En İyi Sorular
Zaman Çizelgesi
Sohbet
Bakış Açıları
Adıyaman'ın ilçeleri
Vikimedya liste maddesi Vikipedi'den, özgür ansiklopediden
Remove ads
Adıyaman ilinde bulunan ilçeler şunlardır:
.svg)
Etimoloji
Özetle
Bakış açısı
Samsat
Kuruluş tarihi çok eskilere dayanan Samsat'a Sümerler zamanında “Semizata” dendiği rivayet edilmektedir. Mısırların ise yine Samsat'a “Şamşuata” (?) veya “Şemşiata” (?) dediği rivayet edilmektedir. Ancak kentin adını Kommagene krallarından I. Antiochos Epiphanes'in dedesi olan Kral Samos'tan almış olduğu düşünülmektedir. Bu ismin manasının ne olduğu bilinmemekle birlikte antik çağlardan itibaren Samsat ismi muhtemelen Kral Samos'tan dolayı “Samasota”, “Samusat”, “Şimsat” “Simisat” adıyla adlandırılmıştır. Samsat adının Süryanice ve İbranice isminin “Simsat” (Şimsat) olduğu ve bu ismin “Güneş” “Güneş Diyarı” manalarına geldiği söylenmekle birlikte bunun yanlış olduğu kanatindeyiz. Çünkü Orta Çağın ilk dönemlerinde IV. asrın başlarında Ermeniler Hristiyanlığı kabul etmeden önce ateşperest idiler. Hristiyanlığın ilk dönemlerinde bu eski dinlerini muhafaza etmiş olan Ermenilere “Arevebaşt” (yani güneşe tapınan) veya “Arevorti” (güneşin oğlu) deniliyordu. Bunların XIV. Asıra kadar yoğun olarak yaşadıkları en önemli merkez Samsat'tı. Bu yüzden güneş diyarı değil de güneşe tapanların memleketi olarak bilinmelidir. İslam fetihleriyle birlikte “Samosata” ismi Arap şivesine uydurularak artık “Sümeysat” olarak adlandırılacaktır. Osmanlıların son dönemlerinden itibaren günümüze kadar olan dönemde ise “Sümeysat” adı değişerek günümüzdeki kullanılan “Samsat” halini almıştır.
Kâhta
Bilge Umar bu ismin Süryanice'den geldiğini belirtmektedir. Bu yörede bir zamanlar önemli miktarda Süryani yaşamış olduğundan onun bu düşüncesini paylaşmaktayız. Süryani Mihael'de bu isim “Gaktai” olarak geçmektedir. Abu'l Faraç'ta ise Kâhta ismi “Kahti” olarak geçmektedir. Honigman ise bu isimlerden başka “Kjakta” kelimesini eserindeki haritada göstermiştir. Ermeniler bu yeri “Gakhta” olarak Arap tarihçileri ise “Kâhta” olarak adlandırmışlardır. Kürtçe Gexte denildiği gibi ayrıca Kolik de denmektedir. John Freely ise kentin Kâhta'nın ismini almadan önce MÖ 3. yüzyılın ortalarında Kommagene Kralı Arsemes tarafından kente verilen “Arsemia” isminden başka bu şehir içinde “Nymhaeum Kenti” olduğunu dolayısı ile böyle bir isminin de olduğunu söylemektedir. Bu isim şehrin yanından geçen Nymphaios (Kâhta) Çayı'n dan gelmiş olmalıdır. Nympha Yunan Mitolojisinde su ve orman perilerine verilen isimdi. O halde bu kentin ismi “su perisi kenti” veya “orman perisi” kenti olmalıdır.
