiminde bölgesel kil kullanılmıştır. Bazalt ve grog, daha sonra bitkisel materyaller çömlekçilikte temper olarak kullanılmıştır.[4] Şulaveri-Şomu'da seramik üretim seviyeleri:[3]
| I. Aşama | Çıkıntı tabanı olan kaba tencereler |
| II. Aşama | İnce bezemeli çanak çömlek |
| III. Aşama | Düz tabanlı kaba renkli ve süslü seramikler |
| IV. Aşama | Boyalı tencere |
| V. Aşama | İnce kırmızı cilalı seramik |
En eski üzüm
Dünyadaki üzümlere ilişkin en eski kanıtlar, Gürcistan'ın güneydoğusundaki Marneuli Belediyesi'ndeki Shulaveri gora alanının yakınındaki genel "Shulaveri bölgesi" nde bulunmuştur. Özellikle, en son kanıtlar aynı bölgedeki Imiri köyü yakınlarındaki Gadachrili gora'dan gelmektedir.[8]
Coğrafi bağlantılar
Shulaverian malzeme kültürünün karakteristik özelliklerinin çoğunun (dairesel kerpiç mimarisi, plastik tasarımla süslenmiş çömlekçilik, antropomorfik kadın figürinleri, uzun prizmatik bıçakların üretimine vurgu yapan obsidyen endüstrisinin) Yakın Doğu Neolitik (Hassuna) kökenine sahip olduğuna inanılmaktadır.[9] Kemiğe dayalı enstrümanların teknolojisi ve tipolojisi Orta Doğu Neolitik malzeme kültürüne benzer. Shomutepe'de bulunan 2 küçük içi boş olan bir el değirmeni, Khramisi Didi-Gora'da tespit edilene benzer. Makrolitik araçlar ile hardal kullanımı arasındaki benzerlikler Shulaveri-Shomu kültürünü Halaf kültürüne daha da yakınlaştırır. Suriye'deki Shulaveri-Shomu sahalarında ve Tell Sabi Abyad'ın Geç Neolitik tabakalarında bulunan havaneli ve harçlar da birbirine benzemektedir.[3]
Remove ads
Ayrıca bakınız
Kaynakça
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads