Basınç

Basınç, bir yüzey üzerine etkide bulunan dik kuvvetin, birim alana düşen miktarıdır. Katı, sıvı ve gazlar ağırlıkları nedeniyle bulundukları yüzeye bir kuvvet uygularlar. Kuvvetin kaynağı ne olursa olsun birim yüzeye dik olarak etki eden kuvvete basınç (P), bütün yüzeye dik olarak etki eden kuvvete de basınç kuvveti (F) denir.

Basınç Gradyan Kuvveti

${\displaystyle P={\frac {F}{S}}}$

• P : Basınç
• F : Kuvvet
• S : Alan
• NOT: Basıncın birimi pascal'dır ve P ile gösterilir.

Katılarda basınç

Katı maddeler ağırlıklarından dolayı bulundukları zemine kuvvet uygularlar. Bu nedenle katıların bulundukları zemine uyguladıkları basınç, oluşturan dik kuvvet ağırlıklarıdır. Uygulanan kuvvet ve yüzey alanı değiştirilerek basıncın büyüklüğü değiştirilebilir. Katılar kendilerine uygulanan kuvveti, yönü ve şiddetini değiştirmeden aynen iletir. Bazı durumlarda yüzey alanı artırılarak basınç etkisi azaltılmaya çalışılır. Basınç, birim zamanda birim noktaya uygulanan kuvvet olarak da tanımlanabilir.

Kapalı kaplardaki gazların basıncı

Gazlarda basınç, birçok unsurla bağlantılıdır. Gazların basıncının hesaplanmasında sıcaklık, bulunduğu kabın hacmi, gazın miktarı ve R sayısı önemlidir. Bunları formülle ifade edecek olursak: ${\displaystyle P\cdot V=n\cdot R\cdot T}$. Gazlarda basınç, gazın molekül sayısı ve sıcaklığı artarsa artar; gazın bulunduğu kabın hacmi artarsa azalır. R sayısı ise sabit bir sayıdır. Kapalı kaplardaki gazlarda basınç, manometreler yardımı ile ölçülür.

Sıvılarda basınç

Sıvı basıncı, sıvının ağırlığından dolayı bulunduğu kabın her noktasına uyguladığı basınçtır. Sıvı basıncı, o noktanın sıvı sütununun ağırlığı kadardır.

Yani, ${\displaystyle p=h\times d\times g}$

(Sıvı basıncı = yükseklik × yoğunluk × yer çekimi ivmesi)

Sıvı basıncı, kabın biçimine ve genişliğine bağlı değildir.

Basınç birimleri

	paskal (Pa)	bar (bar)	atmosfer (atm)	tor (Torr)
1 Pa	≡ 1 N/m²	10⁻⁵	9.8692×10⁻⁶	7.5006×10⁻³
1 bar	100,000	≡ 10⁶ dyn/cm²	0.98692	750.06
1 atm	101,325	1.01325	≡ 1 atm	760
1 Torr	133.322	1.3332×10⁻³	1.3158×10⁻³	≡ 1 Torr; ≈ 1 mmHg

Örneğin: 1 Pa = 1 N/m² = 10⁻⁵ bar = 9.8692×10⁻⁶ atm = 7.5006×10⁻³ Torr

Fizik problemlerinde genellikle basınç birimi olarak "Pascal" kullanılır.

Dış bağlantılar

• Basınç hesaplama aracı