Aldacı

Aldacı, Türk ve Altay mitolojisinde Ölüm Tanrısı. "Aldaçı Han" olarak da bilinir. Yeraltı tanrısı Erlik'in insanların canını alması için yeryüzüne gönderdiği^[1] ve onun elçisi olduğuna inanılan kötü ruh. Ölüm meleği. İslamiyet sonrası Azrail ile özdeşleşmiştir.

Ölüm ve Aldacı

Ölüm, bir varlığın canlılığını yitirmesi, ruhun bulunduğu bedeni dönmemek üzere terk etmesi şeklinde açıklanır. Türklerde ruhun insan bedenini uyku halindeyken ya da hastayken de terk ettiği düşünülürdü. Tinin (ruhun) bu hareketli kısmına Süne adı verilir. Aldacı ise tinin hareketsiz kısmını (Sür) alarak götürür ve yaptığı bu yolculukta kendisine eşlik eder. Eski Türkler ölümün bir son olmadığına, ölümden sonra yaşama ve ahirete inanırlardı. Sonbahar ise doğanın ölümü demektir. Ölüm bilinmezlik ve gizemdir. Türklerde ölümle ilgili pek çok gelenek vardır. Örneğin ölen birinin ardından yas tutulurken, ölünün kıyafetleri ortaya yığılır ve fakir fukara bunlardan istediğini alır. Bu kıyafet yığınına "Soyha" adı verilir.

Etimoloji

(Al/Hal) kökünden türemiştir. Almak veya aldamak (kandırmak) kökünden gelir. Altaçu kandıran, hile yapan demektir. Aldah fiili Moğolcada kaybetmeyi^[2] belirtir. Alda sözcüğü Eski Altay ve Moğol dillerinde anlamak, kavramak (Tunguz dillerinde ise Aldan biçimiyle) derinlik anlamları içerir.