Gerger
Gerger ilçesi ve Gerger kalesi çok eski olmakla birlikte, kale birlikte büyük ihtimalle Kommagene Krallığı döneminde yapılmış veya tamir görmüştür. Çünkü kalenin duvarlarında bu dönemden kalma bir yazıt vardır. Gerger ismi büyük olasılıkla Ermenice "büyük taş yapı veya heykel" anlamına gelen Gargar sözcüğünden gelmiştir. Bir başka rivayete göre Gerger adının kaynağı Kerkük'den Adıyaman'a iskan edilmis bir Karakeçili Türkmen aşiretidir. Gergerler dünya çapında yayılmış eski bir sülaledir. Gerger soyadı bazılarına göre Kerkük'de bulundukları bölgenin adidir. Urfa'ya yerleşmiş aşiret mensuplarının soyadları Gerger, Gergerli ya da Gergerlioğlu olmakla beraber bu adın kaynağının Kerkük'teki Gerger mi, yoksa bugünkü Gerger ilçesi mi olduğu açık değildir.
Besni
İlçenin adı antik çağda “Ostacuscum” du ve bu kent Kommagene krallığının beş önemli kentinden biri idi. Besni, Abu'l Farac'da “Bet Hesne”, Süryani Mihael'de ise “Beit Hesna” olarak ismlendirilmiştir. Her iki şekil de Süryanice olup "Hesna yurdu" anlamındadır. Kentin adı Urfalı Mateos'ta “Behesni”, İslami kaynaklarda ise “Bihisni” olarak geçmektedir. Honigmann “Bahasna” şeklinde kaydetmiştir.
Çakırhöyük (Keysun)
Çakırhöyük ismi Keysun isminin sonradan cumhuriyet döneminde değiştirilen şeklidir. Ama tarih boyunca bu yer “Kişum”, “Kaysum”, ”Cesum”, “Kaeasun”, “Kesun”, “Keasun” olarak adlandırılmıştır. Süryani Mihael ve Mateos'da “Keysun”, “Kaysun” Grigor'un Urfalı Mateos’un zeylinde ise “Gison” olarak geçer ve “Güzel” manasında olduğu açıklanmaktadır. Keysun ismi tarihçiler tarafından genellikle Maraş-Göksun ile karıştırılmaktadır. Süryanice “Kayşum”, Arapça “Kaysum”, Rumca “Kaesoun” veya “Kessounion”'dur. Burası Gaziantep ile Besni arasındadır.
Gölbaşı
Bugünkü İnekli köyünün eski ismi ve bir zamanlar önemli bir ilk çağ kenti olan “Adata” idi. Honigmann'da “al-Hadas”, “Hadata”, olarak vermiştir.[1]
Remove ads
Kaymakamlar
Görevde olan vali ve kaymakamları aşağıdaki tabloda gösterilmiştir. (Mayıs 2025)
| Adıyaman İli Görevdeki Vali ve Kaymakamlar[2] | ||||||
| İl-İlçe | Vali-Kaymakam | |||||
| Adı | Sınıfı[3] | Adı | Doğum yeri-yılı | Atanma | Öğrenimi | Önceki Görevi |
| Vali | 4 | Dr. Osman Varol | 1976-İzmir | Haziran 2023/312 | Ankara SBF/9 Eylül-Nottingham(YL)/
Southampton (Dr) |
Ağrı Valisi |
| Besni | 3 | Ahmet Oguz ASLAN/ | 1986-Tekman | Mayıs 2025/205 | Ankara Ü.-SBF-SB ve Kamu Y. | Göynük Kaym. |
| Celikhan | 6 | Özgür PELVAN | ..-Eskişehir | Mayıs 2025/205 | And.Ü-İİBF-İktisat/ÇE.End.İ-
Adalet/Polis Akd.(YL) |
Yunak Kaym. |
| Gerger | 6 | Mesut BOLAT | 1988-K.maraş | Tem.2024/187 | ODTÜ-İktisat | Kys.Pınarbaşı K. |
| Gölbasi | 3 | Kadir ALGIN | 1989-Menderes | Mayıs 2025/205 | Gazi Ü.-İİBF | Kelkit Kaym. |
