Dallı darı

Panicum virgatum veya Dallı darı,^[2][3][4] Panicum cinsine bağlı bir bitki türüdür.^[5]

Panicum virgatum
Korunma durumu
Değerlendirilmedi (IUCN 3.1)
Güvende (NatureServe)[1]
Biyolojik sınıflandırma
Âlem: Plantae Şube: Tracheophyta Sınıf: Magnoliopsida Takım: Poales Familya: Poaceae Cins: Panicum Tür: P. virgatum
İkili adlandırma
Panicum virgatum L., 1753
Sinonimler
Chasea virgata (L.) Nieuwl. Eatonia purpurascens Raf. Ichnanthus glaber Link Ichnanthus glaber Link ex Steud. Milium virgatum (L.) Lunell Milium virgatum var. elongatum (Vasey) Lunell Panicum buchingeri E.Fourn. Panicum buchingeri E.Fourn. ex Hemsl. Panicum coloratum Walter Panicum giganteum Scheele Panicum glaberrimum Steud. Panicum ichnanthoides E.Fourn. Panicum kunthii E.Fourn. Panicum kunthii E.Fourn. ex Hemsl., 1885 Panicum pruinosum Bernh. Panicum pruinosum Bernh. ex Trin. Panicum virgatum subsp. cubense (Griseb.) Borhidi Panicum virgatum var. breviramosum Nash Panicum virgatum var. confertum Vasey Panicum virgatum var. cubense Griseb. Panicum virgatum var. diffusum Vasey Panicum virgatum var. elongatum Vasey Panicum virgatum var. glaucephyllum Cassidy Panicum virgatum var. glauciphyllum Cassidy Panicum virgatum var. obtusum Alph.Wood Panicum virgatum var. scorteum H.P.Linder Panicum virgatum var. spissum H.P.Linder Panicum virgatum var. thyrsiforme H.P.Linder Panicum virgatum var. virgatum

Özellikleri

Sert ve derinlere inen köklere sahip çok yıllık bir bitkidir. Yaklaşık 2,7 metre (8 ft 10 in) yüksekliğe erişebilir. Yaprakları 30-90 santimetre (12-35 in) uzunluğunda belirgin damarlıdır. C4 karbon tutulumu mekanizmasına sahip olduğundan kurak ve yüksek sıcaklıklara karşı avantajlıdır.^[6] Çiçekleri yaklaşık 60 santimetre (24 in) uzunluğunda ve tohumludur. Tohumlar 3-6 milimetre (0,12-0,24 in) uzunluğunda ve 1,5 milimetre (0,059 in) genişliğindedir. Meyvesi dar yumurta şeklinde ve iç kavuzun kenarları alt kısmına incelmiş uç kısmı sivri fakat küttür.^[7] Yaklaşık 8-10 yıl veya daha fazla yaşayabilirler.^[8]

Dağılım ve habitat

Neredeyse her tür hava koşulunda yetiştiğinden dağılım alanı geniştir. Doğal yayılış alanı Amerika Birleşik Devletleri'ni, Meksika'yı ve Kanada'nın güney kısımlarını kapsamaktadır.^[9][10][11]

Ekoloji

Etkenleri

Dargida rubripennis, Atrytone delaware ve Lon hobomok larvalarının konakçı tercihi arasındadır.^[12][13]

Kullanımı

Süs bitkisi

Süs bitkisi olarak kullanılır. Bazı kültürleri Kraliyet Hortikültür Derneği tarafından verilen Garden Merit ödülüne sahiptir.^{[14][15][16][17][18]}

Toprak koruma

Toprak aşınımı, toprak ve su kalitesini etkileyen en önemli problemlerin başındadır. Türkiye'de aşınımla yılda kaybedilen toprak miktarının 500 milyon ton olduğu ileri sürülmektedir.^[19] ABD'de bu miktar yılda yaklaşık 3 milyar ton civarındadır. Türkiye toprakları 2000 yıldan beri işlenmekte olup organik maddece oldukça fakir bulunmaktadır. Bunun başlıca nedeni anızın yakılması ve yeterince organik maddenin topraklara verilmemesidir. Toprak organik maddesinin azalması toprağın su tutma kapasitesini, besin maddesi miktarını, mikroorganizma faaliyetini, aşınım direncini ve toprağın agregatlaşmasını (kümelenme, topaklanma) azaltmaktadır. Çok yıllık bir bitki olan dallı darı gerek aşınımı önlemesi ve gerekse toprağın organik maddesini toprak üstü ve altı yüksek üretimle artırması bakımından iyi bir alternatif teşkil etmektedir. Son zamanlarda Amerika Birleşik Devletleri'nin Ortabatı eyaletlerinde yapılan çalışmalara göre çok yıllık çayır bitkileri toprağa yılda 1.1 ton/ha karbon kazandırmaktadırlar. Bu miktar tarımla aynı alandan kaybedilen karbonun % 23 ünü oluşturmaktadır. Ayrıca ince ve kılcal köklerin faaliyeti ve ölümü sonucu yılda 3 ton/ha kadar karbon ilave edilmekte ve toplam miktar yaklaşık 4 ton/ha karbon olmaktadır.^[20]

