Arpaçay, Kars

Arpaçay, Kars ilinin bir ilçesidir.

Arpaçay
İlçe
Türkiye'de bulunduğu yer
İlçe sınırları haritası
Ülke	Türkiye
İl	Kars
Coğrafi bölge	Doğu Anadolu Bölgesi
İdare
• Kaymakam	Lokman Önder[1]
• Belediye başkanı	Zeki Elma (AK Parti)[2]
Yüzölçümü
• Toplam	650 km²
Rakım	1450 m
Nüfus  (2018)
• Toplam	17.373
• Kır	13,892
• Şehir	2.384
Zaman dilimi	UTC+03.00 (TSİ)
İl alan kodu	474
İl plaka kodu	36
Resmî site www.arpacay.gov.tr

Tarihçe

1927 yılında birleştirilen Şöregel (Kızılçakçak) ile Zarşat (Arpaçay) kazalarının birleştirilerek ilçenin doğusundan geçen Arpaçay'dan etkilenilerek verilmiş isimdir.

Azerbaycan ve Kafkas ellerinden Azeriler ve Karapapaklar (Terekemeler), Kars çevresinden Yerliler ile daha sonra Erivan (Revan)'dan Kürtler yerleşmiş olup; kendi örf ve adetlerine bağlı kalmakla birlikte aralarında uyum sağlamışlardır.

Coğrafya

Arpaçay ilçesi, doğusunda Ermenistan toprakları ve Akyaka ilçesi, güneyinde Kars merkez ilçesi bulunmakta olup; kuzeyinde Çıldır ilçesi ve batısında da Susuz ilçe toprakları ile çevrilidir. Ermenistan ile olan sınır uzunluğu ise 10 km'dir.

İlçenin alanı 605 km² olup, yüksekliği (rakım) 1675 metredir.

Arazi az dalgalı olup, küçük çaplı tepeler vardır. İlçe hudutlarından geçen Kars Çayı'ndan başka, bir kısmı ilçe sınırlarında kalan Çıldır Gölü'nden akan Carcı suyu bulunmaktadır.

İklim

İklimi karasal karakter gösterir. Yazın ortalama sıcaklık 19,7 °C, kışın ortalama -4,3 °C'dir.

Kar yağışında ortalama kar kalınlığı ilçe merkezinde 42 cm olmakta, yağmur ise m²ye 30–40 kg arası düşmektedir.

Nüfus

2020 yılı Adrese Dayalı Nüfus Sistemi (ADNKS) sonuçlarına göre toplam 16.276 kişinin yaşadığı Arpaçay'da nüfusun 2.384'ü ilçe merkezinde, 13.892'si ise köylerde yaşamaktadır. Nüfusun cinsiyete göre dağılımına bakıldığında toplam erkek nüfusun 8.404, toplam kadın nüfusunun ise 7.872 olduğu görülmektedir.

Koç köyü, Kars tarihi boyunca İlk Belde belediyesi unvanını taşıyan tek yerleşim yeridir.

Yıl	Toplam	Şehir	Kır
1927[3]	25.208	356	24.852
1935[4]	33.466	536	32.930
1940[5]	37.059	863	36.196
1945[6]	40.725	881	39.844
1950[7]	47.021	1.234	45.787
1955[8]	53.819	1.372	52.447
1960[9]	57.408	1.554	55.854
1965[10]	59.911	2.303	57.608
1970[11]	61.528	3.111	58.417
1975[12]	62.310	2.651	59.659
1980[13]	58.982	3.151	55.831
1985[14]	57.995	3.414	54.581
1990[15][a]	27.016	2.815	24.201
2000[16]	24.995	4.453	20.542
2007[17]	21.673	2.983	18.690
2008[18]	20.962	2.737	18.225
2009[19]	20.442	2.468	17.974
2010[20]	20.154	2.503	17.651
2011[21]	19.832	2.549	17.283
2012[22]	19.724	2.956	16.768
2013[23]	19.302	2.844	16.458
2014[24]	18.737	2.843	15.894
2015[25]	18.156	2.870	15.286
2016[25]	17.728	2.893	14.835
2017[25]	17.316	2.893	14.423
2018[25]	17.373	2.858	14.515
2019[25]	16.645	2.374	14.271
2020[25]	16.276	2.384	13.892

İdari yapı

Arpaçay'a bir belde ve 47 köy bağlıdır. Merkez belediyesinden başka Koçköy kasabasında da belediye teşkilatı vardır. İlçe belediyesinin kuruluşu 1927, Koçköy Belediyesi'nin kuruluşu ise 1972 yılında olmuştur. İlçe merkezi ve köylerin yerleşimi genellikle toplu ve düzlük olmakla beraber Akmazdam, Dağköy, Kardeştepe, Taşbaşı, Taşlıağıl, Melikköy, Karakale, Hasançavuş, Kıraç, Bacıoğlu ve Çıldır istikametindeki 8 köy dağlık karakter gösterir. 21 Kasım 1997 tarih ve 97/48293 sayılı müşterek kararname ile Çıldır ilçesine bağlı 8 köy ilçemize bağlanmış ve 40 olan köy sayısı 47'ye çıkmıştır.

İlçe Teşkilatı Bulunan Genel İdare Kuruluşları

Millî Eğitim Müdürlüğü, Tapu Sicil Müdürlüğü, Nüfus Müdürlüğü, Mal Müdürlüğü, Tarım İlçe Müdürlüğü, Müftülük, Adliye, Askerlik Şubesi, Sağlık Grup Başkanlığı, İlçe Jandarma Komutanlığı, İlçe Emniyet Amirliği, Posta İşleme Müdürlüğü, Türk Telekom, Meteoroloji Müdürlüğü, TEAŞ Müdürlüğü, TEDAŞ Başmühendisliği, Özel İdare Müdürlüğü, Köy Hizmetleri Bakımevi ve Karayolları Bakımevi.

Resmi kurumlardan Kaymakamlık Büroları, Mal Müdürlüğü, Tapu Sicil Müdürlüğü, Adliye ve Nüfus Müdürlüğü Hükûmet Konağı'nda diğer kuruluşlar kendi binalarında hizmet vermektedir.

Notlar

1. Akyaka ilçesinin kurulması ile nüfus azalmıştır.