Anaerkillik

Anaerkillik, toplumda kadının, özellikle "ana"nın etkin (baskın-başat) olma hâlidir. Matriarka veya maderşahilik olarak da adlandırılan bir tür toplumsal örgütlenme düzenidir. Bu düzenin temelini kadının üstünlüğü fikri oluşturur; soy kadınlar tarafından belirlenir, hakimiyet kadınlarındır. Bu toplumlarda kadınlara erkeklerden daha çok saygı gösterilir. Bu kadın üstünlüğü ilkesi etrafında, toplumun kültürü, adetleri, inancı ve mitolojisi, ataerkil düzenli toplumunkinden farklı bir biçim oluşturur.

Mosuolar, sık sık "anaerkil" olarak nitelendirilmiş^[1] anasoylu bir toplum yapısının hakim olduğu bir etnik gruptur.

Anaerkillik kelimesi Türkçe kökenlidir. Türkçeye Fransızcadan geçmiş olan ve batı dillerinde anaerkillik manasında kullanılan matriarka kelimesi ise Latince mater (anne) ve Yunanca achein (hükmetmek) kelimelerinden türemiştir. Anaerkilliğe dayanan, ana erki temelli olan oluşumlara "anaerkil", "maderşahi" veya "matriarkal" denir.

Çoğu zaman anaerkillik ile karıştırılan çeşitli terimler vardır; jinekokrasi (kadınların yönetimi) ve matrilokalite (evlilikte kadın veya anne tarafına yerleşme) bu terimlerden bazılarıdır.

Modern dünyada anaerkilliğin hakim olduğu toplumlar çok az bulunmaktadır. Bazı tarihçilere göre ataerkillik (partiyarka) dünya toplumlarına egemen olmadan önce anaerkil toplumlara daha sık rastlamak mümkündü.

Ayrıca bakınız

• Anasoyluluk
• Ataerkillik

İlgili kitaplar

• Czaplicka, Marie Antoinette, Aboriginal Siberia, a Study in Social Anthropology (Oxford: Clarendon Press, 1914)
• Finley, M.I., The World of Odysseus (London: Pelican Books, 1962)
• Goldberg, Steven, Why Men Rule: A Theory of Male Dominance (rev. ed. 1993 (ISBN 0-8126-9237-3))
• Hutton, Ronald, The Pagan Religions of the Ancient British Isles (1993 (ISBN 0-631-18946-7))
• Lapatin, Kenneth, Mysteries of the Snake Goddess: Art, Desire, and the Forging of History (2002 (ISBN 0-306-81328-9))
• Lerner, Gerda, The Creation of Feminist Consciousness: From the Middle Ages to Eighteen-Seventy (Oxford: Oxford Univ. Press, 1993 (ISBN 0-19-509060-8))
• Lerner, Gerda, The Creation of Patriarchy (Oxford: Oxford Univ. Press, 1986 (ISBN 0-19-505185-8))
• Shorrocks, Bryan, The Biology of African Savannahs (Oxford Univ. Press, 2007 (ISBN 0-19-857066-X))
• Stearns, Peter N., Gender in World History (N.Y.: Routledge, 2000 (ISBN 0-415-22310-5))
• Raman, Sukumar, A Brief Review of the Status, Distribution and Biology of Wild Asian Elephants Elephas Maximus, in International Zoo Yearbook, vol. 40, no. 1 (2006), pp. 1–8
• Yoshamya, Mitjel, & Zyelimer Yoshamya, Gan-Veyan: Neo-Liburnic Glossary, Grammar, Culture, Genom, in Old-Croatian Archidioms (Zagreb: Scientific Society For Ethnogenesis Studies (Monograph I), 2005), p. 1–1224

Kaynakça

1. MacKinnon, Mark (15 Ağustos 2011). "In China, a Matriarchy Under Threat". The Globe and Mail. Toronto, Ontario, Kanada. 27 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Temmuz 2020.