Büyük Şeytan

Büyük Şeytan (Farsça: شيطان بزرگ Şeytan-i Bozorg), İran'ın dış politika bildirilerinde bazen Amerika Birleşik Devletleri için kullanılan aşağılayıcı bir adlandırmadır. Bazen bu kelimeler aynı zamanda Birleşik Krallık hükûmeti için de kullanılmıştır. Bu terim, ilk olarak İran lideri Ruhullah Humeyni tarafından 5 Kasım 1979 tarihinde konuşmasında, emperyalizm ve dünya çapında yolsuzluklara destek vermekle suçlanan ABD'yi tanımlamak için kullanıldı.^[1]

Le Figaro ve The Seattle Times gibi gazeteler birkaç kez bu adı Amerika Birleşik Devletleri için kullandı.^[2]

Tarihçe

1979 İran devriminden sonra İran devleti, ABD ve İngiltere'yi İran'ın iç işlerine karışma konusunda uzun bir geçmişe sahip emperyalist ülkeler olarak gördü.

Büyük Şeytan, Carlos Latuff'un eseri

1907'de Rusya ve İngiltere arasında imzalanan bir İngiliz-Rus anlaşması sonucunda İran'ı etki alanlarına ayırıp İran'ın egemenliği göz ardı edildi. 1953 yılında, Soğuk Savaş sırasında, İngiliz istihbarat yetkilileri ve ABD başkanı Dwight D. Eisenhower, seçilmiş başbakan Muhammed Musaddık'ı devirmek için ortak bir operasyon planladılar.^[3][4][5][6] Bu operasyon Ajax Operasyonu olarak biliniyordu. İlk başta askeri darbe başarısız oldu ve İran Şahı Muhammed Rıza Pehlevi ülkeden kaçtı.^[7][8] Yaygın isyanlardan ve CIA ve İngiltere istihbarat servislerinin yardımlarıyla Musaddık yenildi ve Şah, Batı'nın petrol çıkarlarına destek sağlayarak ve komünist yayılma tehdidini sona erdirerek iktidara geri döndü. Askeri darbenin rehberi olan Fazlullah Zahidi başbakan oldu.

1965'te Humeyni, sürgüne gönderildi. 1970'lerin başında birçok İranlı Şah'ın hükûmetine karşı çıktı.^[9] Nihayette Humeyni İran'a döndü ve 1979 İran devrimine öncülük etti. İran Devrimi sırasında göstericiler genellikle "Şah'a ölüm", "Bağımsızlık, Özgürlük, İslam Cumhuriyeti" ve "Amerika'ya ölüm" gibi sloganlar attılar.^[10][11]

Ayrıca bakınız

• Amerika'ya ölüm
• I can't breathe
• ABD hiçbir halt edemez
• Küçük Şeytan