| Kahta | 3 | M.Üsame SOSYAL | 1988-Adana | Tem.2024/187 | Sütçü İmam Ü.-Kamu Yönetimi | Şanlıurfa Vali Y. |
| Samsat | 6 | Hasan İnanç GÖKÇAYIR | ..-Mersin Yenişehir | Mayıs 2025/205 | Pamukkale-SBF-SB ve Kamu Y. | Çamardi Kaym. |
| Sincik | 6 | |||||
| Tut | 6 | Celal GÜNGÖR | 1988-Elazığ | Mayıs 2025/205 | 18 Mart Ü.-Biga İİBF-İşletme | Duragan Kaym. |
Remove ads
Belediyeler
Özetle
Bakış açısı
Belediye Başkanları
31 Mart 2024 Yerel seçimleri sonucu seçilerek göreve başlayan ilçe belediye başkanlıklarının bilgileri aşağıdadır.[4]
| Mart 2024 Seçimlerine göre Adıyaman Belediye Başkanları | |||||
| İlçe | Adı | Partisi | Oy oranı | Doğum | Öğrenimi |
| Adıyaman M | Abdurrahman Tutdere | CHP | 49,74 | 1976-Adıyaman | Erzincan Ünv.-Hukuk |
| Besni | Reşit Alkan | AK PARTİ | 38,82 | 1972-besni | Anadolu Ü.-H.İlişkiler |
| Çelikhan | Mahmut Şahin | DEVA | 33,65 | ||
| Gerger | Erkan Aksoy | AK PARTİ | 55,16 | 1987-Gerger | Gerger Lisesi |
| Gölbaşı | İskender Yıldırım | CHP | 40,31 | 1978-Gölbaşı | Gölbaşı Lisesi |
| Kahta | Memet Can Hallaç | AK PARTİ | 35,73 | 1965-Kahta | Gazinatep Ü.-İnş.Müh./İng.(YL) |
| Samsat | Halil Fırat | AK PARTİ | 70,83 | 1980-Samsat | Anadolu-Yerel Yönetimler |
| Sincik | Mehmet Korkut | AK PARTİ | 57,33 | 1977-Sincik | Anadolu-Uluslararası İlişkiler |
| Tut | Ercan Öncebe | AK PARTİ | 50,28 | 1965-Tut | İşletme Lisans |
| Mart 2024 Seçimlerine göre Adıyaman Belde Başkanları | ||||||
| Belde | İlçe | Adı | Partisi | Oy oranı | Doğum | Öğrenimi |
| Yaylakonak | Adıyaman M | Abuzer Aydın | CHP | 58,88 | ||
| Kömür | Adıyaman M | Hasari Talaş | CHP | 34,44 | ||
| Çakırhüyük | Besni | Miktat Çetin | MHP | 50,49 | 1960-Çakırhüyük | Ortaokul |
| Kesmetepe (1) | Besni | İbrahim Karademir | AK PARTİ | 58,74 | ||
| Köseceli | Besni | Veysel Korkmaz | CHP | 50,82 | ||
| Suvarlı | Besni | Haydar Sert | DEVA>AK P. | 41,49 | ||
| Şambayat | Besni | Nejdet Arıcı | CHP | 45,08 | ||
| Pınarbaşı | Çelikhan | Hüseyin Uzun | DEM | 53,46 | ||
| Balkar | Gölbaşı | Orhan Orhan | AK PARTİ | 55,22 | 1965-Balkar | İlkokul |
| Belören | Gölbaşı | Mahmut Turan | AK PARTİ | 66,11 | 1968-Gölbaşı | Gölbaşı İmam-Hatip Lisesi |
| Harmanlı | Gölbaşı | Ali Azık | AK PARTİ | 40,90 | ||
| Bölükyayla | Kahta | Mehmet Turan | AK PARTİ | 52,06 | ||
| Akıncılar | Kahta | İsmet Çetinkaya | AK PARTİ | 74,30 | 1950-Akıncılar | Lise |
| İnlice | Sincik | Abuzer Yakan | MHP | 54,81 | ||
Besni Suvarlı Belediye Başkanı Haydar Sert, seçimi DEVA Partisi adayı olarak kazanmış, 19 Şubat 2025 tarihinde AK Parti'ye geçmiştir.[5]
Belediye Meclisleri
Adıyaman İl Genel Meclisi üye sayısı 30'dur. Adıyaman Belediyesi meclisi üye sayısı ise 31'dir. İlçe belediyelerinin toplam üye sayısı 257'dir.
Belediye Meclis üyelerinin sayıları ilçenin son nüfus sayımına göre 9 ile 55 üye olarak belirlenir.
İl genel meclisi ve belediye meclisi üyelikleri için yapılan seçimlerde, onda birlik baraj uygulamalı nispi temsil sistemi, belediye başkanlığı seçiminde ise çoğunluk sistemi uygulanır İl genel meclisi ve belediye meclisi üye sayıları ilçe nüfusuna göre, kontenjandan kalan sayıların partilere dağılımı ise D'Hondt Sistemine göre belirlenir (Kanun:2972-Madde:23)
| Adıyaman Belediye Meclisleri ve İl Genel Meclisi Üye Sayıları | |||||||||||||||||
| İlçe/Belde | Belediye meclisleri üye sayıları (31 Mart 2024 ) | İl Genel Meclisi üye s. | |||||||||||||||
| İlçe | Belde | Üye S. | AK P. | CHP | MHP | YR | DEM | Deva | SP | Hüda | DSP | TİP | GP | Üye S. | AK P. | CHP | MHP |
| Adıyaman | Merkez | 31 | 10 | 19 | 2 | 7 | 4 | 3 | |||||||||
| Yaylakonak | 9 | 7 | 2 | ||||||||||||||
| Kömür | 9 | 4 | 2 | 3 | |||||||||||||
| Besni | 15 | 8 | 6 | 1 | 5 | 3 | 2 | ||||||||||
| Çakırhüyük | 9 | 4 | 5 | ||||||||||||||
| Kesmetepe | 9 | 6 | 3 | ||||||||||||||
| Köseceli | 9 | 5 | 4 | ||||||||||||||
| Suvarlı | 9 | 4 | 5 | ||||||||||||||
| Şambayat | 9 | 3 | 6 | ||||||||||||||
| Çelikhan | 9 | 4 | 3 | 2 | 2 | 2 | 0 | ||||||||||
| Pınarbaşı | 9 | 3 | 6 | ||||||||||||||
| Gerger | 9 | 6 | 3 | 2 | 2 | 0 | |||||||||||
| Gölbaşı | 15 | 5 | 8 | 2 | 3 | 2 | 1 | ||||||||||
| Balkar | 9 | 6 | 3 | ||||||||||||||
| Belören | 9 | 8 | 1 | ||||||||||||||
| Harmanlı | 9 | 6 | 3 | ||||||||||||||
| Kahta | 25 | 17 | 4 | 4 | 5 | 5 | |||||||||||
| Bölükyayla | 9 | 6 | 3 | ||||||||||||||
| Akıncılar | 9 | 9 | |||||||||||||||
| Samsat | 9 | 9 | 2 | 2 | 0 | ||||||||||||
| Sincik | 9 | 6 | 3 | 2 | 1 | 1 | |||||||||||
| İnlice | 9 | 3 | 6 | ||||||||||||||
| Tut | 9 | 5 | 4 | 2 | 1 | 1 | |||||||||||
| Adıyaman ili | 257 | 125 | 71 | 21 | 8 | 8 | 8 | 5 | 4 | 3 | 2 | 2 | 30 | 21 | 8 | 1 | |
Remove ads
Nüfus
Özetle
Bakış açısı
Güncel Nüfus Değerleri (TÜİK 6 Şubat 2025 verileri[6])
Adıyaman İli Nüfusu: 611.037'dir. Bu nüfusun %73,72'si şehirlerde yaşamaktadır (2024 sonu). İlin yüzölçümü 7.337 km2dir. İlde km2ye 83 kişi düşmektedir. (Bu sayı merkez ilçede 160'tır.)
Büyük deprem sonrası 2023 yılı il nüfusu 31.191 kişi (-%4,99) azalmış, 2024 yılında il nüfusu %1,0 oranında artmıştır. Nüfusu en çok artan ilçe: Merkez ilçe (%2,12), nüfusu en çok azalan ilçe: Gerger (-%4,0)
06 Şubat 2025 TÜİK verilerine göre 9 ilçe, 23 belediye, bu belediyelerde 175 mahalle, ayrıca 454 köy bulunmaktadır.
| 2024 yılı sonunda Adıyaman ili ve ilçelerinin yerleşim yeri ve nüfusla ilgili sayısal bilgileri[7] | ||||||||||||
| İlçe | Nüfus
2023 |
Nüfus
2024 |
Fark | Nüfus
Artışı % |
Belediye
Sayısı |
Mahalle
Sayısı |
Köy
Sayısı |
Köy
Nüfusu |
Şehir
nüfusu |
Şehirde
oturan % |
Alanı
km2[8] |
km2'ye
düşen kişi |
| Besni | 76.415 | 75.849 | -566 | -0,74 | 6 | 37 | 67 | 27.099 | 48.750 | 64,27 | 1235 | 61 |
| Çelikhan | 14.856 | 14.641 | -215 | -1,45 | 2 | 17 | 20 | 2.878 | 11.763 | 80,34 | 444 | 33 |
| Gerger | 15.679 | 15.052 | -627 | -4,00 | 1 | 4 | 45 | 12.226 | 2.826 | 18,77 | 668 | 23 |
| Gölbaşı | 47.876 | 47.983 | 107 | 0,22 | 4 | 17 | 30 | 12.794 | 35.189 | 73,34 | 800 | 60 |
| Kahta | 132.303 | 134.524 | 2.221 | 1,68 | 3 | 25 | 102 | 35.514 | 99.010 | 73,60 | 1274 | 106 |
| Merkez | 284.839 | 290.883 | 6.044 | 2,12 | 3 | 49 | 136 | 52.489 | 238.394 | 81,96 | 1814 | 160 |
| Samsat | 6.898 | 6.756 | -142 | -2,06 | 1 | 4 | 16 | 2.979 | 3.777 | 55,91 | 319 | 21 |
| Sincik | 16.477 | 16.016 | -461 | -2,80 | 2 | 15 | 24 | 8.713 | 7.303 | 45,60 | 495 | 32 |
| Tut | 9.635 | 9.333 | -302 | -3,13 | 1 | 7 | 14 | 5.885 | 3.448 | 36,94 | 290 | 32 |
| Adıyaman | 604.978 | 611.037 | 6.059 | 1,00 | 23 | 175 | 454 | 160.577 | 450.460 | 73,72 | 7339 | 83 |
Yıllara göre ilçe nüfusları
Remove ads
Konum
| Konum Bilgileri | ||||||
| İlçe | Kuruluş Yılı[25] | Önceden bağlı olduğu ilçe | Alanı km²[26] | Rakım mt. | Merkeze Uzaklık km[27] | Ulaşan Yollar[27] |
| Adıyaman Merkez | 1.814 | 701 | D.360-04, 02.01 | |||
| Besni | Cumh.önce | 1.235 | 902 | 44 | D.850-12, 02.54 | |
| Çelikhan | 1954 | Malatya merkez | 444 | 1.388 | 57 | Adıyaman=>02.01, D.850-10=>44.51 |
| Gerger | 1954 | Pütürge | 668 | 750 | 100 | D.360-05=>02.05 |
| Gölbaşı | 1958 | Besni | 800 | 902 | 63 | D.360-04, D.850-11 |
| Kahta | Cumh.önce | 1.274 | 724 | 35 | D.360-05=>02.04 | |
| Samsat | 1960 | Merkez | 319 | 593 | 47 | D.360-05=>02.25 |
| Sincik | 1990 | Kâhta | 495 | 1.373 | 69 | D.360-05=>02.03 |
| Tut | 1990 | Besni | 290 | 929 | 59 | D.360-04=>02.53 |
| ADIYAMAN | 1954 | MALATYA | 7.337 | |||
Remove ads
Ayrıca bakınız
Kaynakça
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads