Æthelstan

Æthelstan ya da Athelstan (Eski İngilizce: Æþelstan, Æðelstān; y. 894 – 27 Ekim 939), 924 ile 927 yılları arasında Anglo-Saksonların Kralı ve 927 ile 939 yılları arasında İngilizlerin Kralı.^[a] Kral Yaşlı Edward ve ilk karısı Ecgwynn'ın oğludur. Modern tarihçiler onu İngiltere'nin ilk kralı ve en büyük Anglo-Sakson krallardan biri olarak belirtirler. Hiçbir zaman evlenmemiştir ve yerine babaları bir olan kardeşi I. Edmund geçmiştir.

Æthelstan
Æthelstan, Aziz Cuthbert'e kitap sunuyor.[1]
İngilizlerin Kralı
Hüküm süresi	927 – 27 Ekim 939
Önce gelen	Kendisi (Anglo-Saksonların Kralı olarak)
Sonra gelen	I. Edmund
Anglo-Saksonların Kralı
Hüküm süresi	924–927
Taç giymesi	4 Eylül 925
Önce gelen	Yaşlı Edward ya da Ælfweard
Sonra gelen	Kendisi (İngilizlerin Kralı olarak)
Doğum	yaklaşık 893/895
Ölüm	27 Ekim 939 Gloucester
Defin	Malmesbury Abbey
Hanedan	Wessex Hanedanı
Babası	Yaşlı Edward
Annesi	Ecgwynn

Hükümdarlık

Bu sikke, tasarımıyla Kral Æthelstan dönemi Anglo-Sakson parasıdır.

Tahta Geçiş

Yaşlı Edward 17 Temmuz 924 yılında kuzey Mercia'da ölmüştü. Edward öldüğünde Athelstan onunla birlikteydi, diğer oğlu Ælfweard ise Wessex'teydi. Mercia Athelstan'ı kral olarak tanıdı, Wessex ise Ælfweard'ı kral olarak tanımış olabilir ama Ælfweard babasından sadece on altı gün fazla yaşadı. Bu da saltanat planlarını bozdu.

Athelstan'ın taç giymesi 4 Eylül 925'te Kingston upon Thames'te gerçekleştirildi, belki de Wessex ve Mercia arasındaki sınırdaki sembolik konumu nedeniyle. Canterbury Başpiskoposu Athelm tarafından taç giydirildi.

İngilizlerin Kralı

Yaşlı Edward, Æthelflæd ve kocası Æthelred'in yardımıyla Mercia ve Doğu Anglia'yı ele geçirmişti. Öldüğünde Viking kralı Sihtric hala York'u yönetiyordu. 926'da Athelstan kız kardeşlerinden birini Sihtric ile evlendirdi. İki kral birbirlerinin topraklarını işgal etmeme ve düşmanlarını desteklememe kararı aldılar. Sonraki yıl Sihtric öldü bunun üstüne Athelstan istila etme şansını yakaladı. Guthfrith, Sihtric'in kardeşi Dublin'den tahtı almak için geldi ama Athelstan bunu kolayca engelledi ve York'u ele geçirdi.

Æthelstan, kuzey Britanya üzerinde lordluğa ulaşan ilk İngiliz kralı iken, Galli kralları üzerindeki yetkisini babasından ve teyzesinden devraldı. 910'larda Gwent, Wessex'in lordluğunu, Deheubarth ve Gwynedd, Mercia'lı Æthelflæd'inkini kabul etti; Edward'ın Mercia'yı ele geçirmesinin ardından, ona bağlılıklarını aktardılar. Malmesburyli William'a göre Eamont'taki toplantıda Athelstan, Galler krallarına ağır yıllık haraç koydu ve Hereford bölgesindeki Galler-İngiltere sınırını düzeltti.

Athelstan tüm Anglo-Sakson halklarının kralı ve aslında Britanya'nın efendisi oldu. Æthelstan, yeni Northumbria topraklarındaki aristokrasiyi kendi yönetimiyle uzlaştırmaya çalıştı. Beverley, Chester-le-Street ve York Katedrallerine, Hristiyanlığını vurgulayarak bol bol hediyeler verdi. Ayrıca Lancashire'daki geniş Amounderness bölgesini satın aldı ve bölgedeki en önemli vekili olan York Başpiskoposuna verdi. Ama alıngan bir yabancı olarak kaldı ve kuzey İngiliz krallıkları Dublinli paganlar ile ittifak yapmayı tercih etti. Güney Britanya üzerindeki güçlü kontrolünün aksine, kuzeydeki konumu çok daha zayıftı.

Ölüm

Athelstan'ın mezarı

Athelstan 27 Ekim 939'da Gloucester'da öldü. Büyükbabası Alfred, babası Edward ve üvey kardeşi Ælfweard, Winchester'da gömülmüşlerdi, ancak Æthelstan, yönetimine muhalefet ile ilişkilendirilen şehri onurlandırmamayı seçti. Kendi dileğiyle, Brunanburh'da ölen kuzenlerini gömdüğü Malmesbury Manastırı'na gömüldü. Kemikleri Reform sırasında kayboldu, ancak on beşinci yüzyıldan kalma boş bir mezarda anıldı.

Ölümünden Sonra

Æthelstan'ın ölümünden sonra, Yorklular hemen Dublin'in Viking kralı Olaf Guthfrithson'u kral olarak seçtiler ve bölgedeki Anglo-Sakson kontrolü çöktü. Æthelstan'ın üvey kardeşleri Edmund (939-946) ve Eadred'in (946-955) hükümdarlıkları, büyük ölçüde kontrolü yeniden kazanmaya adanmıştı. 941 yılında Olaf öldü bunun üstüne Edmund York'u 944 yılında ele geçirdi. Edmund'un ölümünün ardından şehir tekrar Viking kontrolüne geçti ama şehir kralına sırt çevirip 954 yılında Eadred'in kontrolü altına girmeyi kabul ettiler. Böylece tüm İngiltere tekrar Anglo-Saksonların oldu.

Notlar

1. Büyük Alfred öncesi dokuzuncu yüzyıl Batı Sakson kralları tarihçiler tarafından genellikle Wessex ya da Batı Sakson Kralları olarak adlandırılırlar. 880lerde, Mercia Lordu Æthelred, Batı Sakson Lordluğunu kabul etmiştir. Alfred, Anglo-Saksonların Kralı diye yeni bir unvan oluşturmuş böylece Viking idaresinde olmayan bütün İngiliz halkına yeni bir idare algısı vermiştir. Bu 927 yılına kadar sürdü, Æthelstan Viking şehri York'u feth edince, bütün İngiltere'ye hükmettiğinin anlaşılması için yeni bir unvan olan rex anglorum (İngilizlerin Kralı) oluşturdu. "Englalonde" (İngiltere) terimi kullanıma geç 10, erken 11. yüzyılda girmişti.^[2]