Akçadağ

Akçadağ, Malatya'nın bir ilçesidir.

Akçadağ
İlçe
Türkiye'de bulunduğu yer
İlçe sınırları haritası
Ülke	Türkiye
İl	Malatya
Coğrafi bölge	Doğu Anadolu Bölgesi
İdare
• Kaymakam	Adem Topaca
• Belediye başkanı	Hasan Ulutaş (AK Parti)
Yüzölçümü
• Toplam	1192 km²
Rakım	1050 m
Nüfus  (2018)
• Toplam	35.359
• Kır	-
• Şehir	28.709
Zaman dilimi	UTC+03.00 (TSİ)
İl alan kodu	422
İl plaka kodu	44
Resmî site Akçadağ Kaymakamlığı Akçadağ Belediyesi

Tarihçe

Erken dönem

Tarihi eski dönemlere uzanan ilçede ilk yerleşim MÖ 111'de Tunç Çağı devrinde başlamış, Geç Hitit, Roma ve Bizans devirlerinde devam etmiştir. Bu devirlerin yörede yaşandığı, Akçadağ ilçe merkezinde yer alan Akçadağ Höyük ve Akçadağ kasabasında yer alan Ören Höyük ile Akçadağ Ören Kasabası yolu üzerinde bulunan İkinciler Höyük'te yapılan yüzey çalışmalarıyla belirlenmiştir. İlçe Müslüman-Arap devletlerinin kendilerini güvenlik altına alarak Bizans saldırılarından korunmak için paralı askerler ve Türkmen ailelerin yerleştirilmesiyle Anadolu'da Türklerle tanışan ilk yerleşim yerlerinden biridir.

Osmanlı Dönemi

İlçe Osmanlı döneminde de yerini korumuş ve Kürne ve Kürecik bölgelerinde çıkan isyanlar nedeniyle Osmanlı Devleti hükümdarı 2. Abdülhamit tarafından Hamidiye Kışlası kurulmuş Sultan Abdülhamit'in Doğu Anadolu'da meydana getirdiği bu alaylar çerçevesinde köy Osmanlı ordusuna at ve zahire yetiştirmiştir.

Akçadağ, Osmanlı devrinde tahminen 1850 yıllarında bugünkü Levent bucağında teşkilatlandırılmış, 1858 yılında da ilçe merkezi şimdiki yerine Arga'ya nakledilmiştir.

Coğrafya

Akçadağ'ın Malatya'ya uzaklığı 35 km'dir. İlçenin deniz seviyesinden yüksekliği 925 metredir. İlçe dağlık ve ovalık bir konumda olup karasal iklim etkisindedir.

İlçenin batı ve kuzeybatısında 850 ile 1660 rakımları arasında, ilçenin doğusunda Malatya merkez ilçesi, güneyinde Yeşilyurt ve Doğanşehir ilçeleri, batısında Kahramanmaraş iline bağlı Elbistan ilçesi kuzeyinde Darende ve Hekimhan ilçeleri bulunmaktadır.

Nüfus ve idari yapı

Yıl	Toplam	Şehir	Kır
1927[1]	37.294	1.770	35.524
1935[2]	41.390	2.049	39.341
1940[3]	45.724	2.689	43.035
1945[4]	48.111	3.540	44.571
1950[5][a]	32.630	2.858	29.772
1955[6]	37.316	4.552	32.764
1960[7]	42.235	5.121	37.114
1965[8]	47.036	5.995	41.041
1970[9]	53.439	7.540	45.899
1975[10]	54.463	7.366	47.097
1980[11]	57.463	9.548	47.915
1985[12]	57.638	10.285	47.353
1990[13]	51.226	10.839	40.387
2000[14]	48.670	13.432	35.238
2007[15]	29.940	8.427	21.513
2008[16]	33.431	8.948	24.483
2009[17]	31.983	7.762	24.221
2010[18]	30.114	7.564	22.550
2011[19]	29.858	8.081	21.777
2012[20]	28.206	7.055	21.151
2013[21]	32.260	32.260	veri yok
2014[22]	29.573	29.573	veri yok
2015[23]	27.437	27.437	veri yok
2016[23]	26.561	26.561	veri yok
2017[23]	26.058	26.058	veri yok
2018[23]	35.359	35.359	veri yok
2019[23]	29.064	29.064	veri yok
2020[23]	28.709	28.709	veri yok

Not: Büyükşehir yasası nedeniyle köyler mahalle statüsüne geçtiğinden 2013'ten itibaren kır nüfusu tabloda yer almamıştır.

Bağlı köy ve bucaklar

İlçenin Kürecik ve Levent olmak üzere 2 bucağı; Merkez, Bahri, Ören ve Yukarı Kozluca olmak üzere 4 belediyesi, 9 mahallesi, 72 köyü ve 169 mezrası vardır.

Eğitim ve kültür

Eğitim ve kültürel faaliyetler ile halkın büyük şehirlerle fazla ilişki kurması, çok sayıda vatandaşın Avrupa ülkelerine işçi olarak gitmesi, ilçenin kısıtlı olan sosyal hayatını modern hale getirmiştir. Okuma yazma oranı %98 gibi yüksek bir rakama ulaşmıştır.

Tarihi yerler

İlçe, tarihî eser bakımından, eski konaklama merkezleri olan han kalıntıları açısında zengindir. Bunlardan Sarıhacı, Bekiruşağı ve Esenbey köylerinde, yine Kürecik bucağına bağlı Düvencik Köyü (güneşli) civarındaki Hititler devrinden kalma Ferik Kalesi ve kaya manzaraları sayılabilir.

Gezilebilecek yerler

Başpınar, Akpınar, Karadağ eteklerinde Yaylımlı Köyü Humarağılı Mezrası yakınlarında yaklaşık 3 metre çapındaki yapay mağara (yerel halk arasında "Gâvur Kayası" olarak bilinir) ile Sultansuyu gezilebilecek yerler arasında sayılabilir.

Ekonomi

İlçe sınırları içerisinde TİGEM'e bağlı Sultan Suyu üretme Çiftliği mevcut olup, bu çiftlikte tarım ve meyvecilikle birlikte hayvancılık yapılmaktadır. Türkiye'nin ünlü yarış atları burada yetiştirilmektedir. Çiftçiliğin her türlüsüyle uğraşılmaktadır ve aile ekonomisi genellikte tarıma dayanmaktadır. Burada çalışan insanlar dışında yerli halkın %75,3'ü geçimini kayısıdan temin etmektedir. Dünya kayısı üretiminin %80'i Türkiye'den ve bu üretimin tamamı Malatya'dan sağlanmaktadır. Malatya'da yetişen kayısının hem şeker oranı hem kilo bazındaki değeri açısından hem de her sene Malatya ilinde düzenlenen kayısı festivalinde 1. olmasından dolayı ilçe ekonomisi için büyük önem arz etmektedir.

Notlar

1. Doğanşehir ilçesinin kurulması ile nüfus azalmıştır.