Güney Atabask dilleri

Güney Atabask dilleri ya da Apaçi dilleri (İngilizce: Southern Athabaskan languages, Apachean languages), Kuzey Amerika'nın güneybatısında, çoğu Amerika Birleşik Devletleri'nde Arizona, New Mexico, Kolorado, Utah, Teksas ve Oklahoma eyaletlerinde, birazı da Meksika'nın Sonora ve Chihuahua eyaletlerinde yaşayan Güney Atabaskları (Apaçiler ile Navaholar) tarafından konuşulan ve 6 dilden oluşan Atabask dillerinin bir alt grubudur.

Güney Atabask dilleri
Coğrafi dağılım	ABD (Güneybatı ABD), Meksika
Sınıflandırma	Denesey Na-Dene Atabask dilleri Güney Atabask dilleri

Sınıflandırma

• Ova Apaçi dilleri
  • Ova Apaçicesi: Konuşanı bir iki kişi olup Oklahoma'da Na-Dene olmayan Kiowalar arasında yaşarlar.
• Navaho-Apaçi dilleri
  • Doğu Apaçi dilleri
    • Hikarilaca: New Mexico'nun kuzeyi ile Kolorado'nun güneyinde konuşulur.
      • Llanero
      • Hoyero
    • Lipanca: New Mexico'nun doğusu ile Teksas'ın batısında konuşulur.
  • Batı Apaçi dilleri
    • Meskalero-Çirikavaca
      • Çirikavaca: Arizona'nın güneyi ile New Mexico'nun güneybatısında konuşulur. Ünlü Apaçi kahramanı Geronimo'nun anadilidir.
        • Chiricahua
        • Mimbreño
        • Mogollon
      • Meskaleroca: New Mexico'nun orta bölgelerinde konuşulur.
    • Batı Apaçicesi: Arizona'nın orta bölgelerinde konuşulur. Günümüzde Apaçi adı daha çok bu dili konuşanlar için kullanılmaktadır.
      • Cibecue
      • Kuzey Tontocası
      • Güney Tontocası
      • San Carlos
        • Tsézhiné (Arivaipa)
        • Pinal
        • Apache Peaks
        • San Carlos proper
      • White Mountain
    • Navahoca: Arizona, New Mexico, Utah ve Kolorado eyaletlerinde konuşulur. Konuşanı en kalabalık Na-Dene dilidir.

Coğrafi dağılım

• Amerika Birleşik Devletleri
  • Utah: Navahoca
  • Kolorado: Hikarilaca, Navahoca
  • Arizona: Çirikavaca, Navahoca, Batı Apaçicesi
  • New Mexico: Çirikavaca, Meskaleroca, Hikarilaca, Lipanca, Navahoca
  • Teksas: Meskaleroca, Lipanca
  • Oklahoma: Çirikavaca, Hikarilaca, Ova Apaçicesi
• Meksika
  • Sonora ve Chihuahua : Çirikavaca

Karşılaştırma

	Navahoca	Çirikavaca	Batı Apaçicesi (San Carlos)	Hikarilaca	Lipanca
ben	shí	shí	shíí	shí	shí
sen	ni	ⁿdí	ⁿdi	ni	ⁿdí
biz	nihí	náhí	nohwíí	nahí	nahí
çok	łą́	łą́	łą́ą́	łá	łą́
bir	ła'	ła'	ła'-	ła'	ła'-
iki	naaki	naaki	naaki	naaki	naaki
büyük	-tso	-tso	-tso	-tso	-tso
uzun	-neez	-neez	-neez	-ⁿdees	-ⁿdiis
ufak	-yáázh	-zą́ą́yé	-zhaazh	-zhááh	-zhą́ą́yí
kadın	’asdzání	’isdzáń	’isdzánhń	’isdzání	’isdzání
adam	diné	nⁿdé	nnéé	diⁿdé	diⁿdí
balık	łóó’	łóí'	łóg	łógee	łǫ́'
köpek	łééchą́ą́'í	kéjaa	łį́į́chaayáné	łį́'chaa'á	nii'łį́
bit	yaa'	yaa	yaa'	yaa'	yaa
ağaç	tsin	tsin	ch'il	nooshchíí	chish
yaprak	-t'ąą'	-t'ąą	-t'ąą'	-t'ąą'	-t'ąą'
et	-tsį'	-tsįį	-tsį'	-tsį	-tsįį
kan	dił	dił	dił	dił	dił
kemik	ts'in	ts'į'	ts'in	-ts'in	-ts'įh
yağ	-k'ah	k'ah	k'ah	xéh	xáí
yumurta	-yęęzhii	-gheezhe	-ghęęzh	-gheezhi	-ghaish
boynuz	-dee'	-dee'	-dee'	-dee'	-dii'
kuyruk	-tsee'	-tsee'	-tsee'	-tsee'	-dzistsii'
tüy	-t'a'	-t'a'	-t'a'	-t'a'	-t'a'
saç	-ghaa'	-ghaa	-ghaa	-ghaa'	-ghaa
baş	-tsii'	-tsii	-tsii	-tsii	-tsii'
kulak	-jaa'	-zhaa	-jaa	-jaa	-jaa
göz	-náá'	-ⁿdáa	-náá	-ⁿdáá	-ⁿdáa
burun	-´-chį́į́h	-´-chį́	-chį́h	-chį́sh	-´-chį́sh
ağız	-zéé'	-zé	-zé'	-zé'	-zí'
diş	-woo'	-ghoo	-ghoo'	-ghoo	-ghoo
dil	-tsoo'	-zaade	-zaad	-zaadi	-zaadi
tırnak	-s-gaan	-s-gan	-gan	-s-gan	-s-gąą
ayak	-kee'	-kee	-kee'	-kee	-kii
diz	-god	-go'	-god	-go'	-goh
el	-´-la'	-laa	-la'	-la'	-laa'