Dallı darının çok yıllık bir çayır türü oluşu ekolojik, ekonomik ve toprak koruma açısından onu en önemli kılan özelliklerin başındadır. Dikim yapıldıktan sonra dallı darı herhangi bir toprak işlemeye ihtiyaç duymadan birçok yıl verim verebilmektedir. Özellikle toprak organik maddesini artırması tek başına çok önemli sayılmaktadır. Artan organik madde toprağın aşınıma karşı direncini, su tutma kapasitesini ve bitki besin maddesi miktarını artırmakta, kimyasal gübrelerin yıkanarak dere sularına karışmasını ve yüzeysel akışı azaltmaktadır.^[21] Dallı darı derin ve iyi gelişmiş kök sistemine ve yüksek toprak altı biyokütle üretimine sahiptir. Bu onu bitki besin elementlerinin ve suyun topraktan emilmesi, toprak altına gerekli enerji depolanması, kurak yıllarda verim düşüşünün olmaması ve toprak organik maddesini artırması bakımından önemli kılmaktadır.^[22] Boyunun uzun olması ile rüzgar erozyonuna da bariyer görevi görür.^[21]

Biyoenerji

Yüksek ot verimi, iyi düzeydeki yem değeri, biyoenerji kaynağı teşkil etmesi, derin kök sistemi geliştirmesi, toprağı iyileştirmesi, kurağa dayanıklı olması ve nispeten fakir yetişme ortamlarında gelişebilmesi gibi özellikleri nedeni ile önemli bir yem bitkisi türüdür.^[23]

George W. Bush'un bitkinin etanol için kullanılmasını önermesi üzerine, bitkinin biyoyakıt kaynağı olarak kullanılabilmesi için araştırmalara 100 milyon Amerikan Dolarının üzerinde yatırım yapıldı.^{[24][25][26][27]} Panicum virgatum hasatlanan ton başına 380 litre (84 imp gal; 100 U.S. gal) etanol üretme kapasitesine sahipti.^[28] Sonraki zamanların teknolojisi ile etanolun bitkisel biyokütlesi ile ton başına yaklaşık 340 litre (75 imp gal; 90 U.S. gal) olarak yansımıştı.^[29]

Galeri

• 
  Dallı darının kök sistemi
• 
  Tohum
• 
• 

Konuyla ilgili yayınlar

• McLaughlin, S. B.; Kszos, L. A. (2005). Development of switchgrass (Panicum virgatum) as a bioenergy feedstock in the United States. Biomass and Bioenergy. 28(6): 515-535
• Linnaeus, C. (1753). Species plantarum, exhibentes plantas rite cognitas ad genera relatas cum differentiis specificis, nominibus trivialibus, synonymis selectis, locis natalibus, secundum systema sexuale digestas. Stockholm.
• Les, D. H., R. R. Haynes, and A. Novelo-Retana. 2009. Plants (Embryophyta) of the Gulf of Mexico, Pp. 261–284 in Felder, D.L. and D.K. Camp (eds.), Gulf of Mexico–Origins, Waters, and Biota. Biodiversity. Texas A&M Press, College Station, Texas.
• Svenska kärlväxtnamn (2011) Databas levererad av Thomas Karlsson 2011-06-16
• Soylu, S., Sade, B., Ögüt, H., Akınerdem, F., Babaoğlu, M., Ada, R., Eryılmaz, T., Öztürk, Ö., Oguz, H., (2010). Türkiye İçin Alternatif Bir Biyoyakıt ve Silaj Bitkisi Olarak Dallı Darının (Panicum Virgatum L.) Yetiştirilme Olanaklarının Araştırılması, Tübitak Proje No: 107 O 161
• Cassida, K.A., Muir, J.P., Hussey, M.A., Read, J.C., Venuto, B.C., Ocumpaugh, W.R., (2005). Biofuel component concentrations and yields of switchgrass in South Central U.S. environmental. Crop Sci. 45: 682-692
• Elbersen, H.W., Christian, D.G., El Bassam, N., Saurbeck, G.,.(2002 ). Switchgrass in NW Europe. Final Report FAIR 5- CT97-3701"Switchgrass"
• Öğüt, H., Oğuz, H. (2006). Üçüncü Milenyumun Yakıtı Biyodizel, Yayın No: 745 Nobel Yayın Dağıtım ISBN 975- 591-730-6 KİTAP II. Baskı 190
• Schmer, M.R., Vogel, K.P. Mitchell, R.B. and Perrin, R. K. (2008). Net energy of cellulosic ethanol from switchgrass, The National Academy of Sciences of the USA, Vol. 105 No. 2, 464-469, DOI: 10.1073/pnas.0